روبیو به خاورمیانه می‌آید

قاهره به دولت ترامپ و اسرائیل اعلام کرده است ‌با پیشنهاد ترامپ در مورد کنترل آمریکا بر نوار غزه مخالفت خواهد کرد و در صورت اصرار واشنگتن برای انجام این ایده جنجالی، توافق صلح مصر با اسرائیل‌ که نزدیک نیم‌قرن پابرجا بوده است، در معرض فروپاشی قرار دارد. پیمان صلح اسرائیل و مصر، سنگ‌بنای ثبات و نفوذ آمریکا در خاورمیانه تلقی شده است.

در همین حال، اسرائیل می‌گوید به‌رغم مخالفت‌های بین‌المللی با طرح دونالد ترامپ برای تخلیه غزه، فراهم‌کردن مقدمات خروج فلسطینیان از غزه را آغاز کرده است.

به گزارش آسوشیتدپرس، به گفته مقام‌های آگاه، مصر یک کارزار دیپلماتیک پشت‌ پرده علیه این پیشنهاد را آغاز کرده و هشدار داده این طرح ممکن است توافق صلح مصر با اسرائیل را به خطر بیندازد. مصر هشدار داده است‌ خروج فلسطینیان از غزه باعث بی‌ثباتی در منطقه می‌شود و به پیمان صلح مصر و اسرائیل‌ که دهه‌‌ها یکی از ارکان ثبات و نفوذ آمریکا بوده است، آسیب خواهد زد.

عربستان سعودی، یکی دیگر از متحدان کلیدی آمریکا‌ نیز هرگونه انتقال گسترده فلسطینیان را رد و اعلام کرده است بدون ایجاد دولتی فلسطینی که غزه را شامل شود، روابطش با اسرائیل را عادی‌سازی نخواهد کرد.

عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر، تاکنون واکنشی علنی به پیشنهاد ترامپ برای جابه‌جایی جمعیت 2.3 میلیون نفری فلسطینیان ساکن غزه نشان نداده است، اما دولت مصر در بیانیه‌ای که منتشر شد، تلاش‌ها برای جابه‌جایی فلسطینیان از غزه را «نقض آشکار» قوانین بین‌المللی خواند و هشدار داد این اقدام می‌تواند مذاکرات آتش‌بس و روابط خاورمیانه را به خطر بیندازد.

به نوشته ایندیپندنت، مقام‌های مصری‌ که به شرط ناشناس‌ماندن درباره مذاکرات محرمانه صحبت کردند، به آسوشیتدپرس گفتند قاهره به دولت ترامپ و اسرائیل به‌‌صراحت اعلام کرده است که با چنین پیشنهادی مخالفت خواهد کرد و توافق صلح با اسرائیل‌ ‌-که نزدیک نیم‌قرن پابرجا بوده‌ است-‌ در معرض خطر قرار دارد.

مقام‌های دولت ترامپ پس از مواجهه با مخالفت گسترده بین‌المللی، تلاش‌ کرده‌اند برخی جنبه‌های این طرح را تعدیل کنند و می‌گویند جابه‌جایی فلسطینیان موقت خواهد بود.

به گفته مقام‌های مصری، مصر این طرح را تهدیدی برای امنیت ملی‌ خود می‌داند و مخالفت جدی‌اش با این پیشنهاد به پنتاگون، وزارت خارجه آمریکا و اعضای کنگره منتقل شده‌ و به اسرائیل و متحدان غربی‌اش، از‌‌ جمله بریتانیا، فرانسه و آلمان‌ نیز ابلاغ شده است.

گفته می‌شود ‌مصر پیشنهادهای مشابهی را که در اوایل جنگ غزه از سوی دولت بایدن و کشورهای اروپایی به ‌صورت خصوصی مطرح شد، رد کرده بود.

همچنین بنیامین نتانیاهو روز گذشته در مصاحبه با کانال 14 اسرائیل تأکید کرد عربستان سعودی به اندازه کافی زمین خالی دارد که آن را به یک دولت فلسطینی بدهد.

این اظهارات نتانیاهو پس از آن مطرح می‌شود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، از طرحی برای کوچ اجباری ساکنان غزه به مناطق خارج از فلسطین خبر داده؛‌ طرحی که به‌شدت مورد استقبال اسرائیلی‌ها قرار گرفته است. نتانیاهو در ادامه گفت: «سعودی‌ها می‌توانند یک دولت فلسطینی در داخل عربستان درست کنند؛ آنها زمین خالی زیاد دارند».‌

نتانیاهو در پاسخ به پرسشی درباره تشکیل کشور فلسطین به عنوان شرط عادی‌سازی با عربستان گفت: ‌«توافقی که دولت اسرائیل را به خطر بیندازد، منعقد نخواهد کرد».

در چنین شرایطی، مارکو روبیو، وزیر خارجه دولت دونالد ترامپ، در نخستین دیدار از خاورمیانه در مقام وزارت، انتهای هفته جاری‌ سفر به منطقه را آغاز خواهد کرد.

یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا گفت مارکو روبیو پس از شرکت در کنفرانس امنیتی مونیخ، به اسرائیل، امارات متحده عربی، قطر و عربستان سعودی سفر خواهد کرد.

این مقام آمریکایی به رویترز گفت پیامدهای حمله گروه حماس به اسرائیل و رویکرد رئیس‌جمهوری آمریکا در قبال غزه با هدف ایجاد وضعیتی نوین در منطقه، در کانون گفت‌وگوهای روبیو با مقامات کشورهای مقصد قرار خواهد داشت.

این مقام افزود دونالد ترامپ و مارکو روبیو به ادامه و تکرار شرایط کنونی که همیشه نتایج فاجعه‌‎بار‌ مشابهی داشته، «معتقد نیستند» و باور دارند می‌توان وضعیت را به ‌طور کلی تغییر داد.

در جریان دیدار بنیامین نتانیاهو از واشنگتن که نخستین رهبر خارجی دعوت‌شده به کاخ سفید پس از بازگشت دونالد ترامپ به قدرت بود، مارکو روبیو در سفر به کشورهای آمریکای مرکزی و لاتین مانند پاناما، السالوادور و دومینیکن بود، اما او در فرصت‌های گفت‌وگو با خبرنگاران از ایده ترامپ برای بازسازی غزه در کنترل آمریکا حمایت کرد و آن را یک «اندیشه خیرخواهانه برای رفاه مردم یک منطقه زجردیده» نامید.

دونالد ترامپ با وجود رد پیشنهادش مبنی‌بر کنترل آمریکا بر نوار غزه و بازسازی آن، دیدگاه خود را در روزهای اخیر پیاپی تکرار کرده و گفته است‌ اسرائیل در پایان جنگ در غزه این منطقه را به آمریکا خواهد سپرد.

در این میان، اسرائیل از ایده ترامپ استقبال کرده و وزیر دفاع اسرائیل نیز از ارتش خواست طرحی آماده کند که «خروج داوطلبانه» ساکنان غزه از راه‌های هوایی، زمینی و دریایی را فراهم کند.

مصر در کنار آمریکا و دولت قطر، یکی از میانجی‌های اصلی در دستیابی اسرائیل و گروه حماس به توافق آتش‌بس پس از ۱۵ ماه جنگ بود. اسرائیل توانسته در مرحله نخست از توافق آتش‌بس، ۱۳ نفر از شهروندان ربوده‌شده خود به غزه را به خانه بازگرداند. هنوز ۷۹ اسرائیلی دیگر در غزه هستند. اسرائیل اعلام کرده منتظر است حماس براساس تعهد به آتش‌بس، اسم سه گروگان دیگری را که قرار است یک روز پس از آن آزاد شوند، به آگاهی اسرائیل برساند.

دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو که این هفته در کاخ سفید دیدار کردند، بر تعهد به ادامه توافق برای آزاد‌کردن ده‌ها گروگان دیگر اسرائیلی از غزه تأکید کرده‌اند، اما خانواده‌های گروگان‌ها در اسرائیل ابراز نگرانی کرده‌اند که حماس در پی اصرار دولت ترامپ به خروج ساکنان از غزه و کنترل آن، دیگر تمایلی به ادامه مذاکرات و رها‌کردن بقیه گروگان‌ها نداشته باشد.

روبیو اعلام کرده است ‌فلسطینی‌های ساکن غزه باید به ‌طور موقت جابه‌جا شوند تا بازسازی این منطقه پس از جنگ اخیر اسرائیل و حماس انجام شود. یک مقام آمریکایی نیز تأکید کرده که روبیو در این سفر درباره غزه و پیامدهای حملات حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ گفت‌وگو خواهد کرد و از راهبرد ترامپ برای تغییر وضعیت موجود در منطقه پیروی می‌کند.

ترامپ پس از دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در کاخ سفید در بعدازظهر سه‌شنبه، پیشنهاد کرد ایالات متحده می‌تواند نوار غزه را «تحت کنترل» خود بگیرد تا آن را بازسازی کند.

ترامپ بر ایده قبلی خود تأکید کرد که مردم غزه امروز نیاز دارند در مکانی دیگر، مانند مصر یا اردن، به‌ صورت امن و مطمئن زندگی کنند. سپس افزود: «به‌جای اینکه مجبور شویم دوباره به این مسئله بازگردیم، آمریکا نوار غزه را تحت کنترل می‌گیرد و ما هم کار خود را انجام خواهیم داد».

او در پاسخ به پرسش یک خبرنگار درباره برنامه‌های آینده برای غزه، گفت‌: فلسطینی‌ها می‌توانند در آنجا زندگی کنند؛ همان‌طور‌که یهودیان، عرب‌ها و سایر مردمان خاورمیانه نیز می‌توانند.