دیدار خصوصی ترامپ و زلنسکی در کلیسای سن‌پیتر
دیپلماسی در سایه وداع با پاپ
در حاشیه مراسم باشکوه تشییع پاپ فرانسیس در کلیسای سن‌پیتر واتیکان، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، دقایقی پیش از آغاز مراسم، در فضایی تاریخی و پرابهت، رو‌در‌رو و به صورت خصوصی به گفت‌وگو نشستند. این دو رهبر، تنها و بدون حضور هیچ مقام رسمی، روی صندلی‌های قرمز در دل معماری باشکوه رنسانس ایتالیا، حدود ۱۵ دقیقه به بحث و تبادل نظر پرداختند.
شرق: در حاشیه مراسم باشکوه تشییع پاپ فرانسیس در کلیسای سن‌پیتر واتیکان، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، دقایقی پیش از آغاز مراسم، در فضایی تاریخی و پرابهت، رو‌در‌رو و به صورت خصوصی به گفت‌وگو نشستند. این دو رهبر، تنها و بدون حضور هیچ مقام رسمی، روی صندلی‌های قرمز در دل معماری باشکوه رنسانس ایتالیا، حدود ۱۵ دقیقه به بحث و تبادل نظر پرداختند.
این نخستین دیدار آنها پس از جدال علنی‌شان در دفتر بیضی‌شکل کاخ سفید در فوریه بود؛ دیداری که هر دو نفر عمیقا در گفت‌وگو غرق شده و هیچ مقام همراهی نداشتند. دقایقی بعد، سِر کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، نیز به این جمع خصوصی پیوستند. استارمر و مکرون در تلاش‌اند میان ترامپ و زلنسکی که بر سر شرایط توافق صلح پیشنهادی آمریکا با روسیه اختلاف دارند، نقش میانجی را ایفا کنند.
به گفته سخنگوی دولت اوکراین، قرار بود ترامپ و زلنسکی امروز بار دیگر دیدار داشته باشند. سرگئی نیکیفوروف اعلام کرد: «رهبران توافق کردند گفت‌وگوهای خود را ادامه دهند و تیم‌ها در حال تدارک ادامه این مذاکرات هستند». کاخ سفید نخستین گفت‌وگوی این دو رهبر را «بسیار سازنده» توصیف کرد. دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین نیز تصاویر این دیدار را هم‌زمان با پایان مراسم تشییع منتشر کرد. طبق اعلام کاخ کنزینگتون، پیش از شروع مراسم، شاهزاده ویلیام نیز گفت‌وگویی کوتاه با ترامپ داشته است.
رهبران آمریکا و اوکراین در مراسم تشییع در ردیف اول نشسته بودند. هنگامی که زلنسکی با لباس مشکی و نه یونیفرم نظامی همیشگی‌اش وارد شد، حضار با تشویق ایستاده از او استقبال کردند. ترامپ نیز به همراه همسرش ملانیا حضور داشت. زلنسکی این روزها تحت فشار است تا بخشی از خاک اوکراین را در قالب توافقی به میانجیگری ترامپ به روسیه واگذار کند.
این نخستین دیدار حضوری آنها پس از اخراج زلنسکی از کاخ سفید و مشاجره تلویزیونی با ترامپ و معاونش جی‌دی ونس در ماه فوریه بود؛ رخدادی که نقطه عطفی در روابط آمریکا و اوکراین محسوب می‌شود. ترامپ روز جمعه مدعی شد که روسیه و اوکراین «بسیار به توافق» برای آتش‌بس نزدیک شده‌اند. این نشست در حالی برگزار شد که هم‌زمان، استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا، برای سومین بار در چهار ماه گذشته با ولادیمیر پوتین در مسکو دیدار کرد تا درباره توافق احتمالی مذاکره کند. این دیدار با انفجار یک خودروی بمب‌گذاری‌شده در مسکو که به کشته‌شدن یک ژنرال روسی انجامید و مشکوک به دخالت اوکراین بود، هم‌زمان شد؛ حادثه‌ای که فقط دو روز پس از مرگ‌بارترین حملات موشکی سال جاری به کی‌یف رخ داد. با وجود ادعای ترامپ مبنی بر نزدیک‌بودن توافق، روابط او و زلنسکی در هفته‌های اخیر پرتنش بوده است. ترامپ پیش‌تر زلنسکی را متهم کرد که با نپذیرفتن پیشنهاد واگذاری کریمه به روسیه، «میدان کشتار» را طولانی‌تر می‌کند.
در مراسم تشییع پاپ، ده‌ها رهبر و مقام ارشد جهانی حضور داشتند؛ از جمله سِر کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، شاهزاده ولز، جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا و خاویر میلی، رئیس‌جمهور آرژانتین که به‌تازگی روابط نزدیکی با یکدیگر برقرار کرده‌اند. ترامپ نیز پیش از سفر به رم اعلام کرده بود که با ملونی دیدار خواهد کرد. او همچنین در این مراسم برای نخستین بار پس از انتخاب مجددش با اورزولا فوندرلاین، رئیس کمیسیون اروپا، دست داد؛ دیداری که با توجه به تنش‌های تجاری اخیر میان واشنگتن و بروکسل، اهمیت ویژه‌ای داشت.
با وجود اینکه واشنگتن و بروکسل در بیش از صد روز از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید در آستانه یک جنگ تجاری قرار داشتند، او با فوندرلاین، که مورد علاقه دولت قبلی بایدن بود، دیدار نکرده بود. با این حال، بین مقامات رده‌پایین‌تر آمریکا و اتحادیه اروپا درباره تجارت تماس‌هایی برقرار شده است. خصومت رئیس‌جمهور آمریکا با اتحادیه اروپا به‌خوبی مشهود است. او به‌تازگی اتحادیه اروپا را سازمانی توصیف کرده است که برای «ضربه‌زدن» به کشورش تأسیس شده است و ترجیح می‌دهد مستقیما با رهبران ملی این بلوک معامله کند. جورجیا ملونی با درک ضمنی این موضوع، با حمایت بروکسل، در سفر اخیر خود به واشنگتن از موضع اتحادیه اروپا درباره تجارت دفاع کرد.
در روزهای گذشته زلنسکی گفته بود آماده دیدار با همتای آمریکایی خود در رم است. او گفت: «ما همیشه آماده دیدار با شرکای خود از ایالات متحده آمریکا هستیم». در همین حال، ترامپ گفت «جلسات زیادی تنظیم شده است»، اما مشخص نکرد با چه کسی. آنها در نقطه حساسی از جنگ در اوکراین با یکدیگر دیدار کردند. رئیس‌جمهور آمریکا از زمان بازگشت به دفتر در ماه ژانویه، تلاش‌هایی را برای صلح آغاز کرده است و روز جمعه ادعا کرد توافقی برای پایان‌دادن به درگیری «نزدیک» است.
ساعاتی پیش از این دیدار، استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا، چند ساعت را با ولادیمیر پوتین گذراند. این سومین دیدار آنها در چهار ماه گذشته برای مذاکرات حساس درباره یک توافق احتمالی بود. این دیدار در مسکو هم‌زمان با انفجار یک خودروی بمب‌گذاری‌شده بود که گمان می‌رود از سوی اوکراین کار گذاشته شده باشد و منجر به کشته‌شدن یک ژنرال روسی شد. این اتفاق دو روز پس از مرگ‌بارترین حملات موشکی امسال به کی‌یف رخ داد.
تصور می‌شد رئیس‌جمهور فرانسه در هرگونه نشست غیررسمی بین ترامپ و زلنسکی شرکت کند. در ماه دسامبر، مکرون یک نشست سه‌جانبه را در حاشیه مراسم بازگشایی نوتردام تشکیل داد. با وجود اظهارات ترامپ مبنی بر اینکه توافق نزدیک است، دیدار بین رئیس‌جمهور آمریکا و همتای اوکراینی‌اش در زمان اصطکاک شدید بین دو رهبر انجام شد. ترامپ در اوایل این هفته، زلنسکی را به دلیل امتناع از پذیرش پیشنهادی مبنی بر پذیرش کریمه (که در سال ۲۰۱۴ مورد تهاجم قرار گرفت) به عنوان بخشی از روسیه، به «طولانی‌کردن میدان کشتار» متهم کرد.
در کنار ترامپ، رؤسای جمهور آرژانتین، گابن، آلمان، ایتالیا، فیلیپین و لهستان به همراه نخست‌وزیران بریتانیا و نیوزیلند و بسیاری از اعضای خانواده‌های سلطنتی اروپا حضور داشتند.
با وجود اختلافات، ملونی در سفر اخیرش به واشنگتن، با حمایت بروکسل، از موضع اتحادیه اروپا در مذاکرات تجاری دفاع کرد، اما ترامپ ترجیح می‌دهد مستقیما با رهبران ملی اروپا مذاکره کند و اتحادیه اروپا را سازمانی می‌داند که «برای ضربه‌زدن به آمریکا» تأسیس شده است.
در این مراسم، اسرائیل به دلیل موضع پاپ در قبال جنگ غزه، نماینده ارشد نفرستاد و فقط سفیر خود را اعزام کرد. پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا، نیز با وجود وعده برای «ادای احترام» به پاپ، در مراسم حضور نیافت و اسپانیا از سوی پادشاه و ملکه و مقامات ارشد نمایندگی شد. انتظار نمی‌رفت ولادیمیر پوتین و شی جین‌پینگ نیز در این مراسم شرکت کنند؛ به‌ویژه برای پوتین که به دلیل حکم بازداشت بین‌المللی به اتهام جنایات جنگی در اوکراین، حضورش غیرممکن بود.