ترکیه و سرکوب معترضان
در ۱۹ مارس، اکرم اماماوغلو، شهردار شهر استانبول که به‌عنوان رقیب اصلی اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۸ مطرح بود، به اتهام گرفتن رشوه، اخاذی، ثبت غیرقانونی اطلاعات شخصی و تقلب در مناقصه و به ظن داشتن «ارتباط با یک سازمان دخیل در فساد، رشوه و کمک به تروریسم» دستگیر شد
محمود فاضلی-دیپلمات پیشین و تحلیلگر امور بین‌الملل: در ۱۹ مارس، اکرم اماماوغلو، شهردار شهر استانبول که به‌عنوان رقیب اصلی اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۸ مطرح بود، به اتهام گرفتن رشوه، اخاذی، ثبت غیرقانونی اطلاعات شخصی و تقلب در مناقصه و به ظن داشتن «ارتباط با یک سازمان دخیل در فساد، رشوه و کمک به تروریسم» دستگیر شد
اتهاماتی که هوادارانش دستگیری او را یک عملیات سیاسی می‌دانند. حزب جمهوری خلق ترکیه که اعتقاد دارد «کودتا علیه رئیس‌جمهور آینده ما» رخ داده، به رویارویی با حزب حاکم عدالت و توسعه برخاسته است. رهبران دیگر احزاب مخالف هم به جمع مخالفان خیابانی پیوسته‌اند. اما اردوغان، با بی‌اعتنایی، اعتراضات شهروندان معترض به بازداشت و حبس شهردار استانبول را «نمایش» خوانده است. ادامه این اعتراضات می‌تواند ترکیه را وارد یک حرکت سیاسی جدید کرده و پایگاه اجتماعی حزب عدالت و توسعه را که از ۲۰۱۸ به این سوی به شکل نسبی لرزان شده است، به شیوه‌ای تأثیرگذار تضعیف کند.
مخالفان اردوغان، دستگیری اماماوغلو را بخشی از یک سناریوی از پیش تنظیم‌شده از سوی اردوغان می‌دانند که به شکل غیرقانونی از ظرفیت نهادهای قضائی برای سرکوب مخالفان استفاده کرده است. علیرغم تشدید تدابیر امنیتی و ممنوعیت موقت هرگونه تجمع یا تظاهرات در شهر، بازداشت او باعث اعتراضات گسترده‌ای شده است. پایگاه اجتماعی اکرم اماماوغلو در ترکیه او را در جایگاه نخست جریان مخالفان برای نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری آینده ترکیه قرار داد. «مارتا کوس»، کمیسر گسترش اتحادیه اروپا، اعلام کرده به دلیل تحولات ترکیه، سفر خود به مجمع دیپلماسی آتی آنتالیا و دیدار خود با هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، در آنکارا را لغو کرده است. به گفته وی، از ترکیه انتظار می‌رود به استانداردهای دموکراتیک احترام بگذارد.
برخورد غیراصولی حقوقی با اماماوغلو سؤالات زیادی را در اذهان به وجود می‌آورد. «امانوئل کفالوگیانیس»، رئیس جناح اروپایی کمیسیون مشترک پارلمانی ترکیه و اتحادیه اروپا، اعتقاد دارد نمی‌توان در برابر تحولات اخیر ترکیه سکوت کرد. «ناچو سانچز»، گزارشگر مسئول بخش ترکیه در پارلمان اروپا نیز تأکید دارد ترکیه به جای پیشروی در مسیر اتحادیه اروپا، در مسیر عکس حرکت می‌کند؛ ترکیه باید به شاخص‌های اروپا احترام بگذارد و این شاخص‌ها را اجرائی کند. «مارکوس لامرت»، سخنگوی کمیسیون اروپا برای دادگستری نیز تأکید کرده «به دنبال تحولات نگران‌کننده اخیر، ما باید به دقت تعامل خود را مجددا تنظیم کنیم و البته کانال‌ها را برای گفت‌وگو درباره موضوعات مربوط به منافع دوجانبه باز نگه داریم؛ زیرا ترکیه یک شریک استراتژیک برای ما‌ست».
سرکوب معترضان در ترکیه در گذشته با اعتراضات شدید اروپا مواجه می‌شد، اما اکنون این رویکرد تغییر کرده و به رویکردی محتاطانه تبدیل شده است. اگرچه برخی از کشورهای اروپایی، به‌ویژه فرانسه و یونان، نگرانی خود را از بازداشت اماماوغلو ابراز کرده‌اند، اما شواهد نشان می‌دهد انتقادها از این اقدام دولت ترکیه نسبتا ملایم بوده و هیچ‌یک از این کشورها موضوع اعتراضات در ترکیه را به همکاری‌های امنیتی رو به گسترش اتحادیه اروپا با آنکارا ربط نداده‌اند. در شرایطی که آمریکا به دنبال انعقاد یک توافق گسترده با روسیه است و به شکل‌های مختلف نسبت به متحدان اروپایی خود خصومت می‌ورزد، ترکیه با در اختیار داشتن دومین ارتش بزرگ در ناتو و صنعت دفاعی پیشرفته، برای امنیت اروپا بسیار مهم است.
ترکیه به‌عنوان یکی از شرکای اصلی این بلوک در تقویت توان دفاعی و بازدارندگی اروپا معرفی شده است. بسیاری از تحلیلگران سیاسی معتقدند کشورهای اروپایی به دلیل تهدیدات جدی روسیه و تیره‌شدن روابط اتحادیه اروپا با آمریکا نمی‌توانند بیش از حد روی مسائل داخلی ترکیه تمرکز کنند؛ چرا‌که همکاری اتحادیه اروپا با ترکیه برای امنیت این بلوک مهم است. با توجه به توافق سال ۲۰۱۵ اتحادیه اروپا با ترکیه، که بروکسل در ازای تلاش ترکیه برای جلوگیری از ورود پناه‌جویان به اروپا، میلیاردها دلار به این کشور کمک کرد، اتحادیه اروپا به دلایل ژئوپلیتیکی به هر آنچه اردوغان انجام می‌دهد، واکنش مناسبی نشان نمی‌دهد.
اماماوغلو در یادداشتی از زندان برای «نیویورک‌تایمز» از مدارای معنادار کشورهای غربی با عقب‌نشینی دولت ترکیه از اصول دموکراسی انتقاد کرده و معتقد است با توجه به اهمیت استراتژیک ترکیه برای کمک به امنیت اروپا، ژئوپلیتیک نباید موجب نادیده‌گرفتن نقض حقوق بشر در ترکیه شود و اروپا باید نگاهی واقع‌بینانه به اقدامات دولت اردوغان داشته باشد. شکی نیست که ترکیه از زمان حمله نظامی روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ تلاش کرده است تا تعادلی میان متحدان غربی خود و مسکو ایجاد کند.
آنکارا هم از پیوستن به تحریم‌ها علیه مسکو خودداری کرده و هم با فروش تسلیحات به اوکراین و همچنین ممانعت از ورود کشتی‌های جنگی روسیه به دریای سیاه، از کی‌یف حمایت کرده است. همچنین در شرایط کنونی که ترامپ به دنبال یک توافق جدید با روسیه است، ترکیه نگران است این توافق به ضرر این کشور تمام شود؛ زیرا روسیه از دیرباز دشمن استراتژیک ترکیه بوده و اگر روسیه بتواند نفوذ خود را در دریای سیاه دوباره گسترش دهد، این موضوع برای منافع استراتژیک ترکیه زیان‌بار خواهد بود. آنکارا همچنین نگران همکاری گسترده‌تر روسیه و آمریکا در خاورمیانه است؛ منطقه‌ای که ترکیه با سرنگون‌کردن حکومت مورد حمایت روسیه در سوریه، توانست به موفقیت استراتژیکی در آن دست یابد.
ترکیه با داشتن یک صنعت تسلیحاتی مدرن، قطعا ظرفیت‌های زیادی برای تقویت توانمندی‌های دفاعی اروپا دارد. شرکت‌های ترکیه به شرکت‌های پیشتاز در زمینه تولید و صادرات پهپادهای نظامی تبدیل شدهاند. ترکیه همچنین تسلیحات دیگری به کشورهای اروپایی صادر می‌کند. توسعه صنعت نظامی بومی ترکیه تا حد زیادی مدیون روابط دشوار آنکارا با متحدانش بوده است.