حاشیه بیلبوردهای شهرداری تهران درباره مناسب‌سازی ۲۰۰ کیلومتر معابر شهر تهران
مناسب‌سازی یا عدد‌سازی؟
در هفته‌ای که گذشت، بار دیگر ماجرای شهردار تهران و بیلبورد، حاشیه ساز شد. تیم تبلیغاتی شهردار تهران در این یک سال و نیم، بارها بیلبودرهایی را با عنوان دستاوردهای شهرداری در سطح شهر اکران کردند که محل سوال شهروندان شده‌است. اخرین بیلبورد سوال برانگیز مربوط به مناسب سازی ۲۰۰ کیلومتر از معابر سطح شهر تهران برای معلولین است. ادعایی که هنوز سندی مبنی بر صحت آن منتشر نشده و برخی آن را بازی قدیمی شهرداری برای دریافت بودجه می‌دانند.
به گزارش شبکه شرق، پایتخت پرشده از بیلبورد، مردی جوان و خندان که روی ویلچر نشسته و بالای تصویر، بزرگ نوشته اند: «برای ایران»
در قسمت پایین بیلبورد هم نوشته شده: « 200 کیلومتر، مناسب‌سازی معابر و فضاهای عمومی ویژه معلولین در شهر تهران.»
این بنرها در مقیاس گسترده در سطح شهر پخش شده‌است و اعداد روی بیلبوردها چنان بزرگ است که خبر به چشم آمده و باعث شده همه از جمله نماینده جامعه معلولین صحت ادعای شهرداری را زیر سوال ببرند.
چرا شک وجود دارد؟
به گفته کارشناسان شهری وقتی مقیاس پروژه عمرانی از حدی بزرگ‌تر می شود، اهالی پایتخت متوجه می‌شوند و حس می‌کنند. سوالی که مطرح می‌شود این است، که اگر واقعا 200 کیلومتر مناسب سازی شده باشد، اثر در پیاده‌روها و رمپ‌ها مشخص است، پس چرا شهروندان اثر این تغییرات را حس نمی‌کنند؟ هیچ اطلاعات و جزییات رسمی هم در این زمینه منتشر نشده‌است تا بتوان به آن ارجاع داد، در شرایطی که شهردار در یک مراسم رسمی در حضور خبرنگاران از دستاورد خود رونمایی کرده‌است. گفته می‌شود حتی اعضای شورای شهر تهران از شهردار و معاونت معماری شهرسازی خواسته‌اند اسناد و جزییات معابر مناسب سازی شده را در اختیارشان قرار دهد، اما هنوز خبری از شفاف‌سازی نیست.
در دوره قبل اسناد شفاف بود
انتشار جزییات پدیده جدید و انتظار عجیبی از مدیریت شهری نیست. زهرا نژاد بهرام، عضو سابق شورای شهر تهران و نماینده شورا در کمیته مناسب‌سازی بود. او به «شبکه شرق» می‌گوید در دوره قبل ۳۰۰ کیلومتر از معابر شهر تهران برای معلولان مناسب‌سازی شد و در حین کار نقشه معابر مناسب‌سازی شده به صورت آنلاین منتشر و به روز رسانی می‌شد.
درواقع نبود این مستندات، شبهات را درباره آمارهای شهرداری بیشتر می‌کند و این سوال را برای شهروندان ایجاد می‌کند که شهرداری در اعلام آمارها چقدر صداقت دارد؟
هیچ کس خبر ندارد/ ارزش بنرهای تبلیغاتی سطح شهر چقدر است؟
در سایت معاونت معماری و شهرسازی، شورای شهر و خبرگزاری رسمی شهرداری تهران هم کسی از این راز سر به مهر که "کدام معابر مناسب‌سازی شده‌اند"، پرده برنداشته است. شهردار تهران از شروع کارش تاکنون هرگز به صورت مکتوب و با جزییات گزارش عملکرد ارائه نداده و همه چیز به بنر و بیلبورد و نشست خبری ختم می‌شود. در حالی‌که هنوز کتاب عملکرد قالیباف، حناچی حتی نجفی، شهرداران سابق تهران موجود است. مطمئنا شهرداری با این دستگاه عریض طویل تبلیغاتی در قالب روابط عمومی‌های مختلف، مشکل بودجه برای انتشار عملکردش ندارد. این نکته هم فراموش نشود که براساس تخمین کارشناس‌ها، بیلبوردهای تبلیغاتی که شهردار برای ارائه دستاوردهایش استفاده می‌کند، ارزش تبلیغاتی بالایی دارد و برندها برای استفاده از این تابلوها هزینه‌ای گزاف می‌کنند. به این ترتیب شهرداری تهران یکی از منابع پایدار درآمدیش را صرف تبلیغ خودش می کند.
معیاری برای ارزیابی دقیق وجود ندارد
شهرداری تنها نهاد مسئول در امر مناسب‌سازی معابر نیست. برای همین به سراغ، غلامرضا رضایی‌فر رئیس دبیرخانه پیگیری و هماهنگی مناسب سازی بهزیستی کشور رفتیم. شاید او خبری داشته باشد. رضایی‌فر همزمان با هفته افراد دارای معلولیت، در گفت‌و‌گوی زنده با تهران ۲۰ می‌گوید؛ هیچ ارزیابی از میزان مناسب‌سازی معابر در تهران و کل کشور نشده و اطلاع دقیقی ندارد. اما از طرف شهرداری تهران به او اعلام کرده‌اند، قرار است ۱۵۰۰ کیلومتر از معابر توسط شهرداری تهران مناسب‌سازی شود . امسال ۵۰۰ کیلومتر را هدف قرار دادند، تا پایان آذر ۲۰۰ کیلومتر را مناسب سازی کردند و ۳۰۰ کیلومتر بقیه هم ۶۰ درصد پیشرفت کرده‌است. اما او هم از جزییات چیزی نمی‌داند.
مناسب‌سازی یا کف‌سازی؟/ این بازی قدیمی "عدد و بودجه" است
محمود کاری، رئیس انجمن ندای معلولین، با نگاهی متفاوت به آمارها نگاه می‌کند و می‌پرسد منظورشان از مناسب سازی چیست؟
او به «شبکه شرق» می‌گوید: «من هم بیلبوردها را در سطح شهر می‌بینم. معلوم نیست تعریف شهرداری از مناسب سازی چیست؟ آیا با استاندارها مطابقت دارد یا نه. باید دوستان اول تعریفشان را از مناسب‌سازی بگویند که ببینیم آیا با شاخص‌ها تطابق دارد یا خیر. مناسب‌سازی یک سری استانداردهایی خاص دارد و باید طبق این شاخص‌ها و استانداردها مناسب سازی انجام شود. »
«کاری» که سال‌ها به عنوان یکی از نمایندگان انجمن معلولین در جلسات ستاد مناسب‌سازی شرکت داشته، اعداد را صرفا یک بازی برای دریافت بودجه می‌داند و می‌گوید: «نه فقط شهرداری تهران، بلکه همه شهرداری‌های کشور فقط برای اینکه از شورای شهر بودجه بگیرند، عدد می‌دهند. آنچه می گویند با واقعیت فاصله دارد. ساختمان‌هایی بلند مرتبه که شهرداری به آنها پروانه ساخت و پایان کار می‌دهد مناسب‌سازی نشده‌است. ساختمان‌های نوساز را می‌بینید که ورودی ناهنجار دارد. اگر معلول وارد پیاده‌رو شود، جایی نیست که بتواند رد و وارد خیابان شود، باید دوباره همان مسیر را برگردد. الان خیابان ولیعصر را در نظر بگیرید. کف صاف است، اما برای معلولین مناسب‌سازی نشده‌است. مسیر ویژه برای نابینان ندارد. تقاطع علائم ندارد. لوازم جانبی تابلو اطلاع‌دهنده ندارد. مناسب‌سازی معابر برای معلولین فرایندی پیچیده است. در این فرایند باید همه انواع معلولیت درنظر گرفته شود.»
صدای معلولان خاموش شده است؟
محمود کاری، رئیس انجمن معلولین در صحبت‌هایش به نکته‌ای دیگر هم اشاره می‌کند که در کنار مبحث بودجه رویکرد شهرداری به مساله مناسب‌سازی شهر برای معلولین را زیر سوال می‌برد. او می‌گوید «دو سال است که دیگر به کمیته مناسب‌سازی معابر دعوت نشده‌است.»
کاری می‌گوید :«در گذشته ما به عنوان نماینده در کمیته مناسب‌سازی معاونت معماری و شهرسازی شرکت می‌کردیم اما الان بیش از دو سال است از ما دعوت نمی‌کنند.»
کاری معتقد است به خاطر نقدها و انتقادهای که انجام داده، دیگر از او دعوت نمی‌شود و می‌گوید: «کسانی که انتقادهای جدی داشتند را دیگر دعوت نمی‌کنند. افرادی را به عنوان مشاور شهردار روی کار گذشته‌اند که که دیگر زبان انتقاد ندارند. آدم‌هایی هم که در سطح مناطق و شهرداری هستند، می‌دانند اگر زیاد انتقاد کنند، جوابشان می‌کنند. ما انتظار داریم شهردار تهران از انجمن‌های ملی که با اصول بین‌المللی و شاخص‌های آن آشنا هستند، دعوت کند و صدای معلولان را بشنود.»
با کدام بودجه؟
شک به صحت این ارقام، زمانی بیشتر می‌شود که به رویکردهای اخیر شهرداری به ردیف های بودجه مناسب‌سازی معابر و وعده‌ها نگاهی کرده و آنها را با هم مقایسه کنید. بین سالهای 1397 تا 1400 شورای شهر پنجم، تبصره‌ای به تصویب رساند که بر اساس آن شهرداری تهران باید تا سقف 15 درصد از سرجمع اعتبارات برخی ردیف‌ها را برای دسترس‌پذیر کردن زیرساخت‌های عمومی شهر هزینه کند . علاوه برآن، شهرداری موظف شد نقشه اماکن مناسب‌سازی شده برای کودکان، معلولان و سالمندان را در پرتال اطلاع‌رسانی شهرداری منتشر کند. اما رد و اثری از این تبصره در لایحه بودجه ارائه شده توسط علیرضا زاکانی به شورای شهر دیده نمی‌شود. این کاهش ردیف بودجه در تناقض با وعده‌ها و سخنرانی‌های زاکانی است.
مناسب سازی ۴ ساله به جای ۱۶ سال؟
علیرضا زاکانی در مراسم آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ در مدرسه استثنایی ساری‌خانی اعلام کرد در مدیریت شهری اولین تکلیف خود را در برابر معلولین مناسب‌سازی می‌داند. همان ماه حمید صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران اعلام کرد که شهرداری به دنبال آن است تا برای سال آینده به شکل قابل توجهی بودجه مناسب‌سازی را با همکاری شورای شهر تهران افزایش و وعده داد مناسب‌سازی معابر شهر تهران را نه ۱۶ ساله بلکه ۴ساله تمام می کند.
اما در عمل نه تنها تبصره حذف شد بلکه علی‌رغم افزایش و رشد ۵۶ درصدی بودجه سال ۱۴۰۲ شهرداری، ارقام اعتبارات مربوط به معلولین در بودجه شهرداری ثابت ماند و عملا افراد دارای معلولیت در بودجه پایتخت هم دیده نشدند.
شک‌ها را برطرف کنید
روزگاری بود که اعداد و دستاوردها در ستونی از روزنامه و سایت مطبوع منتشر می‌شد و بعد در لیست دستاوردهای آقای وزیر و مدیر برای سمت بعدی جا خوش می‌کرد. اما امروز هزاران چشم و ذهن پرسشگر این اعداد را نگاه می‌کنند و سوال می‌پرسند، اقای شهردار کجا را مناسب سازی کردید؟ چرا به صورت آنلاین اسامی و تاریخ اجرا منتشر نمی‌شود؟ بد نیست که این بار با شفاف‌سازی و انتشار جزییات مانع کاهش اعتماد مردم به مدیریت شهری شود.
