مروری بر آخرین آمار «رصدخانه مهاجرت ایران»

«رصدخانه مهاجرت ایران» امسال ویژه نامه آماری-تحلیلی جابه جایی های اجباری و پناهجویی در ایران و جهان را در آستانه روز جهانی پناهندگان منتشر کرده است. بر اساس این گزارش آنچه که ما از مهاجرت اجباری و پناهجویی می دانیم بسیار اندک است. پناهنـدگان و پناهجویـان بیـش از هـر نـوع حمایتـی اعـم از اسـکان موقـت، اجـازه اقامـت و یـا کمـک هزینـه مالـی، نیازمند چشـم انـداز و امیـد برای بازسـازی روحی و جسـمی برای شـروعی دوبـاره هسـتند. ایـن نیاز بـه اندازهای اسـت که تاکیـد شـعار امسـال روز جهانی پناهنـدگان، «امید آفرینی بـرای پناهنـدگان و پناهجویـان دور از خانه» برگزیده شـده اسـت.

۳۰ میلیون پناهنده در کل جهان

جمعیت پناهندگان در جهان به عدد بی‌سابقه ۳۰ میلیون نفر رسیده است و رشد ۳۸ درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد، جمعیت پناهجویان به سطح ۵.۴ میلیون نفر رسیده است که نشانگر رشد ۱۸ درصدی در این حوزه است. افزایش جمعیت پناهندگان و پناهجویان اثرات سوء و نامطلوبی را برای هم کشورهای مبدأ و مقصد در پی دارد. چراکه کشورهای مبدأ با از دست‌دادن سرمایه‌های انسانی دچار خسران مضاعف می‌شوند و کشورهای میزبان و مقصد نیز با افزایش چشمگیر هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی درزمینهٔ پذیرش و ادغام اقتصادی و اجتماعی پناهجویان مواجه می‌شوند، به‌ویژه زمانی که در نظر داشته باشیم قریب به ۷۶ درصد پناهندگان و پناهجویان توسط کشورهایی با درآمد کم و یا متوسط میزبانی می‌شوند.

حضور ۳.۴ میلیون پناهنده در ایران

کشورهای با درآمد کم و متوسط میزبان ۷۶ درصد از پناهندگان و سایر افراد نیازمند حمایت بین‌المللی هستند. همچنین ۷۰ درصد این افراد در کشورهایی که در همسایگی کشورشان قرار دارند به سر می‌برند. ترکیه با حدود ۳.۶ میلیون پناهنده میزبان بیشترین تعداد پناهنده در جهان است. ایران نیز با ۳.۴ میلیون نفر در وضعیت مشابه پناهندگی، بعد از ترکیه قرار دارد.

افزایش پناهندگان ایرانی در سال 2022

بر اساس آخرین آمار کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، در سال 2022 میلادی، جمعیت ایرانیان در وضعیت پناهجویی در جهان ۶۹ هزار و ۲۳۷ نفر بوده است که نسبت به جمعیت ۶۸ هزار و ۹۴۰نفری سال قبل، افزایش یافته است.

 نمودار زیر روند ده ساله‌ جمعیت پناهجویان ایرانی در بازه سال‌های 2013 تا 2022 را نمایش می‌دهد.

عراق از مقاصد پناهجویان ایرانی

بر اساس آمار کمیساریای عالی پناهندگان در سال 2022 عراق رتبه پنجم در میان کشورهای پناهجوفرست را دارد. از طرف دیگر این کشور در سال 2012 و 2017 یکی از ده مقصد اصلی ایرانیان پناهجویی بوده است که درخواست جدید پناهندگی را ثبت‌کرده‌اند. با تاکید بر وضعیت پناهجویی و پناهندگی ایرانیان در این کشور، بر اساس نمودار زیر تعداد پناهجویان ایرانی در سال 2022 در عراق، ۴ هزار و ۷۵۳ نفر بوده است که نسبت به سال قبل، تقریباً ۱۹ درصد کاهش یافته است.

آمار بالای میل به پناهندگی ایرانیان در ترکیه

در سال 2022 میلادی، ۱۳ هزار و هشتاد و چهار ایرانی در وضعیت پناهجویی در ترکیه بوده‌اند که نسبت به سال قبل تقریباً ۳۱ درصد کاهش یافته است.  در طی سال‌های 2010 تا 2012 تعداد ایرانیان در وضعیت پناهجویی در ترکیه در تراز سه هزار نفر قرار گرفت، اما پس ‌از آن تعداد پناهجویان در ترکیه افزایش یافت. روند تعداد ایرانیان در وضعیت پناهجویی در ترکیه در سال 2016 به تراز ۲۴ هزار نفر  و در سال 2018، به بالاترین حد خود (تقریباً ۳۰ هزار نفر) رسید .

سهم یک درصدی ایرانیان از مهاجرت غیرقانونی

بیشترین سهم ایرانیان از مهاجران غیرقانونی شناسایی‌شده با ۲.۵ و ۲.۳ درصد به ترتیب مربوط به سال‌های 2019 و 2021 میلادی است. از سال 2009 تا مارس 2023 ایرانی‌ها به‌طور متوسط سهمی یک‌درصدی از مهاجران غیرقانونی شناسایی‌شده در مرزهای اتحادیه اروپا داشته‌اند.

رتبه اول ایران در عبور غیرقانونی از کانال مانش

از سال 2009 تا مارس 2023 درمجموع ۵۲ هزار و ۵۴ مهاجر ایرانی غیرقانونی در مرزهای اتحادیه اروپا و کشورهای عضو شینگن شناسایی شده‌اند. بیشترین تعداد مهاجران ایرانی غیرقانونی با ۲۴ هزار و ۶۶۲ و شش هزار و ۵۷۵ نفر به ترتیب مربوط به سال‌های 2015 و 2016 میلادی بوده است. به‌طور متوسط سالانه حدود ۳۴۷۰ مهاجر غیرقانونی ایرانی در مرزهای اتحادیه اروپا و کشورهای عضو شینگن شناسایی شده‌اند. همچنین بیشترین ایرانیان شناسایی‌شده با حدود ۷۱ درصد مربوط به مسیر مدیترانه شرقی بوده است. همچنین ایران با ۱۸هزار و ۳۱۸ نفر مهاجر غیرقانونی، اولین کشور در عبور غیرقانونی باقایق در کانال مانش از سال ۲۰۱۸ تا مارچ ۲۰۲۳ است.

تصویر زیر تعداد و سهم مهاجران غیرقانونی ایرانی شناسایی‌شده در مسیرهای مختلف را نشان می‌دهد