غبار در تهران یا دوحه

شرق: با برگزاری اولین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در دوحه، درحالی‌که امید بسیاری است که مذاکرات به توافق منجر شود، احتمالا در چند دور ادامه یابد تا به نتیجه نهایی برسد. توافقی که می‌تواند دوحه را به وین وصل کند و برای ایرانیان خاطره‌ساز شود. هرچند رسانه اصولگرای تسنیم به نقل از منابع آگاه مدعی شکست مذاکرات شده است و در گزارشی نوشته که نشست دکتر علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایران، با انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در قطر که قرار بود هفتم و هشتم تیرماه برگزار شود، در همان روز نخست به پایان رسیده است. براساس این گزارش که یادآور تکرار ساز مخالف برخی رسانه‌های داخلی برابر مذاکرات ایران و 1+5 در وین است «که روزانه اخباری مبنی بر شکست مذاکرات مخابره می‌کردند و باری می‌شدند بر دوش تیم مذاکره‌کننده تا زمان بگذارند و این اخبار جعلی را تکذیب کنند»، اکنون هم یک منبع آگاه دیگر مدعی شده که در جریان این دور از گفت‌وگوها که به‌صورت غیرمستقیم بین ایران و آمریکا برگزار شده است، مذاکرات آغاز نشده، شکست خورده و آن چیزی که مانع از به‌نتیجه‌رسیدن این دور از گفت‌وگوها شده، «پافشاری طرف آمریکایی بر متن طرح پیشنهادی خود در وین 7 است که شامل «تضمین برای انتفاع اقتصادی ایران» بوده است. خبری که بلافاصله توسط سخنگوی جدید وزارت امور خارجه به‌شدت تکذیب شد.

ناصر کنعانی، سخنگوی ‌وزارت امور خارجه، روز گذشته درباره گزارش منتشرشده در یکی از رسانه‌ها مبنی بر پایان مذاکرات اظهار کرد: مذاکرات دو‌روزه هنوز به انتها نرسیده و عصر امروز «چهارشنبه» نشست دیگری میان دکتر باقری، مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران و انریکه مورا، هماهنگ‌کننده اروپایی گفت‌وگوها، برگزار خواهد شد. سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: گفت‌وگوها در دوحه از ابتدا دوروزه برنامه‌ریزی شده بود و در طول رایزنی‌های دو روز گذشته طرف‌ها درباره موضوعات باقی‌مانده به تبادل پیشنهادها و دیدگاه‌های خود پرداختند. کنعانی تأکید کرد: مذاکرات دوروزه دوحه در فضایی حرفه‌ای و جدی در‌حال برگزاری است.

در همین راستا به گزارش خبرگزاری کویت، پیتر استانو، سخنگوی سرویس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با اشاره به برگزاری مذاکرات غیرمستقیم برجامی میان تیم‌های مذاکره‌کننده ایران و آمریکا در قطر، گفته است: مذاکرات احیای توافق هسته‌ای از وین به‌جای دیگری منتقل نشده است. استانو دراین‌باره بیان کرد: آنچه در‌حال‌حاضر در قطر در‌حال رخ‌دادن است، مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا با تسهیلگری اتحادیه اروپاست. این چیزی است که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شنبه گذشته در سفرش به تهران اعلام کرد و گفت ما توانستیم مانع را از سر راه برداریم و پیش خواهیم رفت. او افزود: به عنوان گام اول در این مرحله، مذاکرات نزدیک را داریم که به معنی مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در زمینه پیداکردن راهی برای پیش‌رفتن است تا آمریکا در‌نهایت بتواند به برجام ملحق شود. سخنگوی سرویس سیاست سیاست خارجی اتحادیه اروپا تأکید کرد: مباحثات میان شرکای توافق درباره برجام که هماهنگی آن بر عهده جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپاست، هنوز قرار است در وین برگزار شود. استانو همچنین گفت: مذاکرات در دوحه با تسهیلگری جوزپ بورل آغاز شد که انریکه مورا، معاونش، به نمایندگی از او در آنجا حضور دارد. او در پاسخ به این سؤال که مذاکرات وین چه زمانی از سر گرفته می‌شود، گفت: ما همیشه می‌گوییم فرصت موجود به نفعمان نیست و باید به‌سرعت پیس برویم، اما تعیین‌کردن زمان آن به جوزپ بورل، نماینده ارشد اتحادیه اروپا بستگی ندارد، چون همه‌چیز به اراده شرکای مذاکرات بستگی دارد که مسیر رو به جلو را در زمینه تدابیر نهایی پیدا کنند». این مقام اتحادیه اروپا همچنین مطرح کرد: بنابراین، ما مایلیم به سریع‌ترین شکل ممکن پیش برویم اما بگذارید قدم‌به‌قدم پیش برویم، همان‌طورکه همیشه در دیپلماسی این کار را می‌کنیم. بگذارید ببینیم که نتیجه این مذاکرات در دوحه چه می‌شود و بعد امیدوار باشیم که امکانش وجود داشته باشد شرکا برای ازسرگیری مذاکرات در وین به‌سرعت گرد هم بیایند.

اظهارات این سخنگوی اتحادیه اروپا در پی این مطرح می‌شود که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز سه‌شنبه در صفحه توییترش از آغاز مذاکرات غیرمستقیم برجامی میان ایران و آمریکا خبر داد و نوشت: تیم من پس از رایزنی‌هایم در تهران از امروز به دوحه رفته تا تبادل نظرات غیرمستقیم میان مذاکره‌کنندگان ایرانی و آمریکایی را هماهنگ و تسهیل کنند. او افزود: هدف مذاکرات پیشبرد کارها درخصوص بازگشت به حالت کاملا عملیاتی و اجرائی برجام است. علاوه بر این، روز گذشته، مذاکرات علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد کشورمان، برای رفع تحریم‌ها و احیای برجام با «انریکه مورا»، هماهنگ‌کننده مذاکرات رفع تحریم‌ها و نماینده اتحادیه اروپا در دوحه برگزار شد.

در همین رابطه وزیر امور خارجه کشورمان نیز با اشاره به برگزاری دور جدید مذاکرات رفع تحریم‌ها در دوحه قطر گفت: ما در مذاکرات برای تأمین منافع حداکثری ملت ایران جدی هستیم و از خطوط قرمز خود به‌هیچ‌وجه عبور نخواهیم کرد. حسین امیرعبداللهیان، در جمع کارکنان و خانواده‌های اعضای سفارت جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان در بخشی از سخنان خود درخصوص روند تحولات گفت‌وگوها برای رفع تحریم‌ها با بیان اینکه ما برای رسیدن به یک توافق خوب، پایدار و قوی آمادگی داریم و در این زمینه جدی هستیم، گفت: با وجود اینکه آقای جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا مرتبا از کانال‌های مختلف پیام‌هایی را برای ایران ارسال می‌کند و تأکید می‌کند که من اراده جدی دارم برای اینکه به توافق برسیم، ولی ما هنوز در عمل چیزی جز رفتارهای مبتنی بر فشار حداکثری دوره ترامپ در آمریکا شاهد نیستیم. وی ادامه داد: با وجود اینکه لسان و زبان آقای بایدن متفاوت است‌ ولی در مرحله عمل باید ببینیم که در این مرحله از گفت‌وگوها چه مقدار ادعای آنها نسبت به داشتن نیت و اراده جدی واقعی است. وزیر امور خارجه تصریح کرد: ما جدی هستیم و از خطوط قرمز خود به‌هیچ‌وجه عبور نخواهیم کرد. خطوط قرمزی که در مذاکرات در سطح سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری در کشور ترسیم شده، مبتنی بر تأمین حداکثری منافع ملی کشور است و این موضوعی است که نسل‌های بعدی نیز درباره آن قضاوت می‌کنند. وی تأکید کرد: معتقدم اگر طرف آمریکایی نیت جدی داشته باشد و واقع‌بینانه برخورد کند، توافق در این مرحله و در این دور از مذاکرات در دسترس است. در موضوعات محتوایی توافق هم طبعا ایران کاملا منطقی و مستدل در مذاکرات حضور پیدا می‌کند، با دستور کار مشخص. امیرعبداللهیان افزود: ما در‌نهایت این آمادگی را داریم چنانچه این دور از گفت‌وگوها با واقع‌بینی آمریکا و سه کشور اروپایی «انگلیس، فرانسه و آلمان» همراه باشد، بتوانیم به نتایج مورد نظر همه طرف‌ها و بازگشت همه طرف‌ها به اجرای تعهداتشان در قراردادی که سال ۲۰۱۵ میلادی امضا شد، برگردند. امیرعبداللهیان در همین ارتباط تصریح کرد: البته همچنان از برخی تشکل‌های مرتبط با غرب اظهارات و مواضع غیرسازنده‌ای را می‌شنویم که این نشان می‌دهد هنوز طرف‌های مقابل در مسیر واقع‌بینی حرکت نمی‌کنند. وی تأکید کرد: شرط موفقیت در مذاکرات، واقع‌بینی همه طرف‌هاست. امیرعبداللهیان همچنین در ادامه گفت: بعد از صدور قطع‌نامه، آقای جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با من تماس گرفت و درخواست کرد که برای خروج از بن‌بست مرحله کنونی راهکاری اندیشیده شود، از آقای بورل خواستم به تهران بیاید تا گفت‌وگوی بیشتری انجام دهیم، در همین چارچوب در شنبه همین هفته «چهارم تیرماه» میزبان آقای بورل در تهران بودیم و جلسات فشرده‌ای با ایشان داشتیم. جلسه خصوصی نیز در حدود یک ساعت و نیم با حضور آقایان جوزف بورل، علی باقری و انریکه مورا در دفتر کارم داشتیم. گفت‌وگوهای جدی و شفافی داشتیم و در‌نهایت توافق کردیم از سه‌شنبه هفتم تیرماه مذاکرات در یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس برگزار شود. وی درباره نحوه انتخاب مکان برگزاری این دور از مذاکرات نیز توضیح داد: برای این مرحله، قطر نسبت به فراهم‌کردن تسهیلاتی در کشورش برای برگزاری مذاکرات ابراز تمایل کرده بود و همچنین عمان، در نهایت در این مرحله دوستان ما در قطر، هماهنگی برگزاری این نشست را بر عهده دارند. وزیر امور خارجه گفت: در‌حال‌حاضر آقایان علی باقری، انریکه مورا و رابرت مالی نماینده مذاکره‌کننده از سوی آمریکا در دوحه هستند و قرار بر این است که مذاکرات سه‌جانبه غیرمستقیم داشته باشیم.

آنچه از اخبار منابع رسمی تاکنون منتشر شده مذاکرات دوروزه دوحه طبق پیش‌بینی‌ها انجام شده؛ دور اول روال طبیعی خود را طی کرده است و با توجه سخنان منابع آگاهی که در تیم مذاکره‌کننده و در وزارت امور خارجه جایی ندارند و به شایعه‌پراکنی می‌پردازند هم می‌توان نتیجه گرفت نتایج مذاکرات مثبت بوده و احتمال احیای برجام تقویت شده که مخالفان رفع تحریم‌ها و احیای برجام این‌چنین دوباره به شایعه‌سازی روی آورده‌اند.

دوستی و برادری ایران و قطر سرمایه ارزشمندی برای ارتقای مناسبات همه‌جانبه است

علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه، صبح روز گذشته با شیخ محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر، دیدار و درباره همکاری‌های دو کشور و تحولات منطقه گفت‌وگو کرد. در این دیدار، باقری دوستی و برادری میان دو کشور را سرمایه ارزشمندی برای ارتقای مناسبات همه‌جانبه میان تهران و دوحه دانست و بر اراده جمهوری اسلامی ایران برای تحکیم روابط دو کشور تأکید کرد. وزیر خارجه قطر نیز با اشاره به سفرهای متقابل رئیس‌جمهور ایران و امیر قطر، اجرای توافقات به‌عمل‌آمده در این سفرها را نشان‌دهنده اراده جدی رهبران دو کشور برای توسعه روابط در همه زمینه‌ها دانست. مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران، با تأکید بر حمایت ایران از نقش سازنده قطر در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، میزبانی این دور از مذاکرات رفع تحریم‌ها توسط دولت قطر را نشانه حسن‌نیت این کشور در ترویج گفت‌وگو و تعامل دانست.