پوتین در اندیشه تغییر اهداف جنگ

‌‌چالش‌های اعمال تحریم‌ها علیه روسیه و شکست‌های اخیر نظامیان این کشور در اوکراین، باعث شده تا مسکو به دنبال تغییر اهداف و خطوط قرمز خود در جنگ اوکراین باشد. این موضوعی است که تحلیلگران نظامی به آن اشاره کرده‌اند. «وال‌استریت ژورنال» در گزارشی با تأکید بر اینکه ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهوری این کشور، در وضعیتی «مستأصل» به سر می‌برد، از برنامه پوتین برای تغییر خطوط قرمز و اهداف جنگی خود خبر می‌دهد. پوتین پیش از این، تهدید به استفاده از تسلیحات هسته‌ای کرده بود و دیپلمات‌های غربی می‌گویند باید حرف او را جدی گرفت. ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا، اخیرا در سفری به آنکارا، با همتای روس خود دیدار کرد و در این مورد هشدار داد.

مایکل کلارک، استاد‌ میهمان دانشکده مطالعات جنگ در دانشگاه «کینگز‌کالج» لندن، به «وال‌استریت ژورنال» می‌گوید: «رفتار پوتین اکنون درجه‌ای از استیصال با خود دارد. چون حتما می‌داند که اوضاع در صحنه جنگ خوب پیش نمی‌رود و از نظر نظامی، باید آماده بازه طولانی‌مدت شود». روسیه در هفته‌های اخیر ده‌ها هزار نیروی تازه به خط مقدم آورده است و به زیرساخت‌های اوکراین، به‌ویژه شبکه برق کشور، حملات مکرری کرده که به قطع برق در کی‌یف و شهرهای متعدد دیگر انجامیده است. تحلیلگران می‌گویند هدف مسکو این است که در سرمای شدید زمستان اوکراین، روحیه مردم را تضعیف کند.

اما یک خط ‌قرمز که هنوز تغییر نیافته، این است که نه روسیه و نه ناتو، قصد درگیری مستقیم نظامی ندارند. تهدیدهای هسته‌ای پوتین نیز باعث انزوای بیشتر او شده است و حتی شی جین‌پینگ، رئیس‌‌جمهوری چین، نیز در پی این تهدیدها، برای نخستین بار در طول جنگ، از گفتار کرملین انتقاد کرد. پوتین در پی این اوضاع، ماه گذشته در گفت‌وگویی تلویزیونی تأکید کرد که روسیه قصد استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در اوکراین را ندارد. تحلیلگران می‌گویند استفاده از سلاح هسته‌ای در جنگ، فایده‌ای نظامی برای روسیه نخواهد داشت و تنها به انزوای بیشتر مسکو و درگیرشدن مستقیم آمریکا و متحدان آن در جنگ، منجر خواهد شد.

با‌این‌حال، اهداف جنگی و خط‌ قرمزهای پوتین در‌حال تغییر است و هنوز معلوم نیست به کدام سو متمایل شود. مایکل کلارک می‌گوید، تصور پیروزی نظامی برای مسکو اکنون دشوار است و هدف این کشور، «ادامه جنگ به شیوه‌ای است که شکست نخورند و سپس تنها بازی برای زمان‌خریدن است».

از طرف دیگر ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین هم در پیامی تصویری اعلام کرد که ارتش روسیه در‌حال آماده‌سازی حملات موشکی جدید علیه زیرساخت‌های غیرنظامی و انرژی اوکراین است. زلنسکی با اشاره به اینکه شدیدترین درگیری‌ها در این هفته در جبهه دونتسک ادامه داشت، گفت: وضعیت در جبهه بسیار وخیم است. زلنسکی با تأکید بر اینکه روسیه هفته گذشته بار دیگر زیرساخت‌های غیرنظامی و حیاتی اوکراین را بمباران کرده، اذعان داشت که تلاش‌ زیادی برای حل مشکلات انرژی در نتیجه این حملات انجام داده‌ایم. زلنسکی تأکید کرده که متوجه هستیم اشغالگران در‌حال تدارک حملات جدید هستند. ما این را به‌طور قطع می‌دانیم و متأسفانه تا زمانی که موشک دارند، آرام نخواهند شد.

تشدید بحران غذایی

در میانه جنگ اوکراین و د‌رحالی‌که همچنان نگرانی‌‌‌ها از تشدید بحران جهانی مواد غذایی ادامه دارد، اوکراین میزبان یک نشست بین‌المللی درباره امنیت غذا بود. رویترز در گزارشی در‌این‌باره خبر داد که زلنسکی نشست بین‌المللی امنیت غذایی را در کنار نخست‌وزیر بلژیک، لهستان، لیتوانی و رئیس‌جمهوری مجارستان افتتاح کرد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و اورسولا فون‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، هم در نشست بین‌المللی امنیت غذایی در کی‌یف به‌طور ویدئویی سخنرانی کردند.

از زمان شروع تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، قیمت مواد غذایی، به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای در جهان بالا رفته است. بالارفتن بهای مواد غذایی، به‌ویژه در کشورهای فقیر و کشورهای اصلی واردکننده محصولات کشاورزی، به نگرانی‌های پیشین از قحطی در برخی از مناطق جهان دامن زده است.

رئیس‌جمهوری اوکراین در نشست بین‌المللی امنیت غذایی کی‌یف، روسیه را متهم کرد با محاصره بندرهای این کشور، جلوی صادرات مواد غذایی را گرفته و جهان را در آستانه قحطی قرار داده است. برخی از کشورهای آفریقایی، مانند سومالی، تا ۹۰ درصد نیاز داخلی خود به غلات را از طریق واردات تأمین می‌کنند. بالارفتن بهای جهانی کود و مواد غذایی، به گرسنگی بیشتر در این کشورها دامن زده است. به‌گفته رئیس‌جمهوری اوکراین، افزایش سریع بهای محصولات کشاورزی، امنیت اقتصادی مردم دنیا و رفاه میلیون‌ها خانواده را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده است.

روزنامه گاردین هم در گزارشی به‌نقل از مقام‌های اوکراینی نوشت کشتی‌های اوکراینی که از بندر اودسا خارج می‌شوند، می‌توانند به مناطق بحرانی جهان مانند سودان، یمن و سومالی بروند اما لازم است بودجه‌های بین‌المللی برای تأمین «یارانه مواد غذایی» فراهم شود. در این میان، آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا اعلام کرده است تا سقف ۲۰ میلیون دلار از طریق «برنامه جهانی غذای سازمان ملل» برای رساندن محصولات کشاورزی اوکراین به کشورهای فقیر کمک می‌کند.

روسیه هفته گذشته با ایجاد یک مسیر دریایی ویژه، به‌منظور صادرات محصولات کشاورزی اوکراین، از طریق دریای سیاه، برای ۱۲۰ روز دیگر موافقت کرد. با رفع محدودیت‌های روسیه، کی‌یف تاکنون توانسته در مجموع ۱۱ میلیون تن از محصولات کشاورزی خود را از طریق دریای سیاه و بنادر ترکیه صادر کند.

اوکراین همچنین از راه‌اندازی پروژه‌ای تحت عنوان «غلات از اوکراین» برای صادرات غلات به فقیرترین کشورهای آفریقایی خبر داد. قرار است در چارچوب این پروژه، در مجموع تا تابستان آینده حدود ۶۰ کشتی از بنادر اوکراین غلات را به کشورهای اتیوپی، سودان، سودان جنوبی، سومالی و یمن بفرستند؛ به کشورهایی که بیش از همه در معرض قحطی و خشک‌سالی قرار دارند.