متاورس آموزش را متحول می‌کند
انقلابی جدید در آینده یادگیری و یاددهی با فناوری قرن بیست‌ویکمی
نوآوری‌ها در علوم رایانه تأثیر زیادی بر زندگی روزمره مردم دارند؛ زیرا نحوه تعامل، برقراری ارتباط و تجارت افراد با یکدیگر را تغییر داده و بهبود می‌بخشد. یکی از این پروژه‌های جدید و نوظهور که توجهات زیادی به خود جلب کرده، پروژه «متاورس» است. متاورس یک پروژه واقعیت مجازی برای پیوند جهان فیزیکی ما با زندگی دیجیتال، دنیای آواتارها و نسل بعدی اینترنت است.
حسین معافی-مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل آموزشی: نوآوری‌ها در علوم رایانه تأثیر زیادی بر زندگی روزمره مردم دارند؛ زیرا نحوه تعامل، برقراری ارتباط و تجارت افراد با یکدیگر را تغییر داده و بهبود می‌بخشد. یکی از این پروژه‌های جدید و نوظهور که توجهات زیادی به خود جلب کرده، پروژه «متاورس» است. متاورس یک پروژه واقعیت مجازی برای پیوند جهان فیزیکی ما با زندگی دیجیتال، دنیای آواتارها و نسل بعدی اینترنت است. متاورس یک واژه مرکب و متشکل از meta به معنی فراتر و universe به معنی جهان است و ازاین‌رو می‌توانیم این کلمه را «فراتر از جهان» ترجمه کنیم. این اصطلاح نخستین‌بار در کتاب علمی-تخیلی «سقوط برفی» با نویسندگی «نیل استفنسون» آمریکایی در سال ۱۹۹۲ به کار برده شد. استفنسون از واژه متاورس برای توصیف واقعیت مجازی استفاده می‌کرد که در آن قهرمان داستان در قالب آواتار خودش با بقیه معاشرت می‌کند، خرید می‌کند و حتی دشمنان دنیای واقعی خودش را شکست می‌دهد. درواقع پروژه متاورس شبکه‌ای گسترده از محیط‌های مجازی همیشه فعال و آنلاین است که افراد می‌توانند در قالب آواتار خودشان یا به کمک عینک‌های واقعیت افزوده با همدیگر و اشیای دیجیتال اطراف ارتباط برقرار کنند. فناوری‌های توانمندسازی متاورس که در آموزش و یادگیری نیز می‌توان از آنها بهره جست، چهار نوع هستند: واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، واقعیت ترکیبی و واقعیت گسترده. واقعیت مجازی (VR) به کاربران دارای هدست واقعیت مجازی امکان می‌دهد در مجموعه‌ای از محیط‌های واقعی یا خیالی غوطه‌ور شوند. اکثر تجربه واقعیت مجازی شامل تجسم است که می‌تواند بر روی یک مانیتور کامپیوتر یا یک دستگاه نمایشگر سه‌بعدی نمایش داده شود. کاربران می‌توانند با استفاده از ابزارهای واردکننده معمولی با محیط مجازی درگیر شوند. می‌توان یک محیط شبیه‌سازی‌شده بسیار شبیه به دنیای واقعی ساخت، مانند شبیه‌سازی‌ای که برای آموزش خلبانان استفاده می‌شود. واقعیت افزوده (AR) فناوری جدیدی است که دنیای واقعی را با دنیای مجازی از طریق استفاده از دستگاه‌های مختلف مانند وب‌کَم، دوربین موبایل و رایانه همراه (با استفاده از نرم‌افزارهای مختلف) ترکیب می‌کند. با واقعیت افزوده می‌توان تصاویر، ویدئوها و صداها را روی یک محیط واقعی قرار داد تا دنیای جدیدی را از ترکیب دنیای واقعی و مجازی به وجود آورد. این فناوری برخلاف واقعیت مجازی، نیازی به عینک یا هدست ندارد و تجربیات کاملا غوطه‌ور نیستند. واقعیت ترکیبی (MR) نقاط قوت فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده را با هم ترکیب می‌کند و با ایجاد تجسم‌هایی که کاربران می‌توانند در محیطی که دنیای واقعی را با دنیای مجازی ترکیب می‌کند، تعامل داشته باشند، آن را به سطح بالاتری می‌برد. این فناوری پتانسیل ایجاد تحول عظیم در آینده و زندگی انسان‌ها در سال‌های نه‌چندان دور را دارد. واقعیت ترکیبی از آنجایی اهمیت پیدا کرده است که توانسته دنیای واقعی اطراف ما را با دنیای مجازی و دیجیتال گره بزند. واقعیت گسترده (XR) یک اصطلاح عمومی است که مجموعه‌ای از فناوری‌های واقع‌گرایانه را ترکیب می‌کند: الکترونیک، ارتباطات و محیط‌های دیجیتال که در آن اطلاعات نمایش داده می‌شود. واقعیت گسترده با همکاری واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و واقعیت ترکیبی خواهد بود. در هر جنبه‌ای از واقعیت گسترده که در بالا ذکر شد، انسان‌ها در تمام یا بخشی از محیط دیجیتال مصنوعی ایجادشده به وسیله این فناوری‌ها مشاهده و تعامل دارند. البته فناوری متاورس ارتباط تنگاتنگی با هوش مصنوعی (AI) دارد. هوش مصنوعی رایانه‌ها را قادر می‌کند تا وظایفی را که معمولا با فرایندهای فکری انسان مرتبط است، انجام دهند. هوش مصنوعی در حال ایجاد دگرگونی‌های شگرف در محیط کار است؛ زیرا رایانه‌ها جایگزین نیروی انسانی می‌شوند؛ اما هوش مصنوعی در آموزش تا حد زیادی به نرم‌افزار آموزشی محدود شده است که هدف آن شخصی‌سازی بیشتر مواد درسی برای دانش‌آموزان است. برخی معتقدند که توسعه هوش مصنوعی بیشتر از متاورس و وب3 می‌تواند تحولاتی را در آینده باعث شود. به طور کلی، متاورس بسیاری از دانش‌آموزان را قادر می‌کند تا در محیط‌های کاملا فراگیر و چندرسانه‌ای که از دنیای فیزیکی و دیجیتالی استفاده می‌کنند، یاد بگیرند. به‌عنوان مثال، در یک کلاس هندسه، دانش‌آموزان ممکن است معادلات هندسی را با دیدن و دست‌کاری اشکال هندسی در یک محیط واقعیت مجازی بیاموزند و در‌عین‌حال به صحبت‌های یک ریاضی‌دان خبره گوش دهند که زمینه و راهنمایی ارائه می‌دهد. دانش‌آموزان همچنین می‌توانند مسائل هندسی را در یک محیط مجازی و مشترک با دانش‌آموزان در سراسر جهان حل کنند. در مجموع، یک محیط یادگیری متاورس غنی‌شده، هم دنیای فیزیکی و هم دنیای مجازی را با هم ترکیب کرده و هم از چندرسانه‌ای برای ارائه فرصت‌های یادگیری متنوع برای دانش‌آموزان در یک محیط مشارکتی استفاده می‌کند. در آینده و با گسترش آموزش در دنیای متاورسی، یادگیری بیشتر به بازی‌سازی تبدیل خواهد شد. فعالیت‌های یادگیری مجازی به‌طور فزاینده‌ای شامل بازی و عناصر طراحی بازی مانند رقابت، امتیاز و پاداش است. دنیای واقعیت مجازی سه‌بعدی و واقعیت افزوده کاملا کاربران را در داخل بازی‌ها قرار می‌دهد و از محدودیت‌های صفحه نمایش بازی‌های دوبعدی فراتر می‌رود. همان‌طور که روزبه‌روز بازی‌های کامپیوتری فراگیرتر و جذاب‌تر می‌شوند، احتمالا بین کودکان و جوانان نیز محبوب‌تر می‌شوند. انتظار می‌رود که اندازه بازار جهانی یادگیری مبتنی بر بازی در پنج سال آینده نزدیک به 20 درصد افزایش یابد و با افزایش تقاضا برای واقعیت افزوده، واقعیت مجازی و هوش مصنوعی در آموزش، به احتمال زیاد تقاضا برای فعالیت‌های یادگیری بازی‌محور افزایش خواهد یافت. به احتمال زیاد برخی مربیان و والدین با چگونگی ادغام متاورس در آموزش و یادگیری مقاومت خواهند کرد. متاورس تعداد نامحدودی از امکانات آموزشی را ارائه می‌دهد؛ اما خطرات آن برای کودکان در‌حال‌حاضر ناشناخته است. در جهان‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده و سه‌بعدی، دانش‌آموزان در محیط خود هستند و آنچه در اطراف آنها رخ می‌دهد، ممکن است برای بزرگسالان به‌آسانی در دسترس یا آشکار نباشد.
متاورس فناوری جدیدی است که دنیای واقعی را با دنیای مجازی ترکیب می‌کند. با متاورس می‌توان آنچه را که در فیلم‌ها و انیمیشن‌های تخیلی و افسانه‌ای و بازی‌های رایانه‌ای دیده‌ایم، به واقعیت نزدیک کنیم. اگرچه آموزش و یادگیری در دنیای واقعی و مجازی مشکلاتی دارند، دنیای متاورسی می‌تواند بسیاری از این مشکلات را مرتفع کند تا یادگیری با فهم و لذت بیشتری انجام شود. در آموزش به‌وسیله متاورس، دانش‌آموزان شروع به تجربه واقعی کرده و این فناوری شکاف بین کلاس‌های فیزیکی و مجازی را کم می‌کند. متاورس می‌تواند این شکاف را با ایجاد کلاس‌های مجازی سه‌بعدی که دانش‌آموزان می‌توانند به‌صورت مجازی با همکلاسیها و معلمان خود ملاقات کرده و با آنها ارتباط برقرار کنند، پر کند. دانش‌آموزان از هر مکان جغرافیایی می‌توانند بخشی از این مجموعه یادگیری متاورس باشند و بسیار فراتر از آنچه یک کلاس درس فیزیکی اجازه می‌دهد، انجام دهند. یادگیری دیجیتال در کلاس‌های هوشمند به برنامه‌های درسی آموزش مدرسه اضافه شدند تا یادگیری دانش‌آموزان را با پخش ویدئو در موضوعات مختلف افزایش دهند ولی هدف متاورس این است که این کلاس‌ها را هوشمندتر کند و به دانش‌آموزان اجازه دهد تا به‌‌طور‌کامل در چنین ویدئوهایی غوطه‌ور شوند و به آنها کمک کند که تمام محتوا را با دقت بیشتری تجربه کنند. علاوه‌براین، متاورس فضایی را برای آنها فراهم می‌کند تا در موضوعاتی که نیاز به آزمایش‌های عملی دارند، آزمایش کنند، شکست بخورند و از شکست‌های خود درس بگیرند. حتی کلاس‌های فیزیکی نیز می‌توانند از چنین یادگیری مجازی سه‌بعدی برای دستیابی به نتایج یادگیری مد‌نظر استفاده کنند. آموزش در محیط‌های مجازی متاورس به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد تا در فعالیت‌های فوق برنامه مانند ورزش و هنر نیز به‌صورت مجازی شرکت کنند. دانش‌آموزان می‌توانند فعالیت‌های سرگرم‌کننده مختلفی مانند شرکت در سمینارها، جلسات، کنسرت‌ها یا باشگاه ریاضی را شبیه به فعالیت در محیط‌های فیزیکی انجام دهند. شرکت در نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها به‌صورت مجازی و به شکل آواتار نیز می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا دنیای اطراف خود را بهتر و بیشتر تجربه کنند. دانش‌آموزان در این فضای مجازی می‌توانند با تکرار موقعیت‌های زندگی واقعی، آزمایش‌های علمی انجام دهند و حتی وارد یک ویدئوی مستند شوند، مثلا در مورد جنگ جهانی اول می‌توانند با آواتار خود وارد همان فضای جنگی شوند و همه‌چیز را از نزدیک ببینند و حتی شاید لمس کنند. از متاورس می‌توان برای ایجاد آگاهی در مورد مسائل اجتماعی مانند قحطی، آلودگی یا تغییرات آب‌وهوایی برای بیدارکردن علایق بشردوستانه فراگیران استفاده کرد. برای مثال، می‌توان به دانش‌آموزان مستندی درباره قحطی در سومالی یا فقر در برونئی نشان داد تا به آنها کمک کند تا ببینند که چگونه بر مردم ساکن آنجا تأثیر می‌گذارد. با چنین رویکرد آموزشی، دانش‌آموزان نه‌تنها دانش نظری را به خانه می‌برند، بلکه درک عاطفی عمیقی از چیزهایی که در اطراف‌شان اتفاق می‌افتد نیز خواهند داشت. اگرچه در دنیای واقعی خیلی از سفرهای علمی و تفریحی امکان‌پذیر نیست، اما با متاورس و ارائه تورهای مجازی در سراسر جهان چنین امکاناتی فراهم می‌شود تا تجربه‌های زیادی را به دست آورند. متاورس با اجازه‌دادن به دانش‌آموزان برای سفر به هر مکان دلخواه در یک محیط مجازی در عرض چند دقیقه، به گسترش افق و جهان‌بینی آنها کمک می‌کند. معلمان و دانش‌آموزان می‌توانند از چهره‌های برجسته یا افراد دانا و دانشمند در دنیای مجازی متاورس دعوت کنند تا به فراگیران کمک کنند و با تجربیات مختلف زندگی آنها آشنا شوند. دسترسی اولیه به متاورس نیاز به تجهیزات چندانی ندارد؛ اما هرچه مجهزتر باشید، تجربه عمیق‌تر و واقعی‌تری از آن خواهید داشت. مهم‌ترین این تجهیزات، کامپیوتر با قدرت پردازش نسبتا خوب، کنسول بازی (ابزاری که از آن فقط برای انجام بازی‌های کامپیوتری استفاده می‌شود)، هدست واقعیت مجازی و ترکیبی و عینک واقعیت افزوده است که هدست واقعیت ترکیبی تا ماه‌های آینده وارد بازار خواهد شد. برای انجام هر کاری در متاورس به آواتارها نیاز دارید که می‌توانند شبیه به شما یا نشان‌دهنده‌شما باشند. آواتار (چهرک)، درواقع هویت دیجیتال شماست و به‌طور خلاصه عبارت است از:
دوبعدی که در شبکه‌های اجتماعی نیز از آنها استفاده می‌کنیم.
سه‌بعدی که یک کپی سه‌بعدی از کاربر متاورس است.
واقعیت مجازی یا VR که مانند یک موجود بدون نیم‌تنه پایین است.
تمام‌بدن یا Full-Body که کامل‌ترین آواتار بوده و شامل بالاتنه و پایین‌تنه است.
وظیفه انتخاب و تغییر آواتارها مطابق با شخصیت و واقعیت‌های دنیای واقعی‌تان مانند چهره و بدن شما بر عهده خودتان است. ممکن است یک پلتفرم متاورس تنها با یک یا تعدادی از انواع آواتارها سازگار باشد. پلتفرم‌ها معمولا شامل امکانات ساخت آواتار و ویرایش آنها هستند. اما نرم‌افزارهای جداگانه‌ای نیز ساخته شده و در‌حال‌توسعه هستند که با استفاده از آنها می‌توانید آواتار اختصاصی خود را طراحی کرده و در متاورس آپلود و استفاده کنید. این نرم‌افزارها عمدتا شامل هزینه بوده یا ممکن است نسخه‌های محدودشده رایگان نیز داشته باشند. شاید خیلی از فرضیه‌ها و رویدادهایی که امروزه غیرممکن یا نشدنی هستند یا در باور کسی نمی‌گنجند، در آینده‌ای نه‌چندان دور و با پیشرفت علم و فناوری به حقیقت تبدیل شوند. متاورس با استفاده از فناوری هوش مصنوعی مانند ربات chat GPT که در روزها و ماه‌های گذشته سر‌و‌صدای زیادی به پا کرده، تحول بسیاری را در آموزش‌های آینده به وجود می‌آورند و بی‌شک ارتباط این فناوری‌ها (متاورس، هوش مصنوعی و بلاک‌چین و...) با یکدیگر می‌تواند انقلابی بزرگ و تحولی شگرف را در دنیای ارتباطات و به‌ویژه در آموزش و یادگیری رقم بزند. همان‌طور‌که پیش‌بینی می‌شود در آینده با گسترش علم و فناوری‌هایی چون هوش مصنوعی و متاورس، آموزش و یادگیری نیز همسو با این تکنولوژی‌ها تغییرات شگرفی خواهد کرد. در متاورس (فراجهان) محیط‌های آموزشی، تجهیزات، محتوا و اهداف، مربیان و فراگیران و سایر عناصر برنامه درسی باید با توجه به شرایط پیشرفت جامعه، نیاز و علاقه دانش‌آموزان اصلاح و بازسازی شوند. محیط‌های آموزشی بیشتر به سمت بازی‌محوربودن و هوشمندترشدن پیش می‌روند تا با غوطه‌ورشدن فراگیر در محیط آموزشی، یادگیری عمیق‌تر و جذاب‌تری را در محیط وب3 به وجود آورد. لازمه استفاده از این فناوری‌ها آماده‌سازی زیرساخت‌های مناسب، تهیه ابزار و لوازم مورد نیاز، آموزش معلمان و مهم‌تر از همه فرهنگ‌سازی برای استفاده از این فناوری‌هاست.
ویژگی‌های مثبت یادگیری و آموزش در متاورس
همان‌طور‌که پیش‌بینی می‌شود محیط متاورس فضایی کاملا باز و آزاد را در اختیار معلم و دانش‌‌آموز قرار می‌دهد. به‌این‌ترتیب آنها می‌توانند کلاس و فضای آموزشی را طبق سلیقه خود بسازند. این فناوری به کمک هوش مصنوعی، واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، واقعیت ترکیبی و واقعیت گسترده و با استفاده از هدست‌ها، عینک‌ها و دستکش‌های هوشمند می‌تواند ویژگی‌های منحصربه‌فردی را در آموزش و یادگیری رقم بزند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
تجربه تعاملی همه‌جانبه: آموزش متاورس محدودیت‌های آموزش مبتنی بر وب در وب2 را از بین می‌برد و از پشتیبانی وب3 استفاده می‌کند. پیش‌بینی‌ها و مطالعات نشان می‌دهد که فراگیران در کلاس آموزشی لذت بیشتری خواهند داشت و بنابراین در یک محیط تجربه واقع‌بینانه (شامل مشاهده و تمرین) به‌طور مؤثرتری یاد می‌گیرند.
تجسم: با توجه به فناوری‌های دیجیتال، متاورس می‌تواند به یادگیرندگان کمک کند تا چیزهایی را ببینند که قبلا در دنیای واقعی به‌سختی با چشم یا ابزار پیشرفته دیده می‌شوند؛ مانند اتم‌ها و مولکول‌ها یا سلول‌های بیولوژیکی که اندازه‌های میکروسکوپی دارند. علاوه‌براین، می‌تواند شرایط ایدئال را در فیزیک شبیه‌سازی کند و نظریه‌های انتزاعی را برای یادگیری بهتر و عمیق‌تر عینی کند.
افزایش مشارکت در کلاس: شما می‌توانید با طراحی یک کلاس درس مجازی جذاب و شاداب، فضایی را به وجود بیاورید که مشابه کلاس درس حقیقی است. به این دلیل میل به مشارکت در معلم و دانش‌آموزان تقویت می‌شود.
هزینه‌ها و خطرات کم‌یادگیری: بهطورکلی، برخی از کلاس‌ها مانند شیمی و فیزیک نیاز به انجام آزمایش دارند. با‌این‌حال تمام این آزمایش‌ها را می‌توان شبیه‌سازی کرد که بخشی از آموزش متاورس است که می‌تواند در مصرف منابع صرفه‌جویی کند. به‌طور مشابه، اگر یادگیرندگان در طول آزمایش‌های پرخطر (مثلا با مواد شیمیایی قابل اشتعال و انفجاری یا تمرین‌های شبیه‌سازی تصادف هوایی) تمرین کنند، خطر عملیاتی یادگیرنده کم خواهد بود.
زمان و فضای نامحدود: از طرفی، استفاده از آموزش متاورس می‌تواند از محدودیت زمانی آزاد باشد. برای مثال، وقایع تاریخی را می‌توان بازآفرینی و تجربه کرد و دانش‌آموزان را از تصور یا تماشای کتاب‌ها یا فیلم‌ها بی‌نیاز کرد. از سوی دیگر محدودیت‌های جغرافیایی را از بین می‌برد. به عنوان مثال، دانش‌آموزانی که در مناطق معتدل زندگی می‌کنند می‌خواهند محیط مناطق گرمسیری در خط استوا را بررسی کنند. اگر شبیه‌سازی دیجیتالی مناطق استوایی انجام شده باشد، دانش‌آموزان می‌توانند از متاورس برای رسیدن به این هدف استفاده کنند.
بهبود مداوم: متاورس نیز با رشد تکنولوژی پیشرفت می‌کند و با تکنولوژی‌های جدید مانند هوش مصنوعی تلفیق می‌شود که روزبه‌روز شاهد تغییرات جدیدی در این حوزه خواهیم بود. این دقیقا برخلاف مدارس و دانشگاه‌های ما‌ست که همچنان با استفاده از سیستم‌های سنتی تدریس اداره می‌شوند.
جلوگیری از رفتارهای نادرست علمی: متاورس از طریق فناوری بلاک‌چین تخلفات دانشگاهی را تعقیب می‌کند. بلاک‌چین به علت امنیت بالا و غیرمتمرکزبودن خود که در ارزهای دیجیتال کاربرد دارد، می‌تواند بسیاری از رفتارهای نامتعارف در علم را کنترل کند. این عملکرد را می‌توان برای حفاظت از حق چاپ اعمال کرد، به‌طوری‌که توزیع و انتشار آثار آکادمیک به‌راحتی قابل ردیابی و نظارت است که ارسال‌های متعدد و انتشار چندگانه را تا حدی از بین می‌برد.
اشتراک‌گذاری سریع: ویژگی اشتراک‌گذاری آسان و سریع در متاورس حتی در کلاس‌های حقیقی هم دیده نمی‌شود! به کمک یادگیری و آموزش در فضای متاورس شما می‌توانید هر‌آنچه دوست دارید را به‌راحتی با دیگران به اشتراک بگذارید. با متاورس ما یاد می‌گیریم که چگونه از یادگیری لذت ببریم و چگونه به‌صورت عمقی و با تجربه‌ای جدید مفاهیم را درک کنیم.
صرفه‌جویی: آموزش در فضای متاورس می‌تواند به شما کمک کند تا در جنبه‌های مختلف زندگی صرفه‌جویی کنید. کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و کاهش مصرف انرژی، انجام بسیاری از آزمایش‌ها، سفرهای علمی و بازدیدهای مجازی و سه‌بعدی، جست‌وجوی اطلاعات و جمع‌آوری دانش با ربات‌های پاسخ‌گو مانند chat GPT خیلی از هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. شما به کمک این سبک از یادگیری می‌توانید در تمام این موارد صرفه‌جویی کنید. البته این تکنولوژی بدون شک بی‌هزینه هم نخواهد بود.
شخصی‌سازی: از طریق اینترنت اشیای و شبیه‌سازهای دیجیتالی، فراگیران می‌توانند آواتارهای شخصی را با توجه به ترجیحات خود طراحی کنند، که آنها را درگیر فرایند یادگیری می‌کند. علاوه‌براین، پس از موافقت کاربران با مجوز‌دادن به داده‌های شخصی آنها، سیستم آموزشی می‌تواند محتوای آموزشی را تدوین کند و دوره‌هایی را در حدود قانون برنامه‌ریزی کند.
تقویت ارتباطات: کلاس‌های آنلاین فعلی فاقد تعامل و ارتباط مؤثر است. فراگیران نمی‌توانند از حواس‌پرتی اجتناب کنند و معلمان نمی‌توانند اثر آموزشی را با توجه به واکنش‌های یادگیرندگان (مانند حالات صورت و حرکات بدن) به‌موقع به دست آورند. متاورس به معلمان اجازه می‌دهد تا اتاق‌های مجازی ایجاد کنند تا بتوانند جلسات داخلی را در آنجا برگزار کنند و به‌طور مشترک کار کرده، مطالعه کنند و آزادانه معاشرت کنند. شرکت‌کنندگان با توجه به آواتارهای خود، همه می‌توانند یکدیگر را ببینند، به‌راحتی فایل‌ها را به اشتراک بگذارند یا بازی کنند. این ویژگی‌ها روابط بین یادگیرندگان و معلمان (ازجمله دوستی همکلاسیها) را تقویت می‌کند.
سیستم مدیریت آموزش شخصی: سیستم مدیریت برای هر کاربر برنامه‌ریزی‌های مطالعاتی انجام خواهد داد و کاربر می‌تواند در هر‌زمان و در هر مکان و براساس شرایط موجود، برنامه را تغییر دهد. درواقع آموزش شخصی و انفرادی انجام خواهد شد و با توجه به ویژگی‌های فراگیر برنامه درسی را می‌توان تغییر داد.
برقراری عدالت آموزشی: اگر زیرساخت‌ها و شرایط این‌گونه آموزش‌ها در متاورس برای همه فراهم شود، محتوا و شیوه‌های ارائه و بهطورکلی برنامه‌های درسی، برای همه یکسان خواهد بود و هرکسی با هر شرایطی در هر مکانی و زمانی می‌تواند آموزش‌های لازم را دریافت کند و به‌نوعی تبعیض از بین خواهد رفت.
آموزش موضوعات و سوژه‌های مختلف در متاورس
یک تجربه یادگیری همه‌جانبه آموزش از طریق متاورس (فراجهان) می‌تواند دانش‌آموزان را در یک دنیای تخیل سه‌بعدی درگیر کند، جایی که آنها می‌توانند مانند یک کلاس درس فیزیکی، همسالان خود و اشیای سه‌بعدی اطراف‌شان را ببینند و با آنها تعامل داشته باشند؛ چه در مورد عصر حجر و ماقبل تاریخ باشد و چه عصر مدرن، یادگیری متاورس می‌تواند دانش‌آموزان را عملا به دوره‌های تاریخی مختلف منتقل کند و نیاز به تخیل را از بین ببرد و فراگیر را درگیر موضوع درسی کرده و درک بهتری از آن به دست آورد. بازی در دنیای متاورس، هم سرگرمی و هم یادگیری را با هم ترکیب می‌کند تا مشارکت دانش‌آموزان را در جایی که آنها باید وظایف سرگرم‌کننده را انجام دهند، افزایش دهد. این امر باعث می‌شود تا دانش‌آموزان به یادگیری ادامه دهند و تکالیف خود را به‌موقع انجام دهند. تمرین و تکرار تجربیات در آموزش متاورسی، با درگیرکردن دانش‌آموزان در شیوه‌های عملی، ابزارهای متعارف آموزش را بازتعریف می‌کند، که در غیر این صورت می‌تواند در یک محیط واقعی خطرناک، دشوار، وقت‌گیر و پرهزینه باشد. این فناوری به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا تئوری‌ها را بهتر درک کنند و مهارت‌های خود را اصلاح کنند تا آنها را برای تلاش‌های واقعی آماده کنند. دانش‌آموزان می‌توانند جراحی‌های پیچیده یا آزمایش‌های انفجاری ناایمن را در یک متاورس انجام دهند، بدون اینکه جان کسی را به خطر بیندازند. کلاس‌های درس متاورس محیط‌هایی شبیه زندگی ارائه می‌دهند که دانش‌آموزان را برای تعامل با اطرافیان و همسالان خود برمی‌انگیزد. در یک متاورس، مربیان می‌توانند دانش‌آموزان را به سناریوهای مختلف شبیه زندگی ببرند، جایی که می‌توانند در فعالیت‌هایی شرکت کنند و پس از آن بتوانند در مورد آموخته‌ها و یافته‌های خود بحث و نتیجه‌گیری کنند. تجربه همه‌جانبه متاورس که توسط بازی، تمرین‌های عملی جذاب، عناصر سه‌بعدی و فعالیت‌های سرگرم‌کننده به دست می‌آید، می‌تواند زبان‌آموزان را یک قدم جلوتر نگه دارد. علاوه‌براین، فراگیران متاورس کمتر احساس حواس‌پرتی می‌کنند زیرا می‌توانند موضوعات مختلف را از طریق شبیه‌سازی‌های سه‌بعدی که به‌طور کامل بینش و توجه فرد را درگیر می‌کند، بهتر درک کنند. استفاده از امکانات هوش مصنوعی و وب3 از مزایای متاورس است که جذابیت‌ها و کاربرد آن را بیشتر خواهد کرد. موضوعات و سوژه‌های مختلفی را می‌توان در متاورس آموزش داد که عبارت‌اند از:
تاریخ: هر دوره تاریخی خاصی را می‌توان در یک دنیای متاورسی بازآفرینی کرد، جایی که دانش‌آموزان می‌توانند بروند و به روشی همه‌جانبه در مورد آن بیاموزند. برای مثال، دانش‌آموزان می‌توانند وقایع جنگی را به‌گونه‌ای ببینند که انگار به‌صورت زنده در حال وقوع است.
جغرافیا: دانش‌آموزان جغرافیا و نجوم می‌توانند منظومه شمسی یا لایه‌های مختلف زمین یا صورت‌های فلکی را از طریق تجربه بصری فوق‌واقعی ارائه‌شده توسط یک فراجهان کشف کنند.
علوم تجربی: متاورس فعالیت‌های آزمایشگاهی (زیست، شیمی، فیزیک) را تسهیل می‌کند و به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد تا در یک آزمایشگاه مجازی و با استفاده از عینک و هدست‌های مخصوص (واقعیت مجازی، افزوده و ترکیبی) تجربه‌ای شبیه به واقعیت کسب کنند. به عنوان مثال، آنها می‌توانند یک قلب مجازی را تشریح کنند تا آناتومی بدن را بیاموزند یا آزمایش‌هایی را روی وزن، جرم و گرانش نیوتن و سایر مفاهیم مهم انجام دهند.
هنر: دانش‌آموزان می‌توانند نقاشی‌های هنرمندان مشهور را از نزدیک تجزیه و تحلیل کنند و برای خلق آثار هنری دیجیتال خود الهام بگیرند.
ادبیات: در یک متاورس، یک رمان یا یک داستان می‌تواند بازآفرینی شود، جایی که دانش‌آموزان می‌توانند وارد شوند و صحنه‌ها را در حین اجرا تماشا کنند و به آنها کمک کند داستان را درک کنند و با هویت‌های مجازی خود (آواتارها) با شخصیت‌ها و افراد ارتباط بهتری برقرار کنند.
مزایای آموزش متاورس نسبت به مدارس سنتی عبارت‌اند از:
به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد تا با معلمان و سایر دانش‌آموزان از سراسر جهان ارتباط برقرار کنند.
با غوطه‌ورشدن در موضوع، درک بهتر و عمیق‌تری نسبت به پدیده‌ها و مسائل به‌وجود می‌آورد.
بازی‌محور بودن آموزش‌های متاورسی، جذابیت و مشارکت بالایی دارد.
امکان دسترسی به اطلاعاتی را فراهم می‌کند که در هیچ جای دیگری یافت نمی‌شوند.
به دانش‌آموزان امکان تعامل با دیگران را می‌دهد که علایق، سرگرمی‌ها یا حرفه‌های مشابهی دارند تا به رشد فردی آنها کمک کند.
بازدیدهای علمی مجازی و سه‌بعدی از مکان‌های مختلف رونق بیشتری پیدا می‌کند.
کاربرد هوش مصنوعی در متاورس می‌تواند امنیت کاربران را توسط هکرها تهدید کند.
آموزش با متاورس هزینه و وقت کمتری را احتیاج دارد.
عدالت اجتماعی و دسترسی همه در هر مکان و زمانی را فراهم می‌کند.
محدودیت‌های متاورس در آموزش
فناوری متاورس، با وجود همه پیشرفت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری‌اش، هنوز برای ورود کامل به عرصه آموزش محدودیت‌هایی دارد. از مهم‌ترین این محدودیت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
نیاز به اینترنت بسیار پرسرعت با تجهیزات سخت‌افزاری نسبتا گران‌قیمت
نیاز به هدست، عینک و دستکش‌های هوشمند
عدم آشنایی معلمان و خانواده‌ها با تجهیزات و روش‌های تدریس با فناوری متاورسی
مقاومت برخی معلمان و اولیا با آموزش‌های متاورسی
لزوم آموزش متاورس و فرهنگ و ملزومات آن به معلمان و والدین، درحالی‌که بسیاری از آنها چنین امکانی را ندارند.
تحرک بدنی کمتر افراد با استفاده از متاورس.
افزایش زمانی که ممکن است دانش‌آموزان در دنیای دیجیتال و بازی‌های متاورس سپری کنند.
امکانات اندک برای محصلان کم‌توان ذهنی و آنهایی که با مشکلات شنوایی یا بینایی مواجه هستند.
