پاسخ سازمان برنامه و بودجه به یادداشت «شرق»

سازمان برنامه و بودجه در واکنش به سرمقاله روز دوشنبه مورخ 1402/03/08 «شرق» با عنوان «مسیریاب قطار پیشرفت» جوابیه‌ای ارسال کرده که به شرح زیر است:

گزارشی با عنوان «مسیریاب قطار پیشرفت» مورخ 1402/03/08 در آن روزنامه منتشر شده؛ مقتضی است براساس ماده 23 قانون مطبوعات و به‌ منظور رفع ابهام و روشن‌شدن افکار عمومی، دستور فرمایید این پاسخ در همان صفحه با همان فونت و اندازه و با تیتر ذیل در اسرع‌ وقت در آن روزنامه منتشر شود.

اهتمام جدی دولت در برنامه هفتم برای تداوم ارائه خدمات کارآمد بیمه‌ای است

اساسا هرکجا سخن از نظام رفاهی کشور به میان می‌آید، ابعاد بیمه‌ای و حمایتی آن موردنظر بوده و این موضوع در ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی، سیاست‌های کلی تأمین اجتماعی و نیز در قوانین برنامه‌های توسعه کاملا مشهود است. با توجه به اینکه مباحث اصلی نظام رفاهی در دو فصل جداگانه در لایحه برنامه هفتم توسعه گنجانده شده است، لذا در دو بخش جداگانه به این موضوع پرداخته می‌شود:

1- نظام بیمه‌ای رفاه اجتماعی: یکی از کارکردهای نظام بیمه‌ای تضمین زندگی آتیه افراد در ایام بازنشستگی یا ازکارافتادگی است که این موضوع با توجه به بحران صندوق‌های بیمه‌های اجتماعی و توجه ویژه دولت برای رفع بحران صندوق‌های بازنشستگی، در قالب فصل پنجم لایحه برنامه هفتم مدنظر قرار گرفته؛ به‌ نحوی که با انجام اصلاحات موردنظر، ناترازی صندوق‌های بیمه‌ای تا حد امکان برطرف شود. روند رو به رشد سالمندی در ایران و روند افزایشی تعداد بازنشستگان و مستمری‌بگیران در قبال روند نه‌چندان مطلوب تعداد بیمه‌پردازان و عدم پوشش بیمه‌ای کامل شاغلین و به‌ تبع آن، پایین‌بودن نسبت پشتیبانی، کاهش مدت‌زمان بیمه‌پردازی در قبال افزایش سنوات دریافت مستمری بازنشستگی، بازده ناکافی سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی، نبود سازوکار تنظیم‌گری بیمه‌های اجتماعی، روند رو به‌ افزایش بازنشستگی‌های کمتر از 30 سال سابقه کار، پایین‌بودن سن بازنشستگی در مقایسه با سایر کشورهای جهان و نظایر آن، باعث ایجاد ناترازی بین منابع و مصارف صندوق‌های بازنشستگی شده که این مسئله، صندوق‌ها را با بحران جدی مواجه نموده؛ به‌ گونه‌ای که برخی از صندوق‌ها قادر به پرداخت مستمری بازنشستگی از محل درآمدهای خود نبوده و ناگزیر همه‌ساله دولت بخش عظیمی از مستمری صندوق‌های مذکور را از محل بودجه عمومی پرداخت می‌نماید. در این ارتباط، در سال 1402 میزان کمک دولت به صندوق‌های بازنشستگی کشوری، لشکری و فولاد برای پرداخت حقوق بازنشستگان، بالغ بر 310 هزار میلیارد تومان بوده که در صورت تداوم روند موجود، این رقم در سال 1406 به رقم 826 هزار میلیارد تومان افزایش خواهد یافت. با عنایت به نکات مورد اشاره، برای دستیابی به راه‌حل مطلوب و ایجاد تعادل در منابع و مصارف صندوق‌های بازنشستگی، راهبردهای زیر در چارچوب لایحه برنامه هفتم مدنظر قرار گرفته است:

- انجام اصلاحات پارامتریک (سن، سابقه، روش محاسبه مستمری و...)

-ساماندهی معافیت‌های بیمه‌ای

-افزایش پوشش بیمه‌های اجتماعی

-طراحی سازوکار تنظیم‌گری بیمه‌های اجتماعی

- تدوین ضوابط حاکمیت شرکتی صندوق‌ها و خروج از بنگاه‌داری صندوق‌ها

- تأدیه بدهی‌های دولت به صندوق‌های بازنشستگی.

پیش‌بینی احکام لازم به‌ منظور کاهش ناترازی صندوق‌های بازنشستگی از نکات برجسته‌ای است که در برنامه دولت مورد توجه جدی قرار گرفته است. انتظار می‌رود با خروج صندوق‌های بازنشستگی از بنگاه‌داری، در پایان برنامه، 80 درصد دارایی‌های صندوق‌ها در قالب سهام غیرمدیریتی سودآور شود. همچنین با اعمال اصلاحات پیشنهادی، وابستگی صندوق‌های بازنشستگی به بودجه عمومی به میزان پنج درصد کاهش یابد. در‌حال‌حاضر میزان وابستگی سه صندوق بازنشستگی کشوری، لشکری و فولاد به بودجه عمومی معادل 13.7 درصد می‌باشد. بدون‌تردید سند برنامه هفتم توسعه راهکارهای علمی و کارشناسی را با توجه به شرایط موجود با هدف کاهش وابستگی صندوق‌های بازنشستگی به بودجه عمومی تبیین نموده است. بر‌اساس‌این جهت‌گیری لایحه برنامه هفتم به سمتی است که اصلاحات مدیریتی و مالی بر صندوق‌های بازنشستگی، در دستور کار قرار گرفته؛ به‌ گونه‌ای که اصلاح ساختار این صندوق‌ها اعم از ادغام، انحلال، انتقال و همچنین ایجاد سازوکار تنظیم‌گری بیمه‌های اجتماعی، مورد توجه واقع شده است. همچنین دولت مکلف شده است در طول برنامه و در قالب بودجه‌های سنواتی، نسبت به تأدیه بدهی حسابرسی‌شده خود به سازمان تأمین اجتماعی و صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر از محل سهام شرکت‌های دولتی بورسی قابل‌ واگذاری، مشروط به آنکه این سهام از 49 درصد تجاوز ننماید و مدیریت اداره آنها به این صندوق‌ها واگذار نشود؛ اقدام نماید.

با عنایت به اینکه اصلاحات یادشده می‌تواند به نحو مؤثری به کاهش ناترازی صندوق‌های بازنشستگی کمک کند، استمرار و تداوم ارائه خدمات کارآمد بیمه‌ای، در چارچوب نظام رفاه و تأمین اجتماعی، امری حیاتی به شمار می‌رود و دولت سیزدهم به آن اهتمام جدی داشته است.

2- نظام حمایتی رفاه اجتماعی: با توجه به رویکرد دولت در قالب سیاست‌های حمایتی و به‌ منظور توزیع عادلانه درآمد، کاهش ضریب جینی و حذف فقر مطلق، در فصل ششم لایحه برنامه هفتم، موضوع طراحی نظام تأمین اجتماعی چندلایه مبتنی بر آزمون وسع، با هدف کاهش فقر مطلق و بهبود توزیع درآمد، شناسایی اقشار کم‌درآمد با رویکرد اجتماع‌محور برای ارائه اقلام ضروری در قالب بسته معیشتی پایه به خانوارهای کم‌درآمد به‌ صورت یارانه نقدی یا کالابرگ الکترونیکی لحاظ شده است.

همان‌طور که ملاحظه می‌شود دو بعد بیمه‌ای و حمایتی نظام رفاه و تأمین اجتماعی در قالب مواد ۲۸، ۲۹، ۳۰ و ۳۱ لایه برنامه هفتم لحاظ شده‌ است تا از یک سو صندوق‌ها با انجام اصلاحات لازم قادر به تأمین نقدینگی بیشتر برای پرداخت مستمری‌های بازنشستگی باشند که این موضوع در قالب بخش بیمه‌ای نظام رفاهی است که برای افراد تور ایمنی ایجاد می‌کند (فصل پنجم لایحه برنامه هفتم) و از سوی دیگر با استقرار نظام چندلایه تأمین اجتماعی، بخشی از گروه‌هایی که به هر دلیل در قالب نظام بیمه‌ای قرار نمی‌گیرند، با انجام حمایت‌های لازم تحت پوشش قرار می‌گیرند (فصل ششم لایحه برنامه هفتم).

مرکز اطلاع‌رسانی، روابط‌عمومی و امور بین‌الملل