تبارشناسی «انسان خردمند» در جنوب شرق آسیا

جزایر والاسیا با آب‌های پرعمق از آسیا و اقیانوسیه منفک شده است. با‌این‌حال، این جزایر گرمسیری مسیری برای مهاجرت انسان خردمند (Early modern human) به ناحیه پلیستوسن استرالیا- گینه‌نو یا ساهول [یک قاره پیشاتاریخی که سرزمین‌های امروزی استرالیا، گینه‌نو، تاسمانی و جزایر آرو را در‌ بر می‌گرفت] بوده است و دست‌کم ۴۷ هزار سال است که خانه گروه‌های انسان خردمند محسوب می‌شود.

انسان‌ خردمند احتمالا برای نخستین بار قبل از رسیدن به ساهول از والاسیا عبور کرده است که نخستین تاریخ قطعی آن ۴۷ هزار سال پیش تخمین زده می‌شود.

سوابق باستان‌شناسی نشان‌دهنده یک گذار فرهنگی عظیم در سراسر والاسیا‌ست که از حدود سه‌هزار‌و ۵۰۰ سال پیش آغاز شد و با گسترش کشاورزان آسترونزیایی‌زبان که با گروه‌های شکارچی محلی در‌آمیختند، مرتبط است. این اتفاق پس از یک دوره طولانی انزوای انسان خردمند رخ داد. با‌این‌حال، مطالعات ژنتیکی قبلی که روی ساکنان امروزی انجام گرفت، تاریخ‌های متناقضی را برای این در‌آمیختگی به‌ دست آورده که از هزارو صد تا نزدیک به پنج هزار سال پیش متغیر است.

گروه‌های آسترونزیایی‌زبان با تجهیز به فناوری‌های جدید دریانوردی و کشاورزی احتمالا بین چهار هزار تا چهارهزارو ۵۰۰ سال پیش گسترش یافتند.

برای روشن‌کردن جزئیات این گسترش و فعل و انفعالات انسانی ناشی از آن، یک تیم بین‌المللی از محققان، دی‌ان‌ای ۱۶ فرد باستانی از جزایر مختلف در والاسیا را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند که میزان داده‌های ژنومی باستانی این منطقه را به میزان زیادی افزایش داد.

ساندرا اولیویرا، یکی از نویسندگان اصلی این مطالعه می‌گوید: «ما تفاوت‌های درخور توجهی را بین مناطق والاسیا یافتیم و به ‌طور شگفت‌انگیزی فهمیدیم تبار افراد باستانی جزایر جنوبی را نمی‌توان به‌سادگی با آمیختگی بین گروه‌های مرتبط با آسترونزی و پاپوآ توضیح داد».

توضیح مترجم: آسترونزی اشاره به سرزمین مادری مردمان آسترونزیایی دارد که در جنوب شرقی آسیا و اقیانوسیه ساکن هستند و ویژگی آنها صحبت‌کردن به خانواده‌ای از زبان‌های آسترونزیایی است.

این گروه تحقیقاتی معتقدند آمیختگی ابتدا بین اجداد آسیای جنوب شرقی و مربوط به منطقه پاپوآ رخ داد و جریان ژنی از گروه‌های مرتبط با استرونزی بعدا ایجاد شد.

پیتر بلوود، یکی دیگر از نویسندگان این تحقیق که چندین دهه کار باستان‌شناسی در جزایر جنوب شرقی آسیا انجام داده است، می‌گوید: «این بخش از سرزمین اصلی آسیای جنوب شرقی برای من یک راز بزرگ است. گمان می‌کنم باید به گروه‌های کوچک نگاه کنیم، شاید کشاورزان اولیه که مسیری طولانی را طی کردند. هیچ اثر باستان‌شناسی یا زبان‌شناختی در طول مسیر از خود بر جای نگذاشتند، اما جمعیت خود را پس از ورود افزایش دادند». در‌حالی‌که هویت افرادی که این اصل و نسب را گسترش دادند هنوز نامشخص است، کشف تبار افراد سرزمین اصلی آسیای جنوب شرقی و قدمت احتمالی آن در جزایر جنوبی والاسیا باعث درک پراکندگی دوران نوسنگی در جزیره جنوب شرقی آسیا می‌شود. توئتیک کوئسباردیاتی، انسان‌شناس اندونزیایی که در این مطالعه شرکت دارد، می‌گوید: «این یافته برای باستان‌شناسان منطقه بسیار مهم است». او اضافه می‌کند: «ما قطعا تلاش‌های خود را برای بررسی این مهاجرت با مدارک دیگری افزایش می‌دهیم».

این مطالعه همچنین رابطه نزدیک‌تری را بین تبار آسترونزی افراد باستانی از والاسیای شمالی و اقیانوس آرام در مقایسه با افراد والاسیای جنوبی نشان داده است؛ الگویی که با شواهد زبانی مطابقت دارد. علاوه بر این، زمان آمیختگی ژنتیکی آسیایی-پاپوآیی را روشن کرد.

این گروه تحقیقاتی به شباهت‌های ژنتیکی بین والاسیان‌های باستانی تازه گزارش‌شده و افرادی که قبل از دوران پیش از نوسنگی در سولاوسی جزیره دیگری در والاسیا ساکن بودند، پرداختند.

کوزیمو پست، یکی دیگر از نویسنده‌های ارشد این مطالعه می‌گوید: «همه افراد والاسیایی که در این مطالعه توالی‌یابی شدند، بیشتر شبیه به گروه‌های گینه‌نو امروزی هستند. این موضوع نشان می‌دهد این دو منطقه در دوران باستان بیشتر از آنچه قبلا تصور می‌شد به هم مرتبط بودند».

نتایج این تحقیق در مجله نیچر اکولوژی اند اوولوشن (اکولوژی و تکامل طبیعت) منتشر شده است.