آتش در بندر

در‌حالی‌که دیروز همه توجهات رسانه‌ای و سیاسی متوجه دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا در عمان بود، از ظهر شنبه انفجار در بندر شهید رجایی بندرعباس تقریبا همه چیز را تحت‌الشعاع قرار داد؛ تا جایی که خبر مهم مذاکرات هم زیر گردوغبارهای این انفجار رفت و گمانه‌هایی غیرقابل‌ اثبات درباره دلایل، چرایی و عوامل این حادثه و ارتباط‌دادن آن به موضوع مذاکرات مطرح شد.

 جزئیات اولیه انفجار و محل وقوع

حادثه انفجار در بندر شهید رجایی بندرعباس در روز گذشته ششم اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۲:۰۷ ظهر به وقوع پیوست و منطقه‌ای حساس از این بندر استراتژیک را تحت تأثیر قرار داد. گمرک در اطلاعیه‌ای اعلام کرد به احتمال زیاد منشأ این انفجار، دپوی کالاهای خطرناک و مواد شیمیایی موجود در محوطه بندر بوده است. محل دقیق این انفجار، محوطه کانتینری سینا در بندر شهید رجایی گزارش شده است که تحت مدیریت سازمان بنادر و دریانوردی قرار دارد. این انفجار در شعاع دو‌کیلومتری ساختمان اداری گمرک رخ داد و خسارات درخورتوجهی به زیرساخت‌های اطراف وارد کرد.

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که انفجار به دلیل منفجر‌شدن یک مخزن نگهداری مواد نفتی حساس و اشتعال‌زا متعلق به بخش خصوصی رخ داده است. این مخزن که در نزدیکی کانتینرهای دپوشده قرار داشت، به‌ دلیل ویژگی‌های اشتعال‌زای مواد داخل آن، به‌سرعت شعله‌ور شد و انفجاری عظیم ایجاد کرد. گمرک اعلام کرد برای جلوگیری از خسارات بیشتر، خروج تمامی کامیون‌هایی که تشریفات گمرکی آنها انجام شده بود، از محوطه بندر آغاز شده است. این اقدام به‌منظور کاهش تراکم و جلوگیری از وقوع حوادث احتمالی بعدی در دستور کار قرار گرفت.

 تحولات میدانی و مشاهده‌های ساکنان

شدت انفجار به حدی بود که صدای مهیب آن در شهرهای اطراف بندرعباس شنیده شد و موجی از نگرانی را در میان ساکنان محلی ایجاد کرد. برخی از ساکنان محلی در گفت‌وگو با «شرق»، شدت انفجار را با یک زلزله بزرگ مقایسه کرده‌اند که باعث لرزه‌های بسیار زیاد و مداوم شده است. همچنین ساکنان در گفت‌وگو با «شرق» از وقوع چندین انفجار مهیب خبر داده‌اند. به گفته شاهدان عینی، این انفجارها به‌صورت زنجیره‌ای رخ داده و هر انفجار، موج جدیدی از آتش و دود غلیظ را به آسمان فرستاده است.

خسارات میدانی گزارش‌شده نشان می‌دهد موج انفجار، شیشه‌های ساختمان‌های اطراف را شکسته و به خودروهای موجود در محوطه آسیب جدی وارد کرده است. تعدادی از خودروها مچاله شده و کانتینرهای دپوشده در محوطه کانتینری سینا نیز دچار خسارت شده‌اند. شدت موج انفجار به ساختمان‌های اداری گمرک نیز آسیب رسانده و برخی از سازه‌ها دچار ترک‌خوردگی شده‌اند. فعالیت‌های بندر به‌طور موقت متوقف شده تا نیروهای امنیتی و امدادی بتوانند وضعیت را تحت کنترل درآورند.

تیم‌های واکنش سریع، شامل ۱۵ آمبولانس و چهار اتوبوس‌آمبولانس، به‌سرعت به محل حادثه اعزام شدند تا به مصدومان احتمالی امدادرسانی کنند. عملیات اطفای حریق نیز با حضور گسترده نیروهای آتش‌نشانی آغاز شد و تا زمان تنظیم این گزارش همچنان ادامه دارد. دود غلیظ ناشی از سوختن مواد شیمیایی، آسمان منطقه را پوشانده و تلاش‌ها برای مهار آتش با دشواری‌هایی همراه بوده است. این شرایط، نگرانی‌هایی درباره تأثیرات زیست‌محیطی احتمالی، از‌جمله آلودگی هوا و آب‌ ایجاد کرده است.

 تعداد مصدومان و فوتی‌ها و تلاش‌های امدادی

تا لحظه تنظیم این متن و بر‌اساس اخبار رسمی، انفجار در بندر شهید رجایی ۵۱۶ مصدوم و چهار فوتی به‌جا گذاشته است. گزارش‌ها از انتقال تعداد زیادی از مصدومان به مراکز درمانی خبر می‌دهند. برخی از مصدومان به دلیل شدت جراحات، نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند و بیمارستان‌های بندرعباس و مناطق اطراف در حالت آماده‌باش کامل قرار گرفته‌اند. رئیس سازمان امداد و نجات کشور، با تأیید فوت چهار نفر، اعلام کرد شناسایی هویت جان‌باختگان در جریان است و احتمال تغییر در آمار وجود دارد.

مردم بندرعباس در اقدامی خودجوش برای کمک به مصدومان، در پایگاه‌های انتقال خون حضور یافتند و صف‌های طولانی تشکیل دادند. این همبستگی مردمی، نشان‌دهنده روحیه همکاری و نوع‌دوستی ساکنان منطقه است که در لحظات بحرانی به کمک هم‌وطنان خود شتافته‌اند. گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی از مصدومان دچار سوختگی شدید شده‌اند و نیاز به تجهیزات پزشکی تخصصی دارند. تیم‌های امدادی با تمام توان در حال انتقال مصدومان و ارائه خدمات اولیه به آنها هستند.

 دستورات فوری وزیر بهداشت برای رسیدگی به مصدومان

محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت،‌ با صدور دستوری فوری، تمامی امکانات استان هرمزگان و استان‌های هم‌جوار را برای ارائه خدمات درمانی سریع و مطلوب به مصدومان بسیج کرد. او تأکید کرد که رؤسای دانشگاه‌های علوم‌‌پزشکی در استان‌های جنوبی کشور باید با هماهنگی کامل، امکانات لازم را فراهم کنند تا هیچ کمبودی در روند درمان مصدومان ایجاد نشود. ظفرقندی همچنین رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی هرمزگان را موظف کرد ‌به‌طور شخصی بر اقدامات تشخیصی و روند درمانی مجروحان نظارت داشته باشد و تا بهبودی کامل مصدومان، فرایند درمان را پیگیری کند.

در پی این دستور، جعفر میعادفر، رئیس سازمان اورژانس کشور، به بندرعباس اعزام شد تا از نزدیک بر روند درمانی و امدادرسانی به مجروحان نظارت مستقیم داشته باشد. میعادفر اعلام کرد‌ تمامی بیمارستان‌های منطقه در حالت آماده‌باش هستند و تیم‌های پزشکی با تمام توان در حال خدمت‌رسانی به مصدومان‌اند. او همچنین از اعزام تیم‌های تخصصی از استان‌های هم‌جوار به بندرعباس خبر داد تا در صورت نیاز، پشتیبانی لازم از مراکز درمانی محلی انجام شود.

 واکنش مقامات

رئیس‌جمهور در پیامی ضمن ابراز تأسف عمیق و همدردی با حادثه‌دیدگان در استان هرمزگان، دستور بررسی وضعیت و علل حادثه را صادر کرد. او اسکندر مؤمنی، وزیر کشور‌ را به‌عنوان نماینده ویژه به منطقه اعزام کرد تا هماهنگی‌های لازم برای مدیریت بحران و رسیدگی به وضعیت مصدومان انجام شود. مؤمنی به‌ منظور پیگیری آخرین وضعیت انفجار، به‌سرعت عازم بندرعباس شد و در تماس تلفنی با محمد آشوری، استاندار هرمزگان، گزارش اولیه حادثه را دریافت کرد. او به استاندار دستور داد ‌رسیدگی فوری به وضعیت مصدومان و مدیریت بحران در اولویت قرار گیرد. فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی‌ و سعید رسولی، معاون حمل‌ونقل وزیر و سرپرست سازمان بنادر و دریانوردی‌ نیز دقایقی پس از وقوع حادثه، برای بررسی وضعیت و نظارت بر اقدامات لازم، عازم بندرعباس شدند. این دو مقام ارشد قرار است گزارش جامعی از خسارات و اقدامات انجام‌شده تهیه کنند و به دولت ارائه دهند. محمدرضا عارف، معاون‌اول رئیس‌جمهور‌ نیز طی تماس‌های تلفنی جداگانه با استاندار هرمزگان و رئیس جمعیت هلال‌احمر، آخرین وضعیت شهر بندرعباس را جویا شد و دستورات لازم را برای تسریع در امدادرسانی صادر کرد.

 اظهارات سخنگوی دولت و تأکید بر بررسی دقیق

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در واکنش به این حادثه اعلام کرد ‌بررسی علت انفجار بندر شهید رجایی زمان‌بر است و نهادهای مسئول با جدیت در حال پیگیری ابعاد این ماجرا هستند. او تأکید کرد که «آنچه تاکنون مشخص شده، این است که کانتینرهایی در گوشه‌ای از بندر دپو شده بودند و احتمالا حاوی مواد شیمیایی بودند که دچار انفجار شده‌اند». مهاجرانی افزود: «تا زمانی که حریق به‌طور کامل اطفا نشود، اظهارنظر دقیق و کارشناسی درباره علت و اصل ماجرا دشوار است». او از رسانه‌ها و متولیان افکار عمومی خواست‌ از گمانه‌زنی‌های زودهنگام خودداری کنند و تأکید کرد پس از روشن‌شدن ابعاد حادثه، اطلاعات کامل با مردم در میان گذاشته خواهد شد.

 تکذیب شایعه‌ها‌ و گمانه‌زنی‌ها

هم‌زمانی این انفجار با آغاز دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط، شایعاتی درباره خرابکاری ایجاد کرد. برخی کانال‌های تلگرامی به نقل از شبکه ۱۴ اسرائیل ادعا کردند‌ محموله سوخت جامد ارسالی از چین به ایران در عملیات فوق‌‌سری در بندرعباس نابود شده است. نورنیوز این ادعا را کذب خواند و اعلام کرد که شبکه ۱۴ اسرائیل در روزهای شنبه تعطیل است و این خبر جعلی است. جروزالم‌پست نیز به نقل از ارتش اسرائیل هرگونه دخالت در این انفجار را رد کرد.

حسین ظفری، سخنگوی مدیریت بحران کشور، در پاسخ به شایعات خرابکاری تصریح کرد:‌ «محدوده حادثه، منطقه کانتینری بندر شهید رجایی بوده که در تعدادی از کانتینرها مواد شیمیایی نگهداری می‌شد. علت انفجار‌ همین مواد شیمیایی بوده است». او یادآور شد: «مدیرکل مدیریت بحران پیش‌تر اخطارهایی درباره احتمال خطر در این بندر داده بود». پژمان بهزادپور، مدیرعامل ترمینال کالای خطرناک بندر شهید رجایی نیز شایعه آغاز انفجار از این ترمینال را تکذیب کرد و خبر داد: «انفجار از کانتینرهای مجاور آغاز شده و هیچ ارتباطی به ترمینال کالای خطرناک ندارد». خبرگزاری تسنیم نیز خبر جعلی منتسب به خود درباره انفجار نزدیک پایگاه نیروی دریایی سپاه پاسداران را تکذیب کرد. این خبرگزاری اعلام کرد ‌برخی کانال‌های تلگرامی با انتشار اخبار جعلی، قصد تشویش اذهان عمومی را داشتند و تسنیم پیگیری عاملان این اقدام را در دستور کار قرار داده است. این تکذیب‌ها نشان‌دهنده تلاش برای جلوگیری از انتشار اطلاعات نادرست در شرایط حساس است.

 بررسی‌های امنیتی و اقدامات پارلمانی

ابراهیم عزیزی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، اعلام کرد ‌این کمیسیون در حال رصد و بررسی ابعاد حادثه انفجار در اسکله شهید رجایی است. او در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: «تماس‌هایی با استاندار هرمزگان برقرار شده و منتظر دریافت گزارش‌های اولیه هستیم». عزیزی افزود: پس از دریافت این گزارش‌ها، کمیسیون در حوزه وظایف خود ورود خواهد کرد و اطلاع‌رسانی لازم را انجام خواهد داد. او تأکید کرد مجلس با جدیت این موضوع را دنبال می‌کند.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز با اشاره به گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای، از‌جمله مقایسه این انفجار با انفجار بندر بیروت، خاطرنشان کرد: «اینها صرفا گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای است و هنوز گروه‌های ارزیاب و کارشناسان ایمنی و امنیتی گزارش اولیه‌ای ارائه نکرده‌اند». او افزود: «در حال حاضر کشور به آرامش و پرهیز از ایجاد نگرانی در مردم نیاز دارد». سخنگوی کمیسیون اعلام کرد این کمیسیون جلسه ویژه‌ای برای بررسی حادثه برگزار خواهد کرد و در صورت نیاز، هیئتی از مجلس به بندرعباس اعزام خواهد شد. با‌این‌حال، احمد زیدآبادی در واکنش به این حادثه اظهار کرد: «اگر پای خرابکاری اسرائیل یا گروه‌های تروریستی فعال در جنوب شرقی در میان باشد، به معنای فعال‌شدن مخالفان توافق است». البته این روزنامه‌نگار نیز تأکید کرد ‌اظهاراتش صرفا گمانه‌زنی است و «باید منتظر نتایج تحقیقات رسمی بود. این واکنش‌ها نشان‌دهنده حساسیت بالای این حادثه در سطح سیاسی و امنیتی است».

 اقدامات قضائی برای رسیدگی به حادثه

حجت‌الاسلام محمد موحدی، دادستان کل کشور، به دادستان مرکز استان هرمزگان دستور داد این حادثه با فوریت و دقت رسیدگی شود. در این دستور تأکید شده است بررسی دقیق و رسیدگی ویژه به پرونده و برخورد قاطع با عاملان احتمالی یا کسانی که قصور، تقصیر یا سهل‌انگاری داشته‌اند، در اولویت قرار گیرد. دادستان کل کشور اعلام کرد دستگاه قضائی با تمام توان این موضوع را پیگیری خواهد کرد تا ابعاد مختلف حادثه روشن شده و حقوق مردم تأمین شود.

 وضعیت تأسیسات نفتی و پالایشگاه بندرعباس

شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد انفجار هیچ ارتباطی با پالایشگاه‌ها، مخازن سوخت یا خطوط لوله نفتی مرتبط با این شرکت در منطقه ندارد. در این اطلاعیه آمده است: «بهره‌برداری از تأسیسات واقع در منطقه بندرعباس بدون وقفه در حال انجام است و تجهیزات و کمک‌های امدادی و آتش‌نشانی تمامی شرکت‌های نفتی در حالت آماده‌باش قرار دارند». این شرکت‌ها برای کمک به مدیریت بحران، تحت هماهنگی سازمان بنادر و دریانوردی، خدمات‌رسانی می‌کنند.

محمدعلی مجتهدزاده، مدیر روابط‌عمومی شرکت پالایش نفت بندرعباس نیز تأکید کرد این حادثه هیچ خللی در روند فعالیت و تولید پالایشگاه نفت بندرعباس ایجاد نکرده است. او به ایسنا گفت: «این انفجار هیچ ارتباطی با پالایشگاه ندارد و فعالیت‌های ما بدون وقفه ادامه دارد». این اظهارات برای اطمینان‌بخشی به مردم و فعالان اقتصادی منطقه اعلام شد تا از نگرانی‌های احتمالی درباره تأمین سوخت کاسته شود.

 شرایط کنونی و ادامه تلاش‌های امدادی

حسین عباس‌نژاد، مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان‌ که در زمان وقوع انفجار در تهران به سر می‌برد، هنوز به محل حادثه نرسیده است، اما هماهنگی‌ها برای مدیریت بحران از طریق مقامات محلی و کشوری در جریان است. عملیات اطفای حریق همچنان ادامه دارد و نیروهای آتش‌نشانی با تمام توان در حال مهار آتش هستند. دود غلیظ ناشی از سوختن مواد شیمیایی، آسمان منطقه را پوشانده و تیم‌های امدادی با چالش‌هایی در دسترسی به برخی نقاط مواجه شده‌اند. نیروهای امنیتی نیز برای جلوگیری از ورود افراد غیرمرتبط به منطقه، محدوده را قرنطینه کرده‌اند و تردد در اطراف بندر به‌شدت محدود شده است. تلاش‌ها برای شناسایی دقیق تعداد مصدومان و جان‌باختگان ادامه دارد و مقامات محلی اعلام کرده‌اند به‌زودی گزارش‌های دقیق‌تری از ابعاد خسارات و تلفات ارائه خواهد شد. در این میان، حضور گسترده مردم در پایگاه‌های انتقال خون برای کمک به مصدومان، بارقه‌ای از امید در دل این بحران ایجاد کرده است.