کووید حاد سیستم ایمنی بدن را پیر میکند
گراهام لاسون . ترجمه: خسرو کلانتری
گروه علم: همهگیری ویروس کرونا باعث شده اهمیت سیستم ایمنی بدن بیشتر مورد توجه قرار بگیرد؛ شبکهای پیچیده از سلولها، بافتها و اندامها که سلاح اصلی بدن در مبارزه علیه عفونتها و بیماریها به حساب میآید. اما سیستم ایمنی هم درست مثل سایر بخشهای بدن با گذر زمان پیر میشود و ما را در برابر انواع و اقسام کسالتها آسیبپذیرتر میکند. با توجه به این مسئله و همینطور وجود سابقه بیماریهای مختلف در افراد بالای ۶۵ سال، کارشناسان پزشکی معتقدند این گروه سنی نسبت به کووید-۱۹ آسیبپذیرتر هستند و احتمال ابتلا به نوع شدیدتر و حاد این بیماری در آنها بیشتر است. نتایج سه تحقیق مختلف نشان داده است که کووید حاد ممکن است باعث پیری زودرس سیستم ایمنی افراد شود اما تحقیقات دیگر مؤید آن است که با داشتن فعالیت بدنی منظم و رژیم غذایی مناسب میتوان با عوارض کووید حاد مقابله کرد.
به نظر میرسد افرادی که کوویدـ19 حاد را از سر میگذرانند، دچار پیری زودرسِ سیستم ایمنی و دیگر مسائل مستمر در زمینه ایمنیشناسی میشوند؛ امری که میتواند زمینه کووید طولانی باشد. واکنش سیستم ایمنی به کوویدـ19 حاد اکنون امری بسیار شناختهشده است، بااینحال عوارض درازمدت آن بهتدریج درحال آشکارشدن است. نتایج اولیه سه پژوهش درباره این عوارض درازمدت، ماه گذشته در کنفرانس آنلاین به دعوت کنسرسیوم ایمنیشناسی ویروس کرونا در بریتانیا و انجمن بریتانیایی ایمنيشناسی ارائه شد. این سه پژوهش به این موضوع اشاره داشتند که سیستم ایمنی مورد تهدید شدید ویروس قرار میگیرد اما این امر میتواند قابل برگشت باشد. در یک بررسی، «نیهاریکا دوگال» از دانشگاه برمینگهام در بریتانیا و همکارانش سیستم ایمنی 46 نفر را که بهواسطه کوویدـ19 حاد در بیمارستان بستری شده بودند، مورد بررسی قرار دادند. سه ماه پس از ترخیص از بیمارستان در تعداد قابلملاحظهای از آنان علائم کاهش توان ایجاد واکنش ایمنیِ مرتبط با سن بروز کرده بود. «دوگال» میگوید: «ما شاهد تعدادی از اشکال متفاوت تسریع پیری در نظام ایمنی بودهایم». این امر ازدستدادن سلولهای بومی B
و T را در بر میگرفت، سلولهای ایمنی نابالغی که هنوز مانده تا در برابر یک عامل بیماریزا به عمل فراخوانده شوند. «دوگال» همچنین میگوید آنان شاهد علامت دیگری از پیری ایمنی بودهاند: تراکم سلولهای حافظه B و T که پس از عفونت، آماده مقابله با بازگشت عفونت در گردش باقی میمانند. علاوهبراین، همچنین تعداد بیش از حد سلولهای سالخورده وجود داشت که میتوانند مواد شیمیایی زیانآوری تراوش کنند و التهابی ایجاد کنند که میتواند زمینه بسیاری بیماریهای مرتبط با پیرسالی باشد. افرادی که مورد پژوهش قرار گرفته بودند، در رده سنی 30 تا 68 سالگی قرار داشتند. سیستم ایمنی آنها با گروه مشابهی که به کوویدـ19 مبتلا نشده بودند، مقایسه شده بود. کاهش توان ایجاد واکنش ایمنیِ مرتبط با سن معمولا در حوالی 60سالگی آغاز میشود. اما به گفته «دوگال» علائم آن در افرادی در رده سنی زیر 60 سال که از این بیماری جان به در بردهاند، دیده میشود.
علت یا معلول؟
این امر خود با آنچه درباره پیری زودرس ایمنی میدانیم، خوانایی دارد. پژوهشهای پیشین نشان دادهاند که آسیبها و بیماریهای مزمن میتوانند باعث پیری زودرس سیستم ایمنی شوند. این اولین پژوهشی است که نشان میدهد عفونت ویروسی نیز میتواند چنین اثری داشته باشد. اما با درنظرگرفتن طرح این پژوهش نمیتوان این امکان را نادیده گرفت که دلیل گرفتاری جانبهدربردگان از این بیماری حاد خود داشتن سیستم ایمنیِ دچار پیری زودرس بوده است. سن ایمنی بین افراد مختلف بسیار متفاوت است؛ یک فرد 40ساله میتواند سیستم ایمنی 20 تا 60 ساله داشته باشد. رهبر تیم «جَنِت لُرد» که او نیز از دانشگاه برمینگهام است، میگوید: «علت است یا معلول؟». او در ادامه میافزاید: «احتمالا کمی از هرکدام، طوری که تحلیل مورد مبتلایان به کرونا [ثبتشده] در بیوبانک بریتانیا نشان داده که آنها از نظر بیولوژیک 10 تا 14 سال پیرتر بودهاند». در پژوهشی جداگانه «وِرِنا کائستل» از دانشگاه منچستر در بریتانیا نوتروفیلهای نزدیک به 40 نفر از کسانی که کوویدـ19 حاد را تجربه کرده بودند، مورد بررسی قرار داد. نوتروفیلها سلولهای ایمنی همهکارهای هستند که از بدن پاسداری
کرده و باکتریهای مهاجم را نابود میکنند. آنها همچنین برانگیزنده التهاب هستند و توسط ویروسها، ازجمله SARS-CoV-2 فعال میشوند. نوتروفیلها معمولا تا دوسوم تمام سلولهای سفید خون بدن را تشکیل میدهند. در طول عفونت بهسرعت بر تعداد آنها افزوده میشود و پس از پایان عفونت به میزان معمول بازمیگردند. در بعضی افراد درگیر کوویدـ19 حاد سطح نوتروفیل تا 90 درصد تمام سلولهای سفید خون افزایش یافته بود. به گفته ناظر این پژوهش، «تریسی هاسل» از دانشگاه منچستر: «این امر نمیتواند صحیح باشد». بنا به گفته «کائِستِل»، در این افراد نیاز به نوتروفیل چنان بالاست که مغز استخوان نمیتواند از عهده آن برآید و آخر سر نوتروفیلهای نابالغی تولید میکند که بهطورکامل کارآمد نیستند و میتوانند خود به شدت بیماری بیفزایند. حدود نیمی از شرکتکنندگان در این پژوهش از بیماری جان سالم بهدر بردند. «کائِستِل» دریافت که حدود یکسوم اینها تا 9 ماه پس از ترخیص از بیمارستان نوتروفیلهایی در سطح بالا و ناکارآمد داشتند. «کائِستِل» میگوید احتمال دارد که این عدم تعادل در نوتروفیلها در عوارض طولانی کووید نقش داشته باشند. برای مثال شواهدی وجود دارد
که نشان میدهد نوتروفیلها به لختهشدن بیشازحد خون که یکی از علائم کووید طولانی است، کمک میکنند. سومین پژوهش، تغییراتی پیگیر را در فعالشدن ژن در سیستم ایمنی برخی افراد درگیر کوویدـ19 مشاهده کرد. به گفته ارائهکننده پژوهش، «اِیمی هَنسُن» از دانشگاه کمبریج، علت و معلول بودن این تغییرات هنوز امری ناشناخته است. اما اینها نیز میتوانند با کووید طولانی مرتبط باشند. این سه پژوهش همه در مرحله اولیه قرار دارند و توضیح کامل کووید طولانی به دادههای بیشتری نیاز دارد. خبر خوب این است که نشان داده شده فعالیتهایی مانند ورزش و رژیم غذایی کاهش توان ایجاد واکنش ایمنیِ مرتبط با سن را به عقب رانده است. پس اگر کوویدـ19 حاد باعث پیری زودرس میشود، نتیجه آن در زمینه سلامت لزوما غیرقابل بازگشت نیست.
NewScientist, 15 May 2021
گروه علم: همهگیری ویروس کرونا باعث شده اهمیت سیستم ایمنی بدن بیشتر مورد توجه قرار بگیرد؛ شبکهای پیچیده از سلولها، بافتها و اندامها که سلاح اصلی بدن در مبارزه علیه عفونتها و بیماریها به حساب میآید. اما سیستم ایمنی هم درست مثل سایر بخشهای بدن با گذر زمان پیر میشود و ما را در برابر انواع و اقسام کسالتها آسیبپذیرتر میکند. با توجه به این مسئله و همینطور وجود سابقه بیماریهای مختلف در افراد بالای ۶۵ سال، کارشناسان پزشکی معتقدند این گروه سنی نسبت به کووید-۱۹ آسیبپذیرتر هستند و احتمال ابتلا به نوع شدیدتر و حاد این بیماری در آنها بیشتر است. نتایج سه تحقیق مختلف نشان داده است که کووید حاد ممکن است باعث پیری زودرس سیستم ایمنی افراد شود اما تحقیقات دیگر مؤید آن است که با داشتن فعالیت بدنی منظم و رژیم غذایی مناسب میتوان با عوارض کووید حاد مقابله کرد.
به نظر میرسد افرادی که کوویدـ19 حاد را از سر میگذرانند، دچار پیری زودرسِ سیستم ایمنی و دیگر مسائل مستمر در زمینه ایمنیشناسی میشوند؛ امری که میتواند زمینه کووید طولانی باشد. واکنش سیستم ایمنی به کوویدـ19 حاد اکنون امری بسیار شناختهشده است، بااینحال عوارض درازمدت آن بهتدریج درحال آشکارشدن است. نتایج اولیه سه پژوهش درباره این عوارض درازمدت، ماه گذشته در کنفرانس آنلاین به دعوت کنسرسیوم ایمنیشناسی ویروس کرونا در بریتانیا و انجمن بریتانیایی ایمنيشناسی ارائه شد. این سه پژوهش به این موضوع اشاره داشتند که سیستم ایمنی مورد تهدید شدید ویروس قرار میگیرد اما این امر میتواند قابل برگشت باشد. در یک بررسی، «نیهاریکا دوگال» از دانشگاه برمینگهام در بریتانیا و همکارانش سیستم ایمنی 46 نفر را که بهواسطه کوویدـ19 حاد در بیمارستان بستری شده بودند، مورد بررسی قرار دادند. سه ماه پس از ترخیص از بیمارستان در تعداد قابلملاحظهای از آنان علائم کاهش توان ایجاد واکنش ایمنیِ مرتبط با سن بروز کرده بود. «دوگال» میگوید: «ما شاهد تعدادی از اشکال متفاوت تسریع پیری در نظام ایمنی بودهایم». این امر ازدستدادن سلولهای بومی B
و T را در بر میگرفت، سلولهای ایمنی نابالغی که هنوز مانده تا در برابر یک عامل بیماریزا به عمل فراخوانده شوند. «دوگال» همچنین میگوید آنان شاهد علامت دیگری از پیری ایمنی بودهاند: تراکم سلولهای حافظه B و T که پس از عفونت، آماده مقابله با بازگشت عفونت در گردش باقی میمانند. علاوهبراین، همچنین تعداد بیش از حد سلولهای سالخورده وجود داشت که میتوانند مواد شیمیایی زیانآوری تراوش کنند و التهابی ایجاد کنند که میتواند زمینه بسیاری بیماریهای مرتبط با پیرسالی باشد. افرادی که مورد پژوهش قرار گرفته بودند، در رده سنی 30 تا 68 سالگی قرار داشتند. سیستم ایمنی آنها با گروه مشابهی که به کوویدـ19 مبتلا نشده بودند، مقایسه شده بود. کاهش توان ایجاد واکنش ایمنیِ مرتبط با سن معمولا در حوالی 60سالگی آغاز میشود. اما به گفته «دوگال» علائم آن در افرادی در رده سنی زیر 60 سال که از این بیماری جان به در بردهاند، دیده میشود.
علت یا معلول؟
این امر خود با آنچه درباره پیری زودرس ایمنی میدانیم، خوانایی دارد. پژوهشهای پیشین نشان دادهاند که آسیبها و بیماریهای مزمن میتوانند باعث پیری زودرس سیستم ایمنی شوند. این اولین پژوهشی است که نشان میدهد عفونت ویروسی نیز میتواند چنین اثری داشته باشد. اما با درنظرگرفتن طرح این پژوهش نمیتوان این امکان را نادیده گرفت که دلیل گرفتاری جانبهدربردگان از این بیماری حاد خود داشتن سیستم ایمنیِ دچار پیری زودرس بوده است. سن ایمنی بین افراد مختلف بسیار متفاوت است؛ یک فرد 40ساله میتواند سیستم ایمنی 20 تا 60 ساله داشته باشد. رهبر تیم «جَنِت لُرد» که او نیز از دانشگاه برمینگهام است، میگوید: «علت است یا معلول؟». او در ادامه میافزاید: «احتمالا کمی از هرکدام، طوری که تحلیل مورد مبتلایان به کرونا [ثبتشده] در بیوبانک بریتانیا نشان داده که آنها از نظر بیولوژیک 10 تا 14 سال پیرتر بودهاند». در پژوهشی جداگانه «وِرِنا کائستل» از دانشگاه منچستر در بریتانیا نوتروفیلهای نزدیک به 40 نفر از کسانی که کوویدـ19 حاد را تجربه کرده بودند، مورد بررسی قرار داد. نوتروفیلها سلولهای ایمنی همهکارهای هستند که از بدن پاسداری
کرده و باکتریهای مهاجم را نابود میکنند. آنها همچنین برانگیزنده التهاب هستند و توسط ویروسها، ازجمله SARS-CoV-2 فعال میشوند. نوتروفیلها معمولا تا دوسوم تمام سلولهای سفید خون بدن را تشکیل میدهند. در طول عفونت بهسرعت بر تعداد آنها افزوده میشود و پس از پایان عفونت به میزان معمول بازمیگردند. در بعضی افراد درگیر کوویدـ19 حاد سطح نوتروفیل تا 90 درصد تمام سلولهای سفید خون افزایش یافته بود. به گفته ناظر این پژوهش، «تریسی هاسل» از دانشگاه منچستر: «این امر نمیتواند صحیح باشد». بنا به گفته «کائِستِل»، در این افراد نیاز به نوتروفیل چنان بالاست که مغز استخوان نمیتواند از عهده آن برآید و آخر سر نوتروفیلهای نابالغی تولید میکند که بهطورکامل کارآمد نیستند و میتوانند خود به شدت بیماری بیفزایند. حدود نیمی از شرکتکنندگان در این پژوهش از بیماری جان سالم بهدر بردند. «کائِستِل» دریافت که حدود یکسوم اینها تا 9 ماه پس از ترخیص از بیمارستان نوتروفیلهایی در سطح بالا و ناکارآمد داشتند. «کائِستِل» میگوید احتمال دارد که این عدم تعادل در نوتروفیلها در عوارض طولانی کووید نقش داشته باشند. برای مثال شواهدی وجود دارد
که نشان میدهد نوتروفیلها به لختهشدن بیشازحد خون که یکی از علائم کووید طولانی است، کمک میکنند. سومین پژوهش، تغییراتی پیگیر را در فعالشدن ژن در سیستم ایمنی برخی افراد درگیر کوویدـ19 مشاهده کرد. به گفته ارائهکننده پژوهش، «اِیمی هَنسُن» از دانشگاه کمبریج، علت و معلول بودن این تغییرات هنوز امری ناشناخته است. اما اینها نیز میتوانند با کووید طولانی مرتبط باشند. این سه پژوهش همه در مرحله اولیه قرار دارند و توضیح کامل کووید طولانی به دادههای بیشتری نیاز دارد. خبر خوب این است که نشان داده شده فعالیتهایی مانند ورزش و رژیم غذایی کاهش توان ایجاد واکنش ایمنیِ مرتبط با سن را به عقب رانده است. پس اگر کوویدـ19 حاد باعث پیری زودرس میشود، نتیجه آن در زمینه سلامت لزوما غیرقابل بازگشت نیست.
NewScientist, 15 May 2021