تحریم خریداران

شرق آنلاین - وال استریت ژورنال گزارش داده است كه آمریكا قصد دارد اقدامات تنبیهی خود برای خریداران نفت ایران را در راستای كاهش فشار به متحدان خود متوقف كند. به نوشته این روزنامه خرید نفت از ایران تا زمانی خواهد بود که ظرفیت توافقی باقی‌‌مانده از مذاکرات قبلی این کشورها با آمریکا تکمیل شود. این خبر در حالی روی خروجی وال استریت ژورنال قرار گرفت كه رویترز به نقل از برایان هوك، نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور ایران و رئیس گروه اقدام علیه ایران در وزارت خارجه این کشور یعنی همان منبع خبری وال استریت ژورنال، اطلاعات منتشر‌شده را تكذیب كرد؛ بنابراین كسی نمی‌داند كه خبر درست كدام است و آیا آمریكا تحریم‌های خود برای به‌صفر‌رساندن صادرات نفت ایران را عملیاتی خواهد كرد یا نه. كارشناسان نفتی بر این باورند كه حتی اگر آمریكا چنین فرصتی را به كشورهای خریدار نفت ایران بدهد، این اقدام، یك مُسكن موقت خواهد بود و ایران در دراز‌مدت نیازمند افزایش تعداد كانال‌های مالی خود با دیگر كشورهای خریدار نفت، مشابه كانال مالی اتحادیه اروپا (اینستكس) است. آمریكا به دنبال توقف صادرات نفت ایران به‌عنوان مهم‌ترین منبع درآمدی كشورمان است. تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده، صادرات نفت ایران را نشانه رفته است و حالا كه به آخرین ضرب‌الاجل تعیین‌شده از سوی آمریكا نزدیك می‌شویم، بسیاری از فعالان حوزه نفت بر این باورند كه امكان صفرشدن صادرات نفت ایران وجود ندارد و كشورهای خریدار نفت ایران برای تأمین منافع خود، قطعا تحریم‌های آمریكا را دور خواهند زد. شاید به همین دلیل است كه دائم اخباری ضد‌و‌نقیض درباره عقب‌نشینی آمریكا از مواضع قبلی‌اش روی خروجی رسانه‌های مختلف قرار می‌گیرد. وال استریت ژورنال گزارش كرده است كه آمریکا به برخی از خریداران نفت ایران اجازه داده تا همچنان از ایران نفت بخرند. بر‌اساس این گزارش، خرید نفت از ایران تا زمانی خواهد بود که ظرفیت توافقی باقی‌مانده از مذاکرات قبلی کشورهای خریدار نفت ایران با آمریکا تکمیل شود. آن‌طور که وال استریت ژورنال به نقل از برایان هوك نوشته، آمریکا با این تصمیم خواسته است که مسیر گفت‌وگوی ترامپ با ایران را که از ژاپن صادر کرد، هموار كند و از طرف دیگر، متحدان خود را یکباره تحت فشار قطع خرید نفت از ایران قرار ندهد. اما در گزارشی كه فارس به نقل از رویترز منتشر كرده است، گویا این مقام مسئول آمریكایی با صدور بیانیه‎ای به گزارش وال استریت ژورنال واكنش نشان داده و رسما آن را تكذیب كرده است. بر‌اساس‌این، آمریكا بعد از انقضای معافیت‌های هشت کشور در خرید نفت خام از ایران در تاریخ دوم می، 12 اردیبهشت، هر کشوری را که از ایران نفت وارد کند، تحریم می‌کند. در بیانیه برایان هوك كه در رویترز منتشر شده، آمده است: «حتی اگر کشوری در ماه‌های قبل نتوانسته بود به سقف مذاکره‌شده (برای خرید نفت)‌ برسد، بازهم تحریم خواهد شد. سیاست ما به‌صفر‌رساندن خرید نفت از ایران است». در‌حال‌حاضر ترکیه، تایوان، ایتالیا، یونان، چین، هند، ژاپن و کره‌جنوبی کشورهایی هستند که می‌توانند به خرید نفت از ایران ادامه دهند که ظاهرا برخی از این کشورها این کار را انجام می‌دهند. مُسكنی موقتی بر‌اساس آنچه در گزارش‌ها آمده است، در صورت چشم‌پوشی آمریكا از سیاست‌های تنبیهی خود دست‌كم هشت كشور می‌توانند همچنان به خرید نفت ایران ادامه دهند؛ اما نرسی قربان، كارشناس انرژی، در گفت‌وگو با «شرق» دلخوش‌بودن به این معافیت‌ها را درست نمی‌داند. او می‌گوید: گویا مطلبی كه وال استریت ژورنال منتشر كرده، فقط یك صحبت بوده و به صورت رسمی نبوده است؛ زیرا چند نفر دیگر هم از آمریكا گفته‌اند كه هر‌كس بعد از دوم می از ایران نفت بخرد، شامل تحریم‌ها می‌شود و ما نمی‌دانیم كدام خبر درست است. او ادامه می‌دهد: حتی اگر آمریكا در این زمینه موضع رسمی بگیرد و برخی معافیت‌ها را اعمال كند، این یك مسكن موقتی است و روی فروش نفت ایران در مدت كوتاهی اثر می‌گذارد. ایران می‌تواند تا زمان پر‌شدن این سقف‌ها به صادرات نفت خود اقدام كند؛ بنابراین چنین معافیتی راه‌حل درازمدت نیست. به گفته نرسی قربان باید برای درازمدت، مكانیسم‌هایی مالی كه بتوان نفت ایران را با آن معامله كرد و تجارت ایران را راه انداخت، طراحی شود. مكانیسمی مشابه آنچه بین ایران و اتحادیه اروپا تعریف شد (اینستكس) باید برای تعاملات تجاری بین ایران، هند، چین و دیگر كشورهای خریدار نفت در صورت موافقت طرف مقابل، تعریف شود. او اضافه می‌كند: در جریان تعریف كانال‌های مالی، انتقال پول نفت ایران راحت‌تر می‌شود. این كارشناس انرژی درباره اینكه آیا تعریف كانال‌های مالی می‌تواند روی فروش ارزان نفت ایران تأثیر داشته باشد یا خیر، عنوان می‌كند: قیمت‌ فروش نفت در جریان چانه‌زنی مشخص می‌شود و مهم این است كه دو طرف با هم درباره قیمت نفت صحبت كنند. اقدام غیرقانونی آمریكا برای تحریم نفت ایران جواد یارجانی، نماینده سابق ملی ایران در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (OPEC) هم نمی‌تواند درباره خبر معافیت‌های جدید آمریكا برای خریداران نفت ایران اظهارنظر قطعی كند. او به «شرق» می‌گوید: خبر وال‌استریت‌ژورنال را خوانده‌ام اما افراد دیگری هم گفته‌اند كه معافیتی در كار نیست. او به این پرسش كه آیا آمریكا می‌تواند صدور نفت ایران را به صفر برساند، این‌گونه پاسخ می‌دهد: كسی نیست كه باور كند این اتفاق می‌تواند بیفتد. تحریم‌های آمریكا می‌تواند سختی‌هایی را برای صادرات نفت ایران به‌وجود بیاورد و این سختی‌ها ایجاد شده است. یارجانی اضافه می‌كند: صدور نفت ایران از نظر كیفیت و نیاز بازار به آن، همچنین تمایل برخی كشورها برای حفظ روابط با ایران، هیچ‌گاه به صفر نمی‌رسد. به‌صفررساندن صادرات نفت ایران غیرممكن است؛ البته نباید از وجود مفرها برای صادرات نفت اظهار خوشحالی كنیم. در كل اقدام آمریكا برای تحریم نفت ایران یك كار غیرقانونی و غیراخلاقی است. اعلام نظر اوپك درباره نفت ایران در نشست 4 تیر اگرچه یارجانی اقدامات آمریكا در زمینه تحریم نفت ایران را غیرقانونی می‌داند اما عربستان به عنوان یكی از اعضای اوپك به آمریكا وعده داده است كه سهم نفت ایران در بازار را تأمین كند و این اقدامات، كار صادرات نفت ایران را پیچیده‌تر می‌كند. آیا اوپك می‌تواند در زمینه فشارهای آمریكا و همدستی با عربستان وارد عمل شود؟ نماینده سابق ملی ایران در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (OPEC) در این رابطه می‌گوید: سازمان اوپك، یك سازمان بین‌الدولی مربوط به جهان سوم است كه كشورهای خاورمیانه را دور هم جمع كرده تا سیاست‌های نفتی خود را با هم هماهنگ كنند. اما هیچ قانونی در زمینه رفتارهای اعضای اوپك وجود ندارد. او ادامه می‌دهد: اعضای اوپك می‌توانند از دید خود اظهار نظر كنند ولی این به مفهوم آن نیست كه اوپك می‌تواند جرایمی را برای آنها در نظر بگیرد زیرا اوپك كارتل نیست. یك سازمان مثل اوپك، اعضایش را به خاطر تخلفاتی كه مرتكب می‌شوند نمی‌تواند جریمه كند و تعیین جریمه در حیطه وظایف كارتل‌هاست. یارجانی با اشاره به سخنان دبیركل اوپك بیان می‌كند: از دبیركل اوپك در سفر اخیرش به تهران در زمینه اظهار نظرهای عربستان سؤال شد و او پاسخ داد كه تصمیم اوپك بر اساس این اظهار نظرها گرفته نمی‌شود. به گفته او، اوپك در 25 ماه ژوئن (چهار تیر) نشستی برگزار خواهد كرد و در رابطه با شرایط ایران تصمیم خواهد گرفت. نماینده سابق ملی ایران در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (OPEC) تأكید می‌كند: اگرچه در نشست آتی تصمیم‌گیری خواهد شد اما ممكن است بعضی از اعضای اوپك صددرصد به این تصمیم عمل نكنند. باید منتظر ماند و دید كه در اجلاس پیش‌رو چه تصمیمی می‌گیرند. البته اخذ این تصمیم به مفهوم آن نیست كه همه اعضا به آن پایند باشند و اگر به این تصمیم پایبند نباشند، جریمه شوند.