معاملات در بازارهای مالی ایران تقریبا متوقف شده و فعالان بازار از سردرگمی معامله‌گران می‌گویند
بازار پیش‌بینی‌گریز
ریزش شاخص‌های بورسی در ایران ادامه دارد و خروج سرمایه شدت گرفته است. در بازار ارز هم کرکره مغازه‌ها نیمه‌باز است و تابلوهای قیمت خاموش شده و معاملات تقریبا متوقف است. وضعیت بازار طلا هم چندان تفاوتی با بازار ارز ندارد. فعالان بازارهای مالی ایران می‌گویند که چشم‌انداز روشنی نسبت به آینده اقتصاد کشور ندارند و همین مسئله پیش‌بینی بازارها و معامله را دشوار کرده است.
شرق: ریزش شاخص‌های بورسی در ایران ادامه دارد و خروج سرمایه شدت گرفته است. در بازار ارز هم کرکره مغازه‌ها نیمه‌باز است و تابلوهای قیمت خاموش شده و معاملات تقریبا متوقف است. وضعیت بازار طلا هم چندان تفاوتی با بازار ارز ندارد. فعالان بازارهای مالی ایران می‌گویند که چشم‌انداز روشنی نسبت به آینده اقتصاد کشور ندارند و همین مسئله پیش‌بینی بازارها و معامله را دشوار کرده است. آنها می‌گویند که وضعیت سیاست خارجی ایران چندان روشن نیست و اخبار ضد‌و‌نقیض و فرسایشی مذاکرات برجام شرایط را برای بازارهای مالی پیچیده‌تر و دشوارتر از همیشه کرده است.
غافلگیری بازارها
خبر شبانگاهی آزادسازی پول‌های بلوکه ایران برای چندمین بار منتشر شد. ماجرا از این قرار بود که سخنگوی سازمان ملل اعلام کرد که باقر نمازی، یکی از زندانیان ایرانی-آمریکایی آزاد شده و برای معالجه خود می‌تواند از کشور خارج شود. این خبر همچنین حاکی از آن بود که به دیگر زندانی ایرانی- آمریکایی یعنی سیامک نمازی که پسر باقر نمازی است، مرخصی یک هفته‌ای داده شده است. بلافاصله پس از این خبر نورنیوز خبر داده که مقدمات آزادسازی هفت میلیارد دلار پول بلوکه ایران در ازای آزادسازی این زندانیان انجام شده است. خبری که البته بارها و بارها در رسانه‌های ایران منتشر شده؛ اما آزادسازی پول‌های بلوکه به سرانجامی نرسیده است. خبر غافلگیرکننده آزادی یک زندانی ایرانی- آمریکایی و مرخصی یک هفته‌ای زندانی دیگر در شرایطی منتشر شد که چند روز پیش واشنگتن فری بیکن اعلام کرد که دولت آمریکا بن‌بست مذاکرات هسته‌ای را به کنگره اعلام کرده است.
سخنگوی سازمان ملل در خبری اعلام کرد که باقر نمازی برای معالجه از زندان آزاد شده است و خروج او از ایران منعی ندارد و پسر او سیامک نمازی هم برای یک مرخصی یک هفته‌ای از زندان آزاد شده است. به گزارش ایسنا به نقل از مدیریت ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت امور بین‌الملل قوه قضائیه کاظم غریب‌آبادی، دبیر ستاد حقوق بشر، هم در این زمینه گفته است «باقر نمازی به خاطر مسائل پزشکی و درمانی نزدیک به چهار سال است که خارج از زندان و در منزل خود در تهران به سر می‌برد و با توجه به درخواست‌های مطرح‌شده برای ادامه معالجه در خارج از کشور، بنا بر ملاحظات انسان‌دوستانه روز چهارشنبه گذشته از باقر نمازی رفع ممنوع‌الخروجی به عمل آمد و هر زمانی که بخواهد، می‌تواند از کشور خارج شود». غریب‌آبادی همچنین توضیح داده است که «در همین چارچوب، یک هفته مرخصی نیز به سیامک، فرزند او داده شده تا بتواند با والدینش دیدار کند». او ابراز امیدواری کرد که زندانیان ایرانی در بند آمریکا هم هرچه سریع‌تر آزاد شوند. اما این خبر واکنش‌های متفاوتی بین رسانه‌های ایران داشت. برخی آن را به‌عنوان یک سیگنال برای ازسرگیری دوباره مذاکرات هسته‌ای تلقی کردند و برخی از آزادسازی منابع بلوکه ایران خبر دادند؛ اما پیش‌از‌این ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه، در آخرین روزهای شهریور امسال اعلام کرده بود که با برجام یا بدون برجام آماده مبادله زندانیان بین ایران و آمریکا هستیم و با این اوصاف واکنش بازارهای ایران دیروز حاکی از آن بود که ماجرای مبادله زندانی را چندان به ازسرگیری دوباره مذاکرات هسته‌ای گره نزده‌اند. در‌این‌میان نورنیوز رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی مدعی شد که ایران مذاکراتی برای آزادسازی هفت میلیارد دلار پول بلوکه در کره جنوبی انجام داده است و «در هفته‌های اخیر مذاکرات فشرده‌ای با وساطت یکی از کشورهای منطقه درباره آزادسازی هم‌زمان زندانیان ایران و آمریکا انجام و میلیاردها دلار از منابع ارزی مسدودشده کشورمان نیز در این چارچوب در شرف آزادسازی است. ایران هنوز حساب‌های اعلامی برای انتقال منابع مذکور را بنا بر ملاحظات بانکی نپذیرفته و حساب‌های جدیدی را به این منظور معرفی کرده است». روابط‌عمومی بانک مرکزی هم در توییتی اعلام کرد که مذاکراتی برای آزادسازی پول‌های بلوکه ایران انجام شده و این مذاکرات پیشرفت زیادی داشته است. البته برخی منابع خارجی مانند رویترز هم در این زمینه به ادعای نورنیوز استناد کردند و خبر بیشتری ندادند.
بازار نیمه‌تعطیل ارز
اما در بازار ارز خبر آزادسازی پول‌های بلوکه هرچند که در ابتدای روز جدی گرفته شد و قیمت دلار آزاد را در یک روز 600 تومان کاهش داد و به کانال 32 هزار تومان برگرداند؛ اما نرخ دلار دوباره به سرعت به کانال 33 هزار تومان صعود کرد. فعالان بازار ارز می‌گویند که این چندمین باری است که دولت خبر آزادسازی هفت میلیارد پول بلوکه در کره جنوبی را می‌دهد؛ اما این خبر بارها تکذیب شده است. برخی اقتصاددانان هم با خبر آزادسازی پول‌های بلوکه شوخی کردند. پیمان مولوی، اقتصاددان، در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت که برای بار چندم دلارهای بلوکه ایران آزاد شده است و داود سوری، اقتصاددان، هم به شوخی نوشت که خبر آزادسازی دلارهای بلوکه تبدیل به یکی از سیاست‌های بانک مرکزی برای کاهش نرخ ارز شده است! برخی خبرنگاران خارجی هم با اشاره به اخبار نادرست گذشته در زمینه آزادسازی پول‌های بلوکه، این موضوع را ترفندی برای کاهش نرخ ارز در بازار ایران دانستند. لارا روزن، خبرنگار آمریکایی، هم در توییتر خود به نقل از یکی از مقامات ارشد ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که برخلاف ادعای رسانه‌هایی در ایران، در ازای رفع ممنوعیت خروج زندانیان آمریکایی قرار نیست منابع بلوکه آزاد شود. علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران، هم در توییتر خود با رد آزادسازی منابع بلوکه ایران نوشت که تا زمانی که تمام زندانیان آزاد نشوند، نمی‌توان در این زمینه صحبت کرد.
اطلاعات میدانی خبرنگار «شرق» از سه‌راه استانبول هم نشان می‌دهد که بازار ارز ایران در‌حال‌حاضر نیمه‌فعال است. بسیاری از صرافی‌ها کرکره‌های مغازه خود را تا نیمه باز گذاشته و تابلوهای قیمت را خاموش کرده‌اند. همچنین خرید‌وفروش ارز در بازار تهران رواج چندانی ندارد و صرافی‌ها می‌گویند که چشم‌اندازی نسبت به آینده بازار ارز ندارند و این مهم‌ترین دلیل توقف نسبی معاملات در بازار است. آنها به بلاتکلیفی مذاکرات احیای برجام اشاره کرده و می‌گویند که اخبار غافلگیرکننده مانند مبادله زندانی بین ایران و آمریکا به سردرگمی بازار افزوده است و به‌همین‌دلیل معامله‌گران فعلا دست از معامله کشیده‌اند. خریداران بازار ارز هم می‌گویند که در برخی صرافی‌های ملی دلار سفید به جای دلار آبی به مشتریان فروخته می‌شود و این مسئله را به نبود ذخایر کافی اسکناس تعبیر می‌کنند. در بازار ارز دلار آبی یا همان اسکناس‌های صد دلاری آبی‌رنگ، قیمت و ارزش بیشتری را نسبت به دلار معمولی که سفید یا سبزرنگ است، دارد. فعالان بازار ارز می‌گویند که امکان جعل دلار آبی پایین‌تر است و به‌همین‌دلیل آن را گران‌تر می‌فروشند! در بازار طلا هم هر گرم طلا به حدود یک‌میلیون‌و 375 هزار تومان رسید و سکه بهار آزادی در کانال قیمت 15 میلیون تومان معامله شد. جالب اینکه در بازار طلای تهران ربعسکه، نیم‌سکه و سکه یک‌گرمی کمیاب است و بیشتر تمام‌سکه عرضه می‌شود. فروشندگان طلا به «شرق» می‌گویند که کاهش قدرت خرید مردم سبب شده است که ربعسکه، نیم‌سکه و سکه یک‌گرمی مشتریان بیشتری داشته باشد و به‌همین‌دلیل هم حباب قیمت قطعات سکه‌های نیم و ربع بیشتر است و هم نسبت عرضه آن به تمام‌سکه پایین‌تر است.
تشدید خروج سرمایه از بورس
در بازار سرمایه هم بورس مدت‌هاست قرمزپوش شده است و روند خروج سرمایه از این بازار تشدید شده است. در هفته گذشته حدود 700 میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازار سهام خارج شد و میانگین روزانه خروج پول حقیقی 233 میلیارد تومان بود که نسبت به هفته پیش از آن رشد هفت درصدی داشته است.
این روند در هفته جاری تشدید شده است و در ابتدای هفته جاری ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی شد و 579 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. همچنین در معاملات روز شنبه نُهم مهر‌ماه، شاخص کل بورس پایتخت نسبت به روز کاری قبل 15هزار‌و 684 واحد افت کرد و به رقم یک‌میلیون‌و 330هزار‌و 878 واحد رسید. ریزش شاخص کل بورس در روز یکشنبه هم ادامه داشت و شاخص کل بورس در دومین روز کاری هفته، روند کاهشی داشت و با افت حدود هشت‌هزارو 800 واحدی به یک‌میلیون‌و ۳۲۲ هزار واحد رسید. به گزارش ایسنا، شاخص کل با معیار هم‌وزن یکشنبه، با افت چهارهزارو 23 واحدی، رقم ۳۸۲ هزار و ۱۱۴ واحد را ثبت کرد. در این بازار ۲۳۷ هزار معامله انجام شد که ۲۱هزار‌و ۱۷۹ میلیارد ریال ارزش داشت، همه صنایع تأثیر‌گذار روی شاخص بورس روند نزولی را تجربه کردند. شاخص کل فرابورس نیز با کاهش ۳۷ واحدی همراه شد و روی رقم ۱۸هزار‌و ۱۲۳ واحد ایستاد. در این بازار ۱۲۱ هزار معامله به ارزش ۵۶هزار‌و ۶۹ میلیون ریال انجام شد. کارشناسان بازار سرمایه معتقد هستند که بورس ایران در روزهای اخیر بلاتکلیف به نظر می‌رسد و دچار سردرگمی شده است و همین مسئله به خروج سرمایه از این بازار دامن زده است.
