رایزنی‌های سال 96 و بازگشت الواح هخامنشیْ
هفته گذشته بود که ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان، با سه‌هزارو 506 لوح تاریخی هخامنشی به کشور بازگشت. او که برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک رفته بود، دست پر برگشت.
هفته گذشته بود که ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان، با سه‌هزارو 506 لوح تاریخی هخامنشی به کشور بازگشت. او که برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک رفته بود، دست پر برگشت.
عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران، هفته گذشته دراین‌باره گفته بود: در فرودگاه هستم. قرار است از آقای رئیس‌جمهور و سه‌هزارو 506 لوح تاریخی مربوط به دوره هخامنشی که در هواپیمای ایشان است، استقبال کنم. پیگیری‌های مستمر نتیجه داد و سرانجام ۹ صندوق، هرکدام به وزن ۷۵ کیلوگرم که شامل مجموعه‌ای ارزشمند از میراث فرهنگی و تمدنی کشور است، از آمریکا تحویل گرفته شد. این الواح هخامنشی پنجمین محموله‌ای است که به مرور دانشگاه شیکاگو آنها را به ایران داده است. در‌واقع این الواح بخشی از حدود ۳۰ هزار لوح است که دانشگاه شیکاگو قصد بازگرداندن آنها به ایران را داشته است. سال 98 هزارو 783 لوح هخامنشی به ایران تحویل داده شد و از آن زمان پروسه بازگرداندن الواح هخامنشی آغاز شد. تا اینکه پاندمی کرونا منجر به بسته‌شدن فرودگاه‌ها و لغو پروازهای بین‌المللی شد و بسته پنجم هفته گذشته به ایران تحویل داده شد. اما رایزنی‌ها و مذاکرات برای بازگشت الواح هخامنشی در دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی آغاز شد. در آن زمان مونسان، وزیر وقت گردشگری موفق شد در سال 96 از مصادره الواح جلوگیری کرده و دانشگاه شیکاگو را راضی به بازگرداندن الواح کند. به‌طور حتم بسته‌های بعدی در راه است و این روند ادامه دارد.
زحماتی که اکنون به ثمر نشست
علی‌اصغر مونسان، وزیر پیشین گردشگری، به «شرق» گفت: بازگشت الواح هخامنشی به دلیل مذاکرات و رایزنی‌های ما از سال 96 است. در آن زمان با دانشگاه شیکاگو مذاکراتی داشتیم و با اسناد و مدارکی که ارائه کردیم، توانستیم نظر مساعد آمریکا را برای بازگرداندن الواح جلب کنیم.
او افزود: اسناد و مدارک لازم را فرستادیم برای دفتر نمایندگی‌مان در آمریکا، آنها هم پیگیری کردند و دیوان عالی آمریکا رأی دادگاه نیویورک را که حکم به مصادره اموال صادر کرده بود، شکسته و مانع از مصادره این اموال شد. سپس با مؤسسه دانشگاه شرق‌شناسی شیکاگو پیگیری کردیم که این اموال را به‌صورت امانی 84 سال قبل امانت گرفته‌اید و باید به ما برگردانید. همچنین به این دانشگاه تأکید کردیم که هردو مجموعه‌ای فرهنگی هستیم فارغ از هرگونه مسائل سیاسی بین دو کشور.
مونسان گفت: به ما اعلام کردند که درحال مطالعه هستند و ما هم گفتیم از 84 سال قبل تاکنون قطعا بخشی را مطالعه کرده‌اید و آنها را برگردانید. بسته اول را که هزارو 873 لوح بود، در آن زمان به ایران بازگرداندند که آن هم داستان‌های خود را دارد؛ نه پول کافی برای بسته‌‌بندی داشتیم، نه برای حمل‌ونقل و نه برای بیمه. با سازمان برنامه و بودجه هم رایزنی کردیم اما بودجه‌ای به ما اختصاص ندادند. ما هم به دانشگاه شیکاگو اعلام کردیم که از ایران الواح را تحویل گرفته‌اید و باید در ایران به ما تحویل دهید. آنها هم موافقت کردند.
او افزود: اجازه و راه این را که الواح تاریخی به کشورمان بازگردانده شود، ما باز کردیم. البته آقای ضرغامی در توییت خود با رعایت اخلاق به این موضوع اشاره کرده است. اما این ادعا که بازگرداندن الواح هخامنشی نتیجه مذاکرات حقوقی بود صحیح نیست. البته مذاکرات حقوقی از مصادره الواح هخامنشی جلوگیری کرد. به‌زودی محموله‌های دیگر را هم تحویل می‌دهند. ما به آنها اعلام کردیم که اگر الواح هخامنشی را پس ندهند، مبادلات فرهنگی متوقف خواهد شد.
