بازنویسی زنان در تاریخ سینما

نیویورک تایمز گزارشی از یک نمایشگاه درباره نحوه حضور زنان در سینما منتشر کرده است. جالب توجه است که در فیلم‌های کوتاه اوایل قرن بیستم، ستارگان آن زمان کلیشه‌های جنسیتی را که بعدا جزء معیارهای استاندارد هالیوود شده، به چالش می‌کشند. در این نمایشگاه از پیشتازان اخیر سینما از ابرقهرمانان زن، صحبت‌های زیادی شده است. مدت‌ها قبل از اینکه زنان شگفت‌انگیز و خواهران آمازونی‌اش به پرده سینما بیایند، مدت‌ها قبل از اینکه فعالان فمینیست شروع به بازخوانی نابرابری‌های صنعت فیلم کنند و مدت‌ها قبل از اینکه فیلم‌های ناطق رواج پیدا کنند، زنان در فیلم‌ها برای برابری جنسیتی و علیه کلیشه‌ها می‌جنگیدند. آنها آشوبگرانه نقشه می‌کشیدند، مبارزه می‌کردند و از قراردادها سرپیچی می‌کردند، مسابقه می‌دادند و می‌خندیدند و راه خود را به‌سوی رهایی پیش می‌بردند. عنوان این برنامه که به آزادی زنان در سینما می‌پردازد؛ «ملکه‌های نابودی (زننده): گزیده‌ای از فیلم‌های اولین زنان زننده سینما» است. این برنامه شامل 11 فیلم است که در دو روز در سینمایی به نمایش در‌می‌آید و 27 سپتامبر نیز به‌صورت چهار دی‌وی‌دی عرضه می‌شود. هرچند قرار است به‌تدریج افزایش یابد و تبدیل به مجموعه‌ای شامل 99 اثر کمیاب تولید‌شده از سال 1898 تا 1926 بشود. آثاری که از آرشیوها و کتابخانه‌های سراسر جهان به دست آمده‌اند؛ یک پیروزی در عرصه تاریخ‌پژوهی! این می‌تواند سرآغازی برای بازاندیشی و بازنویسی تاریخ جریان اصلی سینما باشد؛ تاریخی که برای مدت طولانی نقش اساسی زنان و رنگین‌پوستان را به اشتباه روایت می‌کرد. تاریخی که نه‌تنها به‌سادگی آن مشارکت‌ها را به حاشیه برده‌ بلکه مدام آنها را نادیده گرفته و حتی حذف کرده است. این پژوهش تلاش برای پاک‌کردن خشمی است که هم حس ما از گذشته و هم درک ما از حال را شکل داده است. زنان و رنگین‌پوستانی که در این تلاش شرکت می‌کنند، یک ضد تاریخ آرزویی نمی‌سازند، آنها خود را به تاریخی برمی‌گردانند که به ایجاد آن کمک کرده‌اند. عنوان این ابتکار خاص الهام گرفته‌شده از حرف «دونالد ترامپ» خطاب به هیلاری کلینتون در مناظره نهایی ریاست‌جمهوری 2016 بود که او را یک «زن زننده» نامید. عنوانی که به‌سرعت تبدیل به یک میم و یک فریاد فمینیستی شد. در راهنمایی که برای این مجموعه در نظر گرفته شده است؛ محققانش «مگی هنفلد»، «لورا هوراک» و «الیف رونگن-کایناکچی» - می‌نویسند که برچسب «زنان زننده» به دلیل اینکه به‌خوبی با روحیه خشمگین جنبش‌های فمینیستی قرن بیست‌و‌یکم همخوانی دارد، عنوان شایسته‌ای است. حتی اگر قرار‌دادن این پروژه با یک توهین باشد‌ اما برای یادآوری این اتفاقات ضروری به نظر می‌رسد.