شهرداری با جریمه‌ها و عوارض شما باید چه کند و چه می‌کند؟
طرح ترافیک به‌عنوان یکی از ابزارهای مدیریت ترافیک و کاهش آلودگی هوا در تهران، هر سال درآمد میلیاردی قابل‌توجهی را نصیب شهرداری می‌کند. اما همزمان، بحث‌ها و انتقادهایی پیرامون نقش این طرح در کاهش آلودگی هوا و تأثیرات اجتماعی آن همچنان ادامه دارد.
بر اساس گزارش‌های منتشرشده، فروش طرح ترافیک در قالب مجوزهای روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه، یکی از منابع درآمدی شهرداری تهران است. این مبالغ باید برای توسعه زیرساخت‌های شهری و حمل‌ونقل عمومی هزینه می‌شود. با این حال، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که درآمدزایی از این طرح، تأثیرات زیست‌محیطی مورد انتظار را محقق نکرده است.
هدف اصلی طرح ترافیک، کاهش ورود خودروهای شخصی به مناطق پرتراکم شهری و کاهش آلاینده‌ها بوده است. اما بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که اجرای این طرح به دلیل انتقال بار ترافیکی به مناطق مجاور یا استفاده از مسیرهای جایگزین، تأثیر چشمگیری بر کاهش آلودگی هوا نداشته است.
به گفته یکی از کارشناسان محیط‌زیست، طرح ترافیک به‌تنهایی نمی‌تواند آلودگی هوا را به‌طور معناداری کاهش دهد، زیرا هنوز سهم زیادی از آلودگی توسط خودروهای در حال تردد در خارج از محدوده طرح تولید می‌شود.
یکی از انتقادات مطرح‌شده درباره طرح ترافیک، نابرابری اجتماعی ناشی از آن است. در حالی که شهروندان کم‌درآمد به دلیل هزینه بالای طرح ترافیک، دسترسی محدودی به مناطق مرکزی شهر دارند، افراد مرفه‌تر به‌راحتی با خرید مجوزهای تردد، از این محدودیت عبور می‌کنند.
بهروز شیخ‌رودی؛ کارشناس مالیه و اقتصاد شهری درباره مجموع درآمدهای شهرداری تهران از محل فروش طرح ترافیک یا همان اخذ عوارض ورود به محدوده طرح ترافیک شهر تهران به شرق می گوید:باید به این نکته توجه کنیم که عوارض دریافتی از شهروندان بابت ورود به محدوده طرح ترافیک در سه قسمت و سهم ریالی مختلف بین بخش‌های مختلف توزیع می‌شود.
سازمان حمل و نقل ترافیک به عنوان سازمان مجری وصول این درآمد یک سهم چهل درصدی از این درآمد را برداشت و آن را براساس بودجه شرکتی‌اش صرف هزینه‌های اداره آن سازمان می‌کند.بخش دیگری از این درآمدیعنی چهل درصد دیگر مبلغ سهم خزانه شهرداری تهران است که بر اساس مصوبه شورا باید صرف توسعه حمل و نقل عمومی شود و سرآخر نیز بیست درصد این رقم سهم شرکت مترو تهران می شود.
او ادامه می‌دهد: در بودجه سال ۱۴۰۳ شهرداری تهران برای سهم شصت درصدی عوارض طرح ترافیک یعنی سهم چهل درصد شهرداری و بیست درصد مترو رقم یک هزار و هشتصد میلیارد تومان به تصویب شورای ششم رسیده که با احتساب و افزودن سهم چهل درصدی سازمان حمل و نقل و ترافیک که آن سازمان به محض وصول مبلغ از شهروندان آن را برداشت و مابقی را به خزانه شهرداری واریز می کند باید گفت رقم درآمد پیش بینی شده برای عوارض طرح ترافیک در شهرداری تهران برابر با سه هزار میلیارد تومان است.
به گفته این کارشناس اقتصاد شهری مطابق گزارش درآمد و هزینه شهرداری تهران تا پایان آبانماه امسال بابت شصت درصد سهم شهرداری و مترو از محل عوارض طرح ترافیک رقم ششصد و نود و دو میلیارد تومان را وصول کرده که با افزودن سهم سازمان حمل و نقل و ترافیک به این رقم شاهد آن هستیم که در هشت ماهه نخست امسال شهرداری تاکنون مبلغ یک هزار و صد و هفت میلیارد تومان عوارض بابت ورود شهروندان به محدوده طرح ترافیک تهران وصول کرده است.
معاون پیشین محاسبات و پایش عملکرد شورای شهر تهران تاکید می کند: باید این نکته توجه کنیم که رقم یک هزار و صد و هفت میلیارد تومان رقم درآمد شهرداری از محل ورود شهروندان به طرح ترافیک نیست واین رقم عبارتست از درآمد وصول شده شهرداری تهران از محل عوارض طرح ترافیک،زیرا بخشی از این درآمد توسط شهروندانی که به محدوده طرح وارد شده اند هنوز پرداخت نشده و با وصول بدهی این افراد می توان اثرات اقتصادی و درآمد زایی شهرداری از وصول عوارض تردد خودروها در محدوده طرح ترافیک را ارزیابی کرد.
نکته مهم در این میان چگونگی مصرف این درآمد و هزینه کرد آن است؛به هر حال شهرداری باید بگوید اول؛آیا سهم مترو را به موقع و کامل اختصاص داده است؟ دوم؛سهم مترو صرف چه هزینه ای شده است؟با آن حقوق و دستمزد پرداخت کرده اند یا صرف توسعه و نگهداشت مترو شده است؟ و سرآخر اینکه شهرداری با سهم درآمدی خودش از محل عوارض طرح ترافیک برای حمل و نقل عمومی مردم بی پناهی که تاوان آلودگی هوا و تردد خودروها در این محدوده و کسب درآمد شهرداری را با تحمل عوارض جسمی تنفس هوای آلوده می‌دهند چه کرده است؟
در حالی که طرح ترافیک به‌عنوان یکی از راهکارهای مدیریت شهری، درآمد قابل‌توجهی برای شهرداری ایجاد می‌کند، تأثیر آن بر آلودگی هوا و عدالت اجتماعی همچنان موضوعی مورد بحث است. شفاف‌سازی درآمدها و تخصیص آن به پروژه‌های زیست‌محیطی و حمل‌ونقل عمومی می‌تواند گامی مؤثر در جلب اعتماد عمومی و بهبود شرایط زیست‌محیطی تهران باشد.
