شهری که نظاره‌گر نوزادان رهاشده است

خبر رهاشدن یک نوزاد در سطل زباله یکی از مناطق شهر و در پی آن خبر پیداشدن نوزادی دیگر؛ نوعی نگرانی برای جامعه ایجاد کرده است. بعدتر تسنیم با انتشار خبری از رهاشدگی 61 نوزاد در سال گذشته، نگرانی اجتماعی را افزایش داد!

***

وقتی که کودک بودم خبرهایی از این دست بیشتر در سطح پچ‌پچ‌ها بود بعدها که بزرگ‌تر شدم روزنامه‌ها گاه‌گاهی به این مسائل می‌پرداختند؛ اما اکنون در عصر دیجیتال‌ شنیدن این خبرها که نشر آنها در اکثر سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی قابل مشاهده است همچون آوار بر سرم می‌ریزد!

برخی از مادران به دلایل متعددی که شاید بخش بزرگی از آن اجتماعی و اقتصادی است مجبور به رهاسازی نوزادان خود می‌شوند! تصویری سخت اما واقعی از زندگی برخی شهروندان که باید آنها را دید و خواسته‌هایشان را شنید!

در سال گذشته که عضو شورای پنجم بودم، مواردی از این معضل را شنیده بودم و می‌کوشیدم با بهره‌گیری از ظرفیت سازمان‌های تخصصی و نهادهای مردمی به آنها کمک کنم. از این رو به نظر می‌رسد این مهم دو راهکار اساسی دارد؛ نخست کوتاه‌مدت که رسیدگی به نوزاد رهاشده است، اما شاید این رسیدگی تنها جنبه بهبود جان و تنش را داشته باشد و برای آرامش روح و روانش نتوان کاری اساسی کرد.

در این خصوص نیاز داریم تا با ساماندهی فعالیت‌های سازمان بهزیستی و‌ بهره‌گیری از ظرفیت مدیریت شهری برای جست‌وجو و دقت در شهر با فرض امکان وجود نوزادانی از این دست، اقدامات الزامی را انجام دهیم!

در این میان نهادهای غیردولتی نگه‌دارنده نوزادان و کودکان بی‌سرپرست، بستر خوبی برای جست‌وجوی این نوع نوزادان هستند که در عین ارائه خدمات حمایتی به آنها بتوانند راهکارهای لازم برای جست‌وجوی دقیق در شهر را با کمک داوطلبان انجام دهند. این مهم نباید به صورت دوره‌ای صورت بگیرد بلکه با این فرض که احتمالا باز هم به طور روزانه شاید شاهد وقوع چنین حوادثی باشیم، باید این مهم به دستورالعمل شهرداری و نهادهای بخش غیردولتی و مردمی بدل شود! شهرداری با توجه به دراختیارداشتن پیمانکاران باید دستورالعمل ویژه به آنها ارائه دهد و ارتقای دقت آنها در شهر در جست‌وجوی موارد مشابه بیشتر شود و در عین حال ظرفیت لازم برای نگهداری این کودکان رهاشده در بهزیستی تدارک دیده شود.

اما راهکار بلندمدتی نیز به نظرم می‌رسد؛ آموزش‌های اخلاقی و اجتماعی به شهروندان اصل مهمی است که می‌تواند در قالب بیلبوردهای شهری و مراکز درمانی و آموزشی و حتی بوستان‌ها و پارک‌ها به عنوان یک نهضت عمومی برای حمایت از مادرانی که احتمال وقوع چنین مسئله‌ای برای آنها وجود دارد، دربیاید. تدوین بسته حمایتی توسط دو نهاد اصلی یعنی بهزیستی و مدیریت شهری و نهادهای حمایتی دیگر نظیر کمیته امداد و بنیاد مستضعفان و... در قالب حمایت‌های درمانی، اقتصادی، مددکاری و... فرصت گران‌بهایی را در اختیار این نوزادان قرار می‌دهد که با فاجعه‌ای از این دست روبه‌رو نشوند.

معمولا در بحران‌های اقتصادی و اجتماعی بروز چنین مواردی قابل پیش‌بینی است و توجه نهادهای مربوطه به آسیب‌هایی از این دست می‌تواند با پیشگیری یا احتمالا با مراقبت به حداقل برسد.

آنچه ذهنم را بیشتر درگیر کرده این نیست که چه حمایتی از این کودکان می‌شود و آیا تعداد آنها بر اساس اصل فراوانی، سوژه خبری یا اجتماعی است، بلکه این مهم است که حتی یک نوزاد رهاشده هم زیاد است!

این نوزادان در بستر فشار اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی در فضایی متولد شده‌اند که نه کسی انتظار آنها را می‌کشید و نه کسی برای آینده‌شان برنامه‌ای داشت و زنانی آنان را به دنیا آورده‌اند که حتی برای ادامه حیات خود نیز شاید امیدی نداشته‌اند پس باید با رویکردی متفاوت به این مسئله توجه کرد!

به نظر می‌رسد این نوع اتفاقات را باید با کمک روان‌شناسان اجتماعی و جامعه‌شناسان و اقتصاد‌دانان و کارشناسان مذهبی مورد بررسی قرار داد و از ظرفیت همه آنها برای پیشگیری از وقوع چنین حوادثی استفاده کرد.

صرف نگرانی کافی نیست! شهر نظاره‌گر نوزادان رهاشده است! نیازمند دست یاری نهادهای فکری و نخبگی هستیم تا راهی برای پیشگیری و درمان جست‌وجو کنیم!

ایجاد مراکز مشاوره در نقاط تجمع انسانی نظیر سراهای محله، مدارس، مراکز بهداشت و درمان و بوستان‌ها و حتی اتوبوس‌ها و متروها الزامی است که در شرایط سخت باید از این ظرفیت بهره گرفت؛ گشوده‌کردن دست نهادهای مردمی در ارائه خدمات مشاوره‌ای و اقتصادی به گروه‌هایی که به نوعی با مشکلاتی از این دست روبه‌رو هستند، بستری برای نهضت مردمی حمایت از اجتماع فراهم می‌کند!

باور کنیم که نهادهای مردمی داوطلبانه فرصت جامعه هستند نه تهدید، پس دست‌ها را برای کمک به آنها دراز کنیم! و شهری را که نظاره‌گر نوزادان رهاشده است، به حرکت درآوریم!