گذار از سکولاریسم به اسلام‌گرایی؟
احمد الشرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه، قانون اساسی موقتی را امضا کرد که برای یک دوره انتقالی پنج‌ساله لازم‌الاجرا خواهد بود. این امر سه‌ماه پس از هدایت یک حمله برق‌آسا توسط نیروهای وی انجام می‌گیرد که منجر به سرنگونی دولت بشار اسد شد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق؛ «رسول سردار» در گزارشی برای الجزیره در همین رابطه نوشت، الشرع گفت که امیدوار است اعلامیه قانون اساسی «تاریخ جدیدی برای سوریه، جایی که ما ظلم و ستم را با عدالت جایگزین می‌کنیم»، باشد عبدالحمید العواک، یکی از اعضای کمیته تهیه پیش‌نویس گفت که قانون اساسی موقت برخی از جنبه‌های قبلی خود را حفظ کرده است، از جمله تصریح به اینکه رئیس دولت باید مسلمان باشد و اینکه قوانین اسلامی به‌عنوان منبع اصلی فقه و قانون‌گذاری باشد.
گزارشگر الجزیره همچنین در گزارشی از دمشق گفت که موضوع وضع قوانین بر مبنای وابستگی‌های مذهبی رهبران یک «موضوع مورد مناقشه» بوده است. با وجود ملاحظاتی که درخصوص وابستگی مذهبی رهبران وجود دارد، اما العواک می‌گوید که این سند همچنین شامل مقرراتی است که آزادی بیان و مطبوعات و «حقوق اجتماعی، سیاسی و اقتصادی» زنان را تثبیت می‌کند. وی افزود که این سند به ایجاد «توازن بین امنیت اجتماعی و آزادی» در شرایط متزلزل سیاسی سوریه کمک می‌کند. بیشتر تمرکز این سند بر عدالت انتقالی خواهد بود؛ با هدف تضمین اینکه جنایات ارتکابی در دولت قبلی اسد تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند. العواک گفت که بر اساس قانون اساسی موقت، قدرت اجرایی نیز به رئیس‌جمهور محدود می‌شود و به نیاز به «اقدام سریع برای مقابله با هرگونه مشکل» اشاره کرد.
سردار گفت که یک مجمع مردمی، که یک‌سوم آن توسط رئیس جمهور منصوب می‌شود، وظیفه تمام قوانین را «تا برگزاری انتخابات» خواهد داشت. به گفته الشرع، «این شاید چهار تا پنج سال طول بکشد.» به گفته سردار، «آن مجمع مردمی اختیار... برکناری خود رئیس‌جمهور را نیز خواهد داشت. بنابراین از نظر تئوری این امکان‌پذیر است؛ اما عملا بسیار دشوار خواهد بود زیرا [بسیاری از] اعضا...مستقیما توسط خود رئیس‌جمهور منصوب می‌شوند.» کمیته جدیدی برای پیش‌نویس قانون اساسی دائمی تشکیل خواهد شد؛ اما مشخص نیست که آیا این کمیته شامل گروه‌های سیاسی، مذهبی و قومی سوریه می‌شود یا خیر؟
الشرع روز دوشنبه با نیروهای سوریه دموکراتیک به رهبری کردها (SDF) در شمال شرق سوریه به یک پیمان مهم دست یافت. با این حال، «نیروهای دموکراتیک سوریه» از اعلامیه قانون اساسی انتقاد کردند و گفتند که این اعلامیه با «واقعیت سوریه و تنوع آن» در تضاد است. این گروه کرد گفت که این پیش‌نویس «فاقد روحیه مردم سوریه و اجزای مختلف آن از کرد گرفته تا عرب و همچنین سریانی‌ها، آشوری‌ها و دیگر مولفه‌های ملی سوریه است.»
حمله اسرائیل به دمشق
امضای اعلامیه قانون اساسی موقت در حالی صورت گرفت که نیروی هوایی اسرائیل روز پنج‌شنبه در دمشق حمله هوایی انجام داد. سردار، گزارشگر الجزیره گفت: «تقریبا همزمان با امضای اعلامیه قانون اساسی دو انفجار مهیب را شنیدیم.» ارتش اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرد که یک مرکز فرماندهی متعلق به گروه جهاد اسلامی فلسطین را هدف قرار داده است. محمد الحاج موسی، سخنگوی جهاد اسلامی مرکز فرماندهی بودن ساختمان مورد نظر را تکذیب کرد و در تلگرام نوشت که خانه خالی بوده است. هدف این حمله «زیاد نخاله» بود. سردار گفت: «این قطعا نمایش قدرت است و اسرائیلی‌ها فقط می‌خواهند مطمئن شوند که رهبری جدید سوریه آگاه است که اسرائیل آنها را زیر نظر دارد.» او گفت: «این بازی روانی اسرائیل است. اسرائیل در حال حاضر با انجام این کار، کار دولت جدید را به‌شدت در مخمصه قرار می‌دهد، آن هم درحالی‌که سوریه پسااسد در تلاش برای حفظ دستگاه دولتی و تلاش برای بهبودی از جنگ داخلی است.»
یسرائیل کاتز، وزیر جنگ این رژیم با استفاده از نام سابق الشرع گفت: «هرجا فعالیتی علیه اسرائیل سازمان‌دهی شود، الجولانی رهبر افراطی اسلام‌گرا هواپیماهای نیروی هوایی را در حال پرواز در بالا و هدف قرار دادن اهداف خواهد یافت.» «میدل ایست‌ای» در گزارشی در همین رابطه نوشت، به گفته «دیده‌بان حقوق بشر سوریه» نیروهای اسرائیلی روز پنج‌شنبه با تانک‌ها و خودروهای نظامی به سمت حومه منطقه القنیطره سوریه پیشروی کردند و سایت‌های نظامی سابق را منفجر کردند.
ماه گذشته، اسرائیل به دنبال سخنرانی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این کشور، خواستار «غیرنظامی کردن کامل» جنوب این کشور شد. هفته گذشته هم اسرائیل اعلام کرد که به کارگران دروزی سوری اجازه می‌دهد برای کار در بلندی‌های جولان اشغالی -منطقه‌ای که در حال حاضر اکثریت دروزی‌های سوریه را تشکیل می‌دهند- درخواست مجوز کنند.
تحلیلگران پیشنهاد کرده‌اند که تلاش‌های اسرائیل برای جامعه دروزی بخشی از تلاش‌ها برای تجزیه سوریه است (دنیای‌اقتصاد در گزارش «دروزها؛ پیاده‌نظام تل‌آویو در شام» در تاریخ ۱۵اسفندماه به تفصیل به این مساله پرداخته بود. همچنین گزارش‌های دیگری هم در رابطه با تحولات سوریه منتشر کرده بود از جمله «تحریرالشام در منگنه» در ۱۸اسفندماه؛ «سه روز خونین در شام» در ۲۰اسفندماه؛ «بازگشت شورشیان به تنظیمات کارخانه» در ۱۹اسفندماه).
در همین رابطه، الجزیره در گزارشی دیگر، اهداف و نیات اسرائیل را توضیح می‌دهد. این گزارش بر اساس روایت‌هایی است که در شبکه‌های تلویزیونی اسرائیل از جمله «شبکه۱۲» این رژیم اعلام شده است.
بر این اساس، ارتش اسرائیل سه منطقه در عمق ۵، ۱۵ و ۶۵کیلومتری سوریه تاسیس خواهد کرد:
۱. برقراری «منطقه حائل» به امتداد ۵کیلومتر که شامل جبات الخشب، خان ارنبه و بیت آره و الشبرق در جنوب و القنیطره و حتی جبل الشیخ در جولان می‌شود.
۲. «منطقه امنیتی» که در عمق ۱۵کیلومتری است و احتمالا شامل خلخله، ازرع و غیره می‌شود.
۳. «منطقه نفوذ» در عمق ۶۵کیلومتری که شامل آزادراه دمشق- درعا (که سوریه را به اردن متصل می‌کند)، «ام ۵» و قطنا می‌شود. اگرچه ارتش اشغالگر از حفظ منافع خود در برابر جهادی‌های سوریه سخن می‌گوید، اما نیروهای اشغالگر از زمان سرنگونی اسد نام این عملیات را «تیر پاشان» گذاشتند. «پاشان» اصطلاحی توراتی-دینی است به معنای سرزمین امتدادیافته است. این اصطلاح شامل همه «حوران» حتی سویدا هم می‌شود و فقط شامل بلندی‌های جولان نیست.
