توضیحات دفتر استفتائات رهبر انقلاب درباره برداشت غلط از یک استفتا

پایگاه اطلاع‌رسانی دولت توضیحات دفتر استفتائات رهبر معظم انقلاب مبنی بر تکذیب استفتا با موضوع حرام و خلاف شرع بودن طرح یکپارچه فروش خودرو را منتشر کرد. در توضیحات دفتر استفتائات رهبر معظم انقلاب مبنی بر تکذیب استفتا با موضوع حرام و خلاف شرع بودن طرح یکپارچه فروش خودرو آمده است: «در روزهای اخیر برخی رسانه‌ها با استناد به یک استفتا از دفتر رهبر معظم انقلاب اسلامی، با برداشتی نادرست و غیرفقهی از این استفتا، آن را به سامانه یکپارچه فروش خودرو که توسط وزارت صمت ارائه شده، ربط داده و از حرام و خلاف شرع بودن این سامانه خبر داده‌اند. استفتای مورد استناد در این مطالب، این‌چنین است: سؤال: آیا قرارداد پیش‌فروش کالا که در آن مشخصات و زمان تحویل کالا معلوم ولی قیمت کالا نامعلوم و بسته به قیمت زمان تحویل کالا باشد، از نظر شرع مقدس صحیح است؟ پاسخ: صحیح نمی‌باشد و بیع محقق نمی‌شود. در همین زمینه بر اساس توضیحات دفتر استفتائات رهبر معظم انقلاب، در برداشت رسانه‌ای از این استفتا، دو اشتباه رخ داده است: یک- نسبت‌دادن یک استفتای کلی و پاسخ آن به موضوع خاص فروش خودرو و سامانه یکپارچه وزارت صمت، محل اشکال است و خوانندگان را به اشتباه می‌اندازد که گویا رهبر معظم انقلاب اسلامی، فتوا به حرام‌بودن چنین سامانه‌ای داده‌اند. ضمن اینکه اصل استفتا‌ نیز مربوط به سال ۱۳۹۱ است. دو- در استفتای مذکور بحث حرام و خلاف شرع بودن شرایط موصوف در سؤال، مطرح نبوده و عین پاسخ این است: «صحیح نمی‌باشد و بیع محقق نمی‌شود». از لحاظ فقهی، صحیح‌نبودن یک قرارداد یا بیع، به معنای حرام و خلاف شرع بودن آن نیست و حائز شرایط خاص خود است که طبق شرع مقدس، با شرایط مختلفی همچون مصالحه و رضایت طرفین معامله، قابل رفع است. بنابراین، نویسندگان گزارش‌های رسانه‌ای مذکور به علت عدم احاطه به مباحث فقهی، دچار این اشتباه شده‌اند.