«شرق» از ادامه تقابل دیپلماتیک تهران و غرب درباره پهپادها گزارش می‌دهد
همچنان داغ
موضوع ارسال پهپادهای ایران به روسیه همچنان داغ و سرفصل جدیدی از تقابل دیپلماتیک تهران و غرب است که هر روز ابعاد و عمق بیشتری پیدا می‌کند. پیرو این مسئله وزیر امور خارجه آمریکا پس از دیدار با همتای کانادایی خود در یک کنفرانس خبری مشترک، موضوع فروش پهپادهای ایرانی به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین را تکرار و از آن به‌عنوان محوری برای حمله دیپلماتیک به جمهوری اسلامی استفاده کرد.
شرق: موضوع ارسال پهپادهای ایران به روسیه همچنان داغ و سرفصل جدیدی از تقابل دیپلماتیک تهران و غرب است که هر روز ابعاد و عمق بیشتری پیدا می‌کند. پیرو این مسئله وزیر امور خارجه آمریکا پس از دیدار با همتای کانادایی خود در یک کنفرانس خبری مشترک، موضوع فروش پهپادهای ایرانی به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین را تکرار و از آن به‌عنوان محوری برای حمله دیپلماتیک به جمهوری اسلامی استفاده کرد.
آنتونی بلینکن در سفر هفته گذشته‌اش به کانادا و دیدار با ملانی جولی، وزیر خارجه این کشور، در یک کنفرانس خبری مشترک که مشروح آن در وبگاه وزارت امور خارجه آمریکا منتشر شده است، در پاسخ به سؤالی درباره ادعای فروش پهپادهای ایرانی به روسیه گفت: «ما پیش از تجاوز روسیه علیه اوکراین به سراغ شبکه‌های پهپادی ایران رفته بودیم. یک سال پیش آن را تحریم کردیم. چند هفته پیش دوباره آنها را تحریم کردیم. ما در تلاشیم که این شبکه‌ها را در هم بشکنیم. هر کاری بتوانیم انجام می دهیم، با تحریم‌ها بررسی می‌کنیم تا این تجارت مختل شود و به اوکراینی‌ها کمک می‌کنیم توان دفاعی‌شان را تقویت کنند». بلینکن در ادامه مدعی شد: «فکر می‌کنم این کاری که ایران انجام می‌دهد چیزی است که واقعا تمام جهان، عمیقا با آن مخالف خواهد بود. این موضوع همچنین گواهی می‌دهد تحریم‌هایی که ما علیه روسیه اعمال کرده‌ایم و اقداماتی که در زمینه کنترل صادرات علیه آن انجام داده‌ایم، تأثیری قوی داشته‌اند؛ چراکه روسیه قادر به تولید قطعات برای ساخت تجهیزات خودش نیست و مجبور است به هر گوشه‌ای از جهان رو کند تا برای تداوم این تجاوز، لوازم مورد نیازش را فراهم کند؛ بنابراین، ما به جد دنبال این هستیم که ببینیم چه کاری می‌توانیم برای متوقف‌شدن این کار انجام دهیم؛ اما اولین چیز این است که این موضوع برای تمام جهان عیان است. من فکر می‌کنم جهان با این رابطه و تأمین این تسلیحات برای روسیه کنار نخواهد آمد». در ادامه این کنفرانس مشترک خبری، ملانی جولی نیز با صحه‌گذاشتن بر ادعاهای بلینکن در‌این‌باره عنوان کرد: «ما به همکاری با آمریکا امیدواریم تا بتوانیم حقیقت دست‌داشتن ایران در اوکراین را آشکار کنیم و اطمینان یابیم که آنها پاسخ‌گو خواهند شد». طبق گزارش‌های دریافتی، وزرای امور خارجه آمریکا و کانادا علاوه بر موضوع پهپادها درباره اتفاقات اخیر و ناآرامی‌ها در ایران نیز گفت‌وگو کردند.
تهران چه می‌گوید؟
در مقابل ادعای غرب درباره ارسال و فروش پهپاد از سوی ایران به روسیه، مقامات تهران کماکان منکر این مسئله هستند و آن را صرفا یک ادعا و هجمه برنامه‌ریزی‌شده می‌دانند. در همین زمینه سفیر و نماینده دائم کشورمان در سازمان ملل مجددا تأکید کرد: «ایران بی‌طرفی فعال خود را در جنگ اوکراین حفظ کرده و هرگز سلاحی به طرفین این جنگ برای استفاده در آن نداده است». امیر سعید ایروانی، عنوان کرد: «ایران به طور مداوم از صلح و پایان فوری جنگ در اوکراین حمایت کرده و با وجود موافقت‌نامه همکاری‌های دفاعی دوجانبه، هرگز به طرف‌های جنگ، سلاحی برای استفاده در جنگ اوکراین، نه قبل و نه بعد از درگیری نداده است».
سفیر و نماینده دائم کشورمان که در نشست شورای امنیت سازمان ملل تحت عنوان صلح و امنیت بین‌المللی سخنرانی کرد، به استدلال‌های ایران درباره رد ادعاهای کشورهای غربی مبنی بر استفاده از پهپاد ایرانی در جنگ اوکراین و ارتباط آن با قطع‌نامه 2231 درمورد توافق هسته‌ای پراخت. نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در‌این‌باره گفت: «تعدادی از کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل از‌جمله آمریکا دیگر کشورها را به نقض قطع‌نامه 2231 متهم کرده‌اند؛ در‌حالی‌که آنها خود به نقض فاحش همه تعهدات حقوقی تحت همان قطع‌نامه ادامه می‌دهند؛ مثال بارز این نقض تعهد، خروج غیرقانونی ایالات متحده از توافق هسته‌ای و تداوم این نقض تعهد در زمان حال به‌عنوان اهرمی برای چانه‌زنی است. اقدامی که نقض آشکار و فاحش قواعد آمره حقوق بین‌الملل، منشور ملل متحد و قطع‌نامه 2231 شورای امنیت محسوب میشود». دیپلمات ارشد ایران در سازمان ملل خاطرنشان کرد: «در یک تلاش مذبوحانه دیگر کشورهای غربی تلاش کرده‌اند تا از طریق انتشار اطلاعات نادرست، مطالب غیرمستند، گمانه‌زنی‌های نادرست و تفاسیر گمراه‌کننده، خودسرانه و ناقص از قطع‌نامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، بین این قطع‌نامه و استفاده از پهپادها در درگیری اوکراین ارتباط ساختگی برقرار کرده تا از این طریق ادعاهای بی‌اساس خود را علیه جمهوری اسلامی ایران را توجیه کنند».
ایروانی در ادامه به تشریح جزئی‌تر مفاد قطع‌نامه 2231 و ارتباط آن با برخی ادعاها پرداخت و افزود: «ادعای نقض پاراگراف 4 ضمیمه B قطع‌نامه 2231 یک اشتباه و تفسیر گمراه‌کننده و خودسرانه است که در تناقض با مفاد و روح و نص این بند محسوب میشود. این پاراگراف به طور روشن به محدودیت‌های اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری‌هایی اشاره می‌کند که می‌تواند به توسعه مرتبط با سلاح‌های هسته‌ای کمک کند که در این زمینه ایران هرگز این اقلام را تولید و عرضه نکرده و قصدی هم برای تولید یا عرضه آن ندارد».
سفیر و نماینده دائم کشورمان درخصوص درخواست از دبیرخانه سازمان ملل برای انجام تحقیقات در چارچوب قطع‌نامه 2231 برای ارزیابی نوع پهپادهای استفاده‌شده در درگیری در اوکراین تأکید کرد: «قطع‌نامه 2231 هیچ مبنای حقوقی برای انجام این‌گونه تحقیقات فراهم نکرده است. علاوه‌براین و مهم‌تر از آن، یادداشت مورخ 16 ژانویه 2016 رئیس شورای امنیت وظایف مرتبط در اجرای قطع‌نامه، به‌ویژه درباره اصول ذکر‌شده در پاراگراف‌های 2و 7 ضمیمه B قطع‌نامه 2231 را مشخص کرده است. دبیرخانه درخصوص این قطع‌نامه دارای وظایفی شامل مدیریت همه ارتباطات ورودی و خروجی مرتبط با اجرای قطع‌نامه، پیش‌نویس مکاتبات، سخنرانی‌ها و توجیه‌کردن تسهیل‌کننده مرتبط با اجرای قطع‌نامه، حفظ و نگهداری همه اطلاعات و مدارک مرتبط با کار شورای امنیت بوده و درخصوص قطع‌نامه وظیفه خدمات اداری و کمک به تسهیل در سازمان‌دهی جلسات غیررسمی شورای امنیت برای حمایت از اجرای قطع‌نامه را بر عهده داشته است».
ایروانی اضافه کرد: «من یک بار دیگر می‌خواهم تأکید کنم که هرگونه سوءاستفاده از وظایف ذکر‌شده درمورد قطع‌نامه 2231 و از‌جمله تحقیقات درخواستی غیرقانونی است و نقض صریح دستور کار دبیرخانه محسوب میشود». نمانیده ایران در سازمان ملل بیان کرد: «جناب آقای رئیس یک بار دیگر می‌خواهم موضع روشن و پیوسته ایران درمورد وضعیت اوکراین را مورد تأکید قرار دهم. از ابتدای جنگ در اوکراین، ایران موضع بی‌طرفی فعال را اتخاذ و حفظ کرده است. کشور ما تأکید دارد که همه اعضای سازمان ملل باید به طور کامل به اهداف و اصول مندرج در منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل از جمله حاکمیت، استقلال، اتحاد و تمامیت ارضی احترام بگذارند».
این دیپلمات ارشد کشور گفت: «ایران به شکل مداوم از صلح و پایان فوری جنگ در اوکراین حمایت کرده و با وجود موافقت‌نامه همکاری‌های دفاعی دوجانبه، هرگز به طرف‌های جنگ، سلاح برای استفاده در جنگ اوکراین نه قبل و نه بعد از درگیری نداده است». سفیر و نماینده دائم ایران در پایان تصریح کرد: «گذشته از موضع حقوقی و سیاسی، ایران از جنبه اخلاقی معتقد است که تأمین تسلیحات نظامی نمی‌تواند به پایان جنگ کمک کند و باعث افزایش جنگ شده و صدمات و تخریب‌ها را افزایش داده و باعث رنج و درد غیر‌نظامیان میشود. این دلیلی است که ایران از طرف‌ها خواسته است به تعهدات خود تحت حقوق بین‌المللی انسان‌دوستانه و اجرای رایزنی برای حمایت از شهروندان و ساختارهای حیاتی در مقابل حملات نظامی عمل کنند». مشابه همین مواضع و سخنان پیش‌تر از سوی ایروانی در سازمان ملل و کنفرانس خبری مطرح شده بود.
اینها علاوه بر آن است که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، دوشنبه گذشته در جمع مدعوین هجدهمین مجمع عمومی سازمان خبرگزاری‌های آسیا و اقیانوسیه (اوآنا) که با حضور ده‌ها نفر از رؤسای خبرگزاری‌های شرکت‌کننده در مجمع عمومی سازمان اوآنا برگزار شد، در بخشی از سخنان خود ادعای جنگ اوکراین و اتهامات وارده به ایران از سوی طرف‌های غربی را یکی از موضوعات روز سیاست خارجی عنوان و تأکید کرد: «همان‌گونه که ایران مخالف جنگ و آوارگی مردم در افغانستان، سوریه، یمن و عراق بود، موضع جمهوری اسلامی ایران مبنی بر مخالفت با جنگ و آوارگی در اوکراین نیز از روز نخست به صورت شفاف اعلام شده است».
رئیس دستگاه سیاست خارجی دولت سیزدهم با برشمردن تلاش‌های ایران برای میانجیگری و خاتمه جنگ در اوکراین و تداوم این تلاش‌ها تصریح کرد: «ما با روسیه همکاری‌های متنوعی از جمله در حوزه دفاعی داریم و خواهیم داشت و در این راستا در گذشته امکانات و تسلیحاتی را در قالب دفاعی از روسیه دریافت کرده یا به این کشور تحویل داده‌ایم. باوجود‌این در راستای سیاست ثابت و اصولی خود، قویا مخالف جنگ اوکراین و تسلیح هریک از طرفین بوده‌ایم؛ بنابراین هیچ سلاحی را به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین نداده‌ایم».
امیرعبداللهیان افزود: «از طریق مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام آمادگی کرده‌ایم تا در نشستی میان تیمی فنی از ایران و اوکراین، چنانچه سندی درمورد استفاده از پهپادهای ایرانی علیه اوکراین وجود دارد، ارائه شود و چنانچه این موضوع در آن نشست مسجل شود، ما نسبت به این موضوع بی‌تفاوت نخواهیم بود. اگرچه مقامات روسی تصریح کرده‌اند که تجهیزات استفاده‌شده در جنگ علیه اوکراین روسی است». با این موضع‌گیری‌های دو طرف به نظر می‌رسد که نه تهران و نه غرب اعتباری برای سخنان طرف مقابل قائل نیست و هر‌کدام حرف خود را می‌زنند. از‌این‌رو ناگفته پیداست که موضوع ارسال پهپادهای ایران همچنان به‌عنوان کانون نزاع دیپلماتیک عمل می‌کند.
