در دل حادثه

ظهر روز شنبه، ششم اردیبهشت ۱۴۰۴، انفجاری مهیب بندر شهید رجایی بندرعباس را لرزاند. شعله‌های آتش و دود غلیظی که آسمان منطقه را پوشاند، خبر از حادثه‌ای گسترده و خطرناک می‌داد. ساعاتی پراضطراب آغاز شد که جان صدها نفر را تهدید می‌کرد.

در همان دقایق اولیه، امدادگران از سراسر استان هرمزگان و دیگر نقاط کشور بدون لحظه‌ای درنگ به صحنه حادثه شتافتند. آتش‌نشانان، نیروهای اورژانس، تیم‌های پزشکی و امدادگران هلال احمر با سرعت عمل تحسین‌برانگیز، عملیات نجات را آغاز کردند.

انفجار باعث شد عده‌ای در میان آوار و شعله‌های سرکش گرفتار شوند. ۴۶ تیم امداد و نجات، با عبور از میان دود و خرابی، برای نجات جان‌های در خطر وارد عمل شدند. برخی از امدادگران در شرایط سخت و بدون تجهیزات کامل، مجروحان را از دل آتش بیرون کشیدند.

وزیر کشور؛ وزیر راه و رییس جمعیت هلال احمر بالافاصله عازم منطقه شدند؛ حتی رییس جمهور هم با یک روز تاخیر به منطقه رفت. کمبودها برای اطفا حریق و امداد رسانی مشخص بود و درخواست کمک از روسیه صادر شد. اما در نهایت این بحران هم با اتکا به توان داخلی کنترل شد.

هلال احمر با اعزام چهار فروند بالگرد عملیاتی و انجام بیش از ۳۱ سورتی پرواز، نقش کلیدی در انتقال مجروحان و رساندن تجهیزات ایفا کرد. سرعت عمل این بالگردها در نجات جان مصدومان، بار دیگر اهمیت مدیریت بحران هوایی را برجسته ساخت.

در کنار عملیات نجات، تیم‌های روان‌شناسی و مددکاران اجتماعی نیز به میدان آمدند. حضور دو تیم حمایت‌های روانی، آرام‌بخش خانواده‌های آسیب‌دیده در این لحظات تلخ بود.

براساس آمار اعلام‌شده، بیش از ۱۲۰۰ نفر مصدوم شدند که بسیاری از آنان پس از دریافت درمان اولیه ترخیص شدند و تعدادی نیز برای مراقبت‌های ویژه به استان‌های دیگر انتقال یافتند.

عجم: در مجموع، حدود ۸۰ درصد عملیات اطفای حریق توسط نیروهای داخلی انجام شد 

احمد عجم نماینده مجلس شورای اسلامی  در گفت وگو با «شرق» به بررسی روند امداد رسانی و مدیریت بحران در بندر شهید رجایی پرداخت و گفت: با توجه به حضور گسترده نیرو امدادی هلال احمر و اورژانس در بندر شهید رجایی و تلاش‌های چشمگیر آنان، ارزیابی بنده و سایر نمایندگان مجلس که در محل حادثه حضور یافتند، بسیار مثبت است. تمرکز اصلی مسئولان، به ویژه وزیر محترم کشور، بر اطفای حریق، کنترل کانون بحران و ارائه خدمات مؤثر به آسیب‌دیدگان حادثه بود.

او در رابطه با وضعیت مصدومین این حادثه گفت: در بازدید میدانی از بیمارستان، مشخص شد که اکثریت مصدومان سرپایی بوده و بیش از ۸۰ تا ۸۵ درصد آنان در همان ساعات اولیه مراجعه، ترخیص شدند. تنها تعداد اندکی نیاز به بستری داشتند که روند درمان آنان نیز به خوبی مدیریت شد. به طور کلی، روند امدادرسانی، مهار بحران و اطفای حریق به شکلی موفق و قابل تقدیر انجام شد.

احمد عجم در خصوص سطح امکانات نیروهای امدادی و انطباق آن با استانداردهای جهانی گفت: باید تأکید کرد که هرچند برداشت‌های متفاوتی درباره استانداردسازی وجود دارد، اما آنچه در این حادثه مشاهده شد، کارآمدی تجهیزات و توان عملیاتی نیروهای داخلی بود. جلوگیری از گسترش دامنه حادثه، یکی از مهم‌ترین موفقیت‌ها به شمار می‌رود. حضور به‌موقع نیروهای امدادی و مهار حدود ۸۰ درصد از حریق در همان روز نخست، نشان از آمادگی و مدیریت صحیح بحران داشت؛ در مراحل بعدی، کشورهای دوست از جمله روسیه نیز با اعزام هواپیماهای ویژه، به امدادرسانی پیوستند. هواپیمای ایلوشن، که یکی از امکانات خاص روسیه است، در عملیات اطفای حریق مشارکت داشت. البته لازم به ذکر است که در همان ساعات اولیه، هواپیمای ایلوشن متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز نقش مؤثری در مهار آتش ایفا کرد؛ در مجموع، حدود ۸۰ درصد عملیات اطفای حریق توسط نیروهای داخلی انجام شد و کمک‌های بین‌المللی در مراحل بعدی به تکمیل این روند یاری رساندند. در این میان، باید از تلاش‌های ارزشمند نیروهای امداد و نجات کشور، مسئولان برنامه‌ریز و به ویژه وزارت کشور صمیمانه قدردانی کرد.

کولیوند: تیم‌های امدادی در بخش‌ روان‌شناسی در کنار آسیب‌دیدگان حضور دارند

دکتر پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال احمر هم  که از همان ابتدا در میدان حضور داشته در گفت وگویی تاکید کرد که عملیات مهار آتش همچنان ادامه دارد و بخش عمده‌ای از حریق تحت کنترل قرار گرفته است. وی همچنین اعلام کرد که بالگردهای هلال احمر در حال انجام پروازهای امدادی هستند و تیم‌های امدادی به‌ویژه در بخش‌های روان‌شناسی و مددکاری اجتماعی در کنار آسیب‌دیدگان حضور دارند.

کولیوند همچنین به تصمیم وزیر راه و شهرسازی برای از سرگیری فعالیت‌های بندر شهید رجایی اشاره کرد و افزود که با هماهنگی دستگاه‌ها و توان داخلی، این بحران به خوبی مدیریت شده است.

نصیرپور:ضرورت افزایش نظارت بر ورود و خروج کالاها در بنادر کشور 

مجید نصیرپور، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با شرق با اشاره به ابعاد مختلف این حادثه تأکید کرد: «افزایش نظارت بر ورود و خروج کالاها در بنادر کشور ضرورت دارد تا شاهد تکرار چنین رویدادهای تلخی نباشیم. هرچند ممکن است این انفجار ناشی از خرابکاری نبوده باشد، اما از نظر زمانی در این مقطع ، پیام نامطلوبی به جامعه بین‌المللی و شرکای تجاری بالقوه ایران ارسال کرد که می‌تواند بر توسعه اقتصادی کشور اثرگذار باشد. 

این نماینده درباره عملکرد نیروهای امدادی گفت: «عملکرد دستگاه‌های امدادی، به‌ویژه هلال احمر، مدیریت بحران استان، آتش‌نشانی و اورژانس بسیار قابل تقدیر بود. از همان لحظات ابتدایی، این نیروها با سرعت و دقت وارد میدان شدند و نشان دادند که از آمادگی لازم برای مدیریت چنین بحران‌هایی برخوردارند.»

او افزود: «باوجود غیرمنتظره بودن حادثه و برخی کمبودهای لحظات اولیه، همدلی بین دستگاه‌ها و سرعت حضور آنان بسیار چشمگیر بود. همچنین، ابراز همدردی مردم بندرعباس و سراسر کشور، جلوه‌ای از روحیه بالای انسان‌دوستی در جامعه ما را به نمایش گذاشت.»

قاسمی: بیش از ۱۱۰۰ بیمار ترخیص شده اند

رئیس اورژانس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان هم  گفت: تاکنون هزار و ۱۴۱ بیمار با حال عمومی خوب از بیمارستان‌های شهر بندرعباس ترخیص شده‌اند.  قاسمی افزود: اکنون ۱۶۹ بیمار نیز در بیمارستان‌های استان بستری هستند که از این شمار ۳۶ تَن در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) به سر می‌برند. وی گفت: علت بستری بیشتر بیماران سوختگی، آسیب چشمی، ضربه مغزی، بریدگی اندام، شکستگی و قطع عضو است.رئیس اورژانس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان گفت: ۱۲ تَن نیز به علت آسیب چشمی، ضربه مغزی و سوختگی با بالگرد یا هواپیما به استان فارس منتقل شده‌اند.

این حادثه بار دیگر همبستگی ملی را به نمایش گذاشت. نیروهای ارتش، سپاه، گروه‌های مردمی، پزشکان و پرستاران دوشادوش امدادگران هلال احمر تلاش کردند تا دامنه بحران محدود شود. بسیاری از امدادگران، بدون استراحت تا ۴۸ ساعت در محل حادثه حضور داشتند و به فعالیت ادامه دادند.

با مهار کامل حریق، اکنون عملیات پاک‌سازی و بازسازی بندر شهید رجایی آغاز شده و مسئولان وعده داده‌اند که فعالیت‌های بندر به‌زودی از سر گرفته خواهد شد.‌حادثه انفجار بندر شهید رجایی یک‌بار دیگر نشان داد که در دل هر بحران، فداکاری امدادگران و همبستگی ملی، بزرگ‌ترین سرمایه برای بازگشت به زندگی است.