تصادفات نوروزی را شعار و پویش کاهش نمی‌دهد

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، آمار مرگ و میر بر اثر تصادف در ایران چتدان دقیق نیست اما آمارهای موجود حاکی از آن است که طی دو دهه اخیر ۴۰۰ هزار نفر بر اثر تصادف در کشور جان خود را از دست داده‌اند و ۶ میلیون نفر نیز دچار مصدومیت و معلولیت شده‌اند. مرگ هر نفر بر اثر تصادفات جاده‌ای و شهری ۱۸ میلیارد تومان صدمه اقتصادی به جامعه وارد می کند و منجر به از بین رفتن نیروی مولد می شود. 

بخش چشمگیری از این تصادفات مربوط به سفرهای نوروزی و بازه 25 اسفندماه تا 14 فروردین هر سال است. بر اساس آمارهای سازمان پزشکی قانونی نیز در طول اجرای طرح نوروزی سال 1396، 874 نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست داده‌اند، این آمار در نوروز سال 1397 افزایش یافت و به 1034 نفر رسید، 914 نفر نیز در تصادفات نوروز 1398 جان خود را از دست دادند، در آن سال وقوع سیل سبب کاهش سفرهای بین‌شهری شده بود، اما آمار 914 کشته نیز آمار بالایی محسوب می‌شود. سال 1399 با کرونا تحویل شد و ازاین‌رو اعمال محدودیت‌های ترافیکی برای سفر و خانه‌نشینی بسیاری از شهروندان، آمار کشته‌شدگان حوادث رانندگی را کاهش داد و به 534 مورد رساند اما در نوروز 1400 و در حالی که همچنان محدودیت‌های کرونایی پابرجا بود، آمار کشته‌شدگان افزایش یافت و به 1080 نفر رسید. 

سال 1401 هم با جان باختن 1146 نفر در تصادفات آغاز شد تا در شرایط فروکش کرونا، تصادفات جان بگیرند. آمار کشته‌های نوروز 1402 با همین شیب صعودی به 1175 نفر رسید و نوروز 1403 نیز 1065 هموطن جان خود را از دست دادند. 

از همین رو در آستانه نوروز 1404 پویش ملی «نه به تصادف» کلید خورد. اقدامی جمعی و حرکتی ملی در راستای مشارکت همگان برای کاهش آمار حوادث جاده‌ای و خسارت های سنگین ناشی از آن.  

این پویش با تاکید رییس جمهور مبنی بر ضرورت تلاش و برنامه ریزی برای کاهش تصادفات به ویژه در تعطیلات و سفرهای نوروزی و پیشنهاد وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به هیات دولت راه اندازی شد و در ادامه نیز تمام اعضای هیات دولت، جمع کثیری از نمایندگان مجلس، جمعی از مدیران ارشد کشور، هنرمندان، ورزشکاران و بسیاری از اقشار مختلف مردم به این پویش ملی پیوستند. 

با این حال ایرنا گزارش داده است که جانشین فرمانده پلیس راه کشور اعلام کرد: از آغاز طرح نوروزی پلیس در تصادفات جاده‌ای از ۲۵ اسفند سال گذشته تاکنون ۱۸۵ نفر جان خود را سر صحنه تصادف از دست دادند. حسن مومنی روز دوم فروردین در بازدید از محورهای جاده ای آذربایجان شرقی و در جمع خبرنگاران اظهار کرد: در این مدت پنج هزار و ۴۲۴ نفر در تصادفات جاده ای کشور مصدوم شده اند. ۲۱ هزاار و ۲۹۳ فقره تصادف نیز در مدت یاد شده اتفاق افتاده که ۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است البته احتمال دارد تا پایان طرح نیز شاهد افزایش تلفات باشیم. 

شعارها و پویش‌ها جایگزین بودجه‌های عمرانی شدند 

بر اساس یافته‌های یک پژوهش، خستگی و خواب‌آلودگی راننده تا ۷۵ درصد، آسفالت نامناسب تا ۵۷ درصد، عرض کم جاده حدود ۵۲ درصد و عدم تفکیک وسایل نقلیه سبک و سنگین در جاده تا ۴۸ درصد، مه آلود و گردوغباری بودن هوا نیز به همین مقدار و در نهایت قوس و پیچ و خم‌های پی‌درپی با ۴۴ درصد بیشترین اثر سوء را بر رانندگی و افزایش تصادفات جاده‌ای دارد. 

این یعنی مسوولیت بخش مهمی از آمار بالای تلفات جاده‌ای به کیفیت راه‌ها و نظارت‌های جاده‌ای برمی‌گردد که در کشور ما سالهاست دچار مشکل است. تا آنجا که یکی از اعضای کمیسیون عمران مجلس به این وضعیت در آستانه نوروز اعتراض کرده و با تاکید بر لزوم اجرای صحیح پروژه‌های راه‌سازی گفته: «وزارت راه و شهرسازی، با محوریت سازمان راهداری و شرکت توسعه زیربناها، باید پیمانکاران را به رعایت نکات ایمنی در پروژه‌های در حال اجرا ملزم کند. خط‌کشی مسیرها، نصب علائم هشداردهنده، نوسازی تجهیزات جاده‌ای، رنگ‌آمیزی سرعت‌گیر‌ها و ایجاد روشنایی در نقاط حادثه‌خیز ازجمله اقداماتی است که باید با سرعت بیشتری انجام شود». 

گلایه‌های مردم از وضعیت جاده‌ها که اتفاقا مربوط به شهرستان‌های دور از پایتخت هم نیست و بخش زیادی از آن مربوط به راه های ورودی و خروجی به استان تهران و مقاصد سفرهای نوروزی می‌شود، نیز افزایش یافته است. رسیدگی به راه های اطراف تهران سایه سنگین نام پایتخت پنهان مانده و فقر زیادی را از لحاظ ایمنی و به سازی آسفالت متحمل شده است.

چندین سال است که پاسخ چرایی عدم به سازی، لکه گیری و ترمیم به موقع چاله آسفالت راه‌ها، کسری بودجه معرفی میشود. مثلا سال 1402 رییس سازمان راهداری گفت که نزدیک به ۲۴۰ هزار میلیارد تومان اعتبار برای نگهداری ۲۹۰ هزار کیلومتر راه های کشور نیاز است، اما فقط ۱۰ درصد این رقم به دست سازمان راهداری می‌رسد! 

«نه به تصادف» در بزرگراه‌های خاموش؟ 

مشکل فقط به وضعیت جاده‌های هم ختم نمی‌شود؛ فقر انرژی نیز ماه‌ها است که روی جان و ایمنی هموطنانمان سایه انداخته است. کمبود برق و اعمال خاموشی در معابر بزرگراهی یکی از دلایل مهم تصادفات رانندگی سال گذشته بوده و طبق گزارشات کمان نیز ادامه دارد. 

در همین راستا سرهنگ مصطفی زینی وند، رئیس اداره تصادفات و مهندسی ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ، نیز تاکید کرده که قطعی برق چراغ راهنمایی تقاطعات و همچنین اعمال طرح خاموشی در معابر بزرگراهی در شب و ساعات تاریکی هوا، علاوه بر تشدید بی نظمی ترافیک، موجب افزایش تصاعدی آمار تصادفات و تشدید خسارات جانی و‌ مالی وارده به حادثه دیدگان می شود.  

او در ادامه ضمن اشاره به این که روشنایی معابر یکی از حقوق عامه است، بیان کرد:«با توجه به اینکه برابر تحلیل های صورت گرفته، بزرگراه های شهر تهران ۶۱درصد از تصادفات فوتی ۸ ماهه امسال این شهر را به خود اختصاص داده اند و ۵۷درصد از این تصادفات نیز در شب و ساعات تاریکی هوا بوقوع پیوسته است، لذا با در نظر گرفتن هزینه های اقتصادی هر متوفی سوانح رانندگی برای کشور (بالغ بر ۲۰۰ میلیارد ریال)، تبعات و هزینه های کاهش ایمنی با اجرای طرح خاموشی معابر (جهت جبران ناترازی انرژی)، قابل توجه و تأمل است و ضروریست مدیریت مصرف انرژی به روش‌های دیگری برنامه ریزی شود تا کمترین تبعات منفی را برای ایمنی تردد شهروندان در پی داشته باشد». 

34درصد فوتی‌ها، زیر سرخودروی ایرانی 

از خاموشی معابر هم که بگذریم، خودروی ایرانی همچنان بلای جان مردم در تصادفات است. بنابر اعلام رسمی پلیس، کیفیت خودرو، عامل 34 درصد از فوتی‌ها در تصادفات است. پلیس بارها اعلام کرده است که در تصادف بین دو خودروی ایرانی و خارجی، خودروی ایرانی تا وسط جمع می‌شود اما خودروی خارجی تنها کمی خط‌وخش برمی‌دارد! 

مهران قربانی، معاون راهداری سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای نیز چند روز پیش بر همین موضوع اشاره کرد و توضییح داد که اگرچه بیش از ۹۲ تا ۹۳ درصد تصادفات، چه در ایران و چه در سایر نقاط جهان، ناشی از خطای انسانی است اما در کنار این موضوع، نمی‌توان از نقش خودرو و کیفیت راه غافل شد. این عوامل تکمیل‌کننده خطاهای انسانی هستند و باید به آن‌ها توجه ویژه‌ای شود. 

انتهای بهمن ماه گذشته نیز رئیس پلیس راهور فراجا، با انتقاد از وضعیت ایمنی خودرو‌های داخلی، اظهار داشت: «متأسفانه پیشرفت در زمینه استحکام بدنه خودرو‌های تولید داخلی، با وجود تذکرات و تأکیدات مکرر، تقریباً در حد صفر بوده است. بسیاری از تصادفاتی که می‌توانستند با خسارات کمتر خاتمه یابند، به دلیل ضعف در ایمنی خودروها، به حوادث تلخ و جان‌باختن سرنشینان منجر شده‌اند». 

کمبود بودجه حتی برای آمبولانس و خون رسانی  

اما مشکل اینجاست که اگر از معابر تاریک،جاده‌های خراب و بدون علائم کافی و مناسب و حتی خودروی ایرانی جان سالم به در ببرید، باز هم تضمینی برای زنده مان و نجات یافتن وجود ندارد چون نه آمبولانس به اندازه کافی داریم و نه نیروی امدادرسان. 

به گفته  سخنگوی سازمان اورژانس کشور، آمبولانس‌های فرسوده و کمبود نیروی انسانی این روزها یکی از مهم‌ترین مشکلات اورژانس کشور است. او گفته: «ممکن است کمبود نیروی انسانی و آمبولانس در مناطق شهری چندان مشهود نباشد اما در جاده‌ها اگر پایگاه‌های اورژانس نیروی انسانی و آمبولانس نداشته باشند تا در صورت وقوع تصادف خود را به سر صحنه حادثه برسانند، امدادرسانی زمانبر خواهد بود. بنابراین هر چه ناوگان اورژانس به‌روزتر، تجهیزات کامل‌تر و تعداد پایگاه‌های اورژانس جاده‌ای بیشتر باشد به ‌طور حتم این امکانات در کاهش عوارض ناشی از حوادث جاده‌ای مؤثرتر خواهد بود». 

یکتاپرست با بیان اینکه هنوز به لحاظ تعداد پایگاه‌های اورژانس از استانداردهای تعیین‌ شده عقب‌تر هستیم،افزوده: «ساخت و تجهیز هر پایگاه نیازمند ۶ نیروی انسانی و یک یا دو دستگاه آمبولانس است. یعنی ما باید در کل کشور ۵ هزار پایگاه اورژانس داشته باشیم و اکنون ۳ هزار و ۴۰۰ پایگاه داریم این ‌گونه نیست که در یکی از استان‌های کم‌برخوردار تعداد این کمبودها ۹۰ درصد و در تهران ۱۰ درصد باشد. اما بحث حادثه‌خیز بودن در تخصیص نیروی انسانی، تجهیزات، آمبولانس، عوارض ترافیکی و نقاط حادثه‌خیز مطرح است؛ چراکه باید در این نقاط تعداد بیشتری پایگاه وجود داشته باشد».

با این حال ظاهرا دولت برنامه‌ای هم برای بهبود این وضعیت ندارد و نجات جان افراد چندان در اولویت‌های بودجه‌ای قرار ندارد. چرا که برای سال 1404 سازمان اورژانس با افزایش چشمگیر هزینه‌های عملیاتی مواجه شده اما بودجه آن در مقایسه با رشد هزینه‌ها، تغییری نداشته است. این یعنی تأمین تجهیزات، نیروی انسانی و خدمات اضطراری با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد و حتی سازمان انتقال خون که وظیفه تأمین خون سالم و فرآورده‌های خونی را بر عهده دارد، نیز برای اجرای آزمایش‌های تشخیصی و ارتقای استانداردهای سلامت خون، ۳۰ هزار میلیارد ریال درخواست بودجه کرده بود، اما تنها ۴ هزار میلیارد ریال به آن اختصاص داده شده است.