15 سال حبس به جرم سرقت سفال شکسته

جیم فیتون، زمین‌شناس بازنشسته بریتانیایی به جرم سرقت چند قطعه سنگ و سفال شکسته از محوطه تاریخی اریدو در عراق، با اعمال تخفیف در مجازات به ۱۵ سال حبس محکوم شد. جیم فیتون که ۶۶ سال دارد، چند ماه پیش در طی یک تور زمین‌شناسی و باستان‌شناسی در عراق، ۱۲ قطعه سنگ و تکه‌های سفال شکسته را جمع‌آوری کرده بود.

آقای فیتون تأکید کرده است که او نمی‌دانست با این کار قوانین عراق را زیر پا می‌گذارد.

فیتون در ۲۰ مارس/ ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ در فرودگاه بغداد، همراه با فولکر والدمن تبعه آلمان، دستگیر شد. آنها براساس قانونی که در سال ۲۰۰۲ در عراق تصویب شد، متهم به «برداشتن عمدی یا تلاش برای خارج‌کردن آثار باستانی از عراق» شدند. آقای والدمن از اتهامات مشابه آقای فیتون در دادگاه تبرئه شد. حداکثر مجازات برای سرقت آثار باستانی از عراق حکم اعدام است. قاضی دادگاه گفت: «به دلیل کهولت سن متهم، دادگاه تصمیم به تخفیف مجازات گرفت». مقامات عراقی گفته‌اند که این قطعات را می‌توان به عنوان آثار باستانی در نظر گرفت، چراکه قدمت آنها به بیش از ۲۰۰ سال می‌رسد. ثائر مسعود، وکیل مدافع این شهروند ۶۶ساله بریتانیایی، گفته: «فکر می‌کردم بدترین وضعیت احتمالی ممکن یک سال حبس تعلیقی باشد». خانواده جیم فیتون توماری برای آزادی او تهیه کرده‌اند که بیش از صد هزار امضا دارد. سفارت بریتانیا در بغداد اظهارنظری درمورد این پرونده نکرده است. کنسول بریتانیا در دادگاه در روز دوشنبه حضور یافت، اما پس از صادرشدن حکم، دادگاه را ترک کرد و با رسانه‌ها سخن نگفت. وزارت خارجه بریتانیا پیش‌تر گفته بود که نمی‌تواند در روند قضائی کشور دیگری دخالت کند.

در مجموع ۱۲ قطعه کوچک که بیشتر آنها سفالی هستند، نزد فیتون پیدا شدند. به گفته خانواده فیتون، او تمام اینها را به عنوان یادگاری در طول سفر خود به منطقه اریدو در استان ذی‌قار واقع در جنوب عراق جمع کرده است. این منطقه باستان‌شناسی را بازمانده یکی از قدیمی‌ترین شهرهای تمدن جنوب بین‌النهرین می‌دانند؛ جنوبی‌ترین شهر در مجموعه‌ای از شهرهای تمدن سومری که بابت معابد خشتی‌اش شهرت دارد. در افسانه‌های سومری، اریدو را خانه «انکی»، خدای آب، دانش و خلقت می‌دانند که بعدها در مذهب عکادی‌ها و کنعانی‌ها با نام‌های دیگری چون «ائا» و «ایا» شناخته شد.

حکم زندان برای این شهروند بریتانیایی در حالی صادر می‌شود که اخیرا شاهد متهم‌شدن مقام‌های عالی‌رتبه در این زمینه نیز بوده‌ایم. دادستانی فرانسه حدود دو هفته پیش اعلام کرد که مدیر سابق موزه لوور پاریس متهم به مشارکت در جعل و پول‌شویی در جریان قاچاق آثار باستانی مصری در دهه اخیر شده است. ژان لوک مارتینز، مدیر و رئیس لوور در سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۱، فعلا آزاد شده است و ادامه روند قضائی را انتظار می‌کشد؛ روندی که می‌تواند سال‌ها طول بکشد و شاید اصلا به محاکمه مارتینز هم نرسد. آقای مارتینز در حال حاضر سفیر رسمی فرانسه در موضوع همکاری بین‌المللی در زمینه میراث فرهنگی است و در زمان حضورش در لوور، به تلاش برای حفظ آثار باستانی در مناطق جنگی معروف بود. از جمله آثاری که گفته می‌شود در محور این تحقیقات جنایی قرار دارند، سنگ یادبودی مربوط به توت‌عنخ‌آمون، فرعون افسانه‌ای مصر از قرن چهاردهم قبل از میلاد است که در موزه لوور ابوظبی قرار دارد. این موزه اما تأکید کرد که مطابق توافق بین ابوظبی و فرانسه که در سال ۲۰۰۷ امضا شده است، «لوور ابوظبی از یک پروتکل بین‌المللی در زمینه آثار هنری تبعیت می‌کند... که اکیدا مطابق با کنوانسیون ۱۹۷۰ یونسکو است و از مقیدترین موازین موزه‌های عمده جهان پیروی می‌کند».