پایان تورنمنت صلاحیت‌ها

بالاخره پس از 50 روز، انتظار نامزدهای انتخابات مجلس دوازدهم به سر آمد و عصر پنجشنبه فهرست نامزدهای تأیید‌صلاحیت‌شده از سوی هیئت‌های نظارت به وزارت کشور ارسال شد. فهرستی که از همان ساعات اولیه پنجشنبه‌شب، به صورت جسته‌و‌گریخته از نامزدهای تأیید یا ردصلاحیت‌شده در رسانه‌ها منتشر شد. به گفته سخنگوی شورای نگهبان، 275 نفر از نمایندگان مجلس فعلی در انتخابات پیش‌رو ثبت‌نام کرده‌اند، اما در مرحله بررسی هیئت‌های نظارت ۲۶ نفر از آنها تأیید صلاحیت نشدند و نامزدهای معترض از روز یکشنبه به مدت سه روز حق اعتراض دارند تا شورای نگهبان صلاحیت آنها را بررسی کند.

لازم به ذکر است که قانون سه مرحله را برای بررسی صلاحیت نامزدهای انتخاباتی مجلس در نظر گرفته‌ که مشتمل بر بررسی هیئت‌های اجرائی، هیئت‌های نظارت و شورای نگهبان است. البته بررسی صلاحیت‌ها در مرحله هیئت‌های اجرائی یا دولت که دو ماه پیش انجام شد، حواشی و انتقادهای زیادی به همراه داشت؛ به نحوی که ردصلاحیت مسعود پزشکیان، وزیر بهداشت دولت اصلاحات که دیر‌زمانی است کرسی نمایندگی مردم تبریز در مجلس را در اختیار دارد، از سوی بسیاری مورد انتقاد قرار گرفت. موضوعی که سخنگوی شورای نگهبان در توضیح به نارضایتی رهبری از ردصلاحیت یا عدم احراز برخی چهره‌ها در مرحله هیئت‌های اجرائی، اعلام کرد هنوز روند بررسی صلاحیت‌ها ادامه دارد و مرحله هیئت‌های نظارت و شورای نگهبان باقی است. او گفت ممکن است بسیاری از کسانی که در این مرحله ردصلاحیت شده‌اند، در مرحله هیئت اجرائی تأیید صلاحیت شوند. امری که با اعلام اسامی تأیید‌صلاحیت‌شدگان در مرحله هیئت‌های نظارت، مشخص شد صلاحیت برخی از این افراد از‌جمله پزشکیان تأیید شده است.

ردصلاحیت چهره‌های نام‌آشنای مجلس یازدهم

اگر‌چه برخی نمایندگان ردصلاحیت‌شده مرحله هیئت اجرائی، در مرحله هیئت‌های نظارت تأیید شدند، اما در این مرحله اسامی برخی چهره‌های نام‌آشنای منتقد سیاست‌های دولت در مجلس یازدهم از‌جمله جلال محمودزاده نماینده مردم مهاباد، جلال رشیدی‌کوچی نماینده مرودشت، جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی نماینده تایباد، معین‌الدین سعیدی نماینده مردم چابهار و احمد علیرضا‌بیگی نماینده تبریز به‌عنوان ردصلاحیت‌شده وجود دارد. معین‌الدین سعیدی در اظهاراتی از ردصلاحیت خود از سوی هیئت نظارت خبر داده است. او در گفت‌وگویی اعلام کرد ردصلاحیت‌شدنش را به خود او اطلاع نداده‌اند و پیامکی هنوز برای او ارسال نشده است؛ اما تأکید کرد که برای پیگیری و اعتراض به ردصلاحیت‌شدن خود از همه ظرفیت‌های قانونی استفاده خواهد کرد. جلال محمودزاده، نماینده مهاباد نیز علاوه بر تأیید خبر ردصلاحیتش، گفت که از فرمانداری با او تماس گرفته و پیامک ردصلاحیتش را دریافت کرده است. این نماینده منتقد دولت گفت اعتراض خود را ثبت خواهد کرد. سومین نماینده منتقد دولت، احمد علیرضا‌بیگی، نماینده مردم تبریز و افشاگر ماجرای شاسی‌بلندها بود. او هم در اظهاراتی در واکنش به خبر ردصلاحیتش بیان کرد که از رسانه‌ها خبر ردصلاحیت خود را شنیده و هنوز موردی به او ابلاغ نشده است. البته شهباز حسن‌پوربیگلری، نماینده فعلی مردم سیرجان در مجلس نیز که نامش در بین ردصلاحیت‌شدگان آمده بود، با رد این خبر گفت صلاحیتش از سوی هیئت نظارت تأیید شده است.

اما در میان نمایندگان ردصلاحیت‌شده، واکنش جلال رشیدی‌کوچی، نماینده جوان مردم مرودشت، درخصوص خبر ردصلاحیتش متفاوت از بقیه بود. این نماینده که از همان روزهای نخست ورودش به مجلس، به دلیل مخالفت با طرح صیانت از فضای مجازی، شهرتی یافت و تاکنون پیگیر موضوعات مهم ملی مثل واردات خودروی نو و کارکرده خارجی، تلاش برای واردات گوشی آیفون، مخالفت با ادامه فیلترینگ، انتقاد به ادامه محدودیت‌های فضای مجازی و کندی اینترنت و‌... بوده است، همین هفته گذشته نیز به دلیل تعلل در واردات خودروی خارجی و تخصیص‌ندادن ارز لازم برای واردات خودرو، وزیر صمت را برای پاسخ‌گویی به این سؤال و مطالبه ملی به صحن علنی مجلس کشاند. رشیدی‌کوچی با تأیید خبر ردصلاحیت خود گفت که علت آن را نمی‌داند و ضمن اعلام این خبر، در پیامی اینستاگرامی خطاب به مردم نوشت: «خدا را گواه می‌گیرم در این مدت ذره‌ای به دنبال منافع خودم، خانواده‌ام و نزدیکانم نبوده‌ام. بارها مورد شماتت و ملامت دوستانم قرار گرفتم و در راه خدمت به مردم، رفاه و آرامش را بر خودم حرام کردم». او در پایان این پیام اعلام کرد اعتراض خود را برای بررسی صلاحیت به شورای نگهبان اعلام خواهد کرد.

بازگشت برخی ردصلاحیت‌شدگان به عرصه رقابت

اگر‌چه صلاحیت برخی نمایندگان در مرحله هیئت‌های اجرائی رد شده بود، اما برخی از‌جمله سمیه محمودی، نماینده مردم شهرضا، در مرحله بررسی صلاحیت هیئت‌های نظارت تأیید شدند. سید‌ناصر موسوی‌لارگانی نیز توانست از سد تأیید صلاحیت هیئت نظارت بگذرد و تأیید خود را دریافت کند. همچنین غلامرضا نوری‌قزلجه، رئیس فراکسیون مستقلین مجلس که در مرحله هیئت‌های اجرائی ردصلاحیت شده بود نیز در مرحله هیئت‌های نظارت تأیید شد. او در توییتی ضمن تشکر از مردم، خبر تأیید صلاحیت خود را اطلاع‌رسانی کرد و نوشت: «در پی ردصلاحیتم از سوی هیئت اجرائی انتخابات و تقدیم اعتراض به آن، به فضل الهی امروز تأیید صلاحیت این‌جانب برای انتخابات مجلس توسط هیئت مرکزی نظارت شورای نگهبان اعلام گردید». علاوه بر این، روز گذشته خبر تأیید صلاحیت چهره‌هایی مثل علی مطهری، مسعود پزشکیان، محمدباقر نوبخت و غلامرضا تاجگردون که در مجلس یازدهم پس از کسب رأی لازم وارد مجلس شد اما در مرحله بررسی اعتبارنامه او را رد کردند، اعلام شد. موضوعی که واکنش تند و اتهامات مالک شریعتی‌نیاسری، نماینده تهران در مجلس یازدهم را نسبت به تاجگردون به همراه داشت. او در توییتی ضمن تعیین تکلیف برای شورای نگهبان خواستار ردصلاحیت و تغییر نظر شورای نگهبان در‌این‌باره شد. مالک شریعتی در واکنش به این موضوع نوشت: «کاش این خبر بد درست نباشد؛ در صورت صحت، شورای محترم نگهبان در فرصت قانونی، تصمیم هیئت نظارت مرکزی را تغییر دهد. تاجگردون چهره سیاسی نیست و با مصوبه مجلس انقلابی، چهره فاسد اقتصادی شناخته‌ شده و رد اعتبارنامه شده است. تأیید فساد موجب بی‌اعتمادی، کاهش مشارکت و رونق تاجگردونیسم خواهد شد».

ردصلاحیت نزدیکان لاریجانی و واکنش مهاجری

در این میان، خبر ردصلاحیت برخی چهره‌های معتدل و نزدیک به علی لاریجانی از سوی برخی چهره‌ها از‌جمله محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا، شایان توجه است.

محمد مهاجری در توییتی با اشاره به ردصلاحیت‌ها از سوی شورای نگهبان نوشت:‌ «با اطلاع می‌گویم تعداد قابل توجهی از چهره‌های شاخص و رأی‌آور نزدیک به علی لاریجانی در سراسر کشور توسط هیئت‌های نظارت شورای نگهبان ردصلاحیت شده‌اند.

لابد برای رفع اتهام از خود، عده کمی را هم تأیید کرده‌اند. شورای نگهبان متشکریم!».

رسایی تأیید صلاحیت شد

در کنار موارد بیان‌شده، تأیید صلاحیت برخی چهره‌های نام‌آشنای جنجالی که به دلایلی خاص دوره‌های گذشته ردصلاحیت شده بودند، در جای خود درخور توجه بود. حمید رسایی، چهره‌ای جنجالی که پیش از این تجربه نمایندگی یک دوره مجلس را در پرونده خود دارد، در پیامی توییتری نوشت: «امروز پیامک ‎تأیید صلاحیت را از طرف هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات شورای نگهبان دریافت کردم. پیش از این فرمانداری تهران در نامه‌ای به استناد بند۱۰ ماده ۳۳ قانون انتخابات، از طرف هیئت اجرائی، «عدم احراز صلاحیت» را ابلاغ کرده بود! دراین‌باره نکات گفتنی است که در آینده اشاره خواهم کرد».

اسامی نمایندگان فعلی ردصلاحیت‌شده

طبق آنچه در رسانه‌ها آمده است، نمایندگان فعلی ردصلاحیت‌شده برای انتخابات پیش‌رو، در مرحله هیئت‌های نظارت به این شرح است: خوزستان: قاسم ساعدی از حوزه انتخابیه دشت آزادگان، سید‌لفته احمد‌نژاد از حوزه انتخابیه خرمشهر، سید‌مجتبی محفوظی از حوزه انتخابیه آبادان، سید‌محمد مولوی از حوزه انتخابیه آبادان، فریدون حسنوند از حوزه انتخابیه اندیمشک، سهراب گیلانی از حوزه انتخابیه شوشتر، جلیل مختار از حوزه انتخابیه آبادان. گلستان: امانقلیج شادمهر از حوزه انتخابیه گنبد‌کاووس، غلامعلی کوهساری از حوزه انتخابیه آزادشهر. فارس: علیزاده از حوزه انتخابیه رستم، جلال رشیدی‌کوچی از حوزه انتخابیه مرودشت. خراسان رضوی: احسان ارکانی از حوزه انتخابیه نیشابور، حجت‌الاسلام اکبر احمدپور از حوزه انتخابیه خواف و رشتخوار، جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی از حوزه انتخابیه تایباد. لرستان: محمد خدابخشی از حوزه انتخابیه الیگودرز. کردستان: سید‌مهدی فرشادان از حوزه انتخابیه سنندج، محسن فتحی از حوزه انتخابیه سنندج. آذربایجان شرقی: احمد علیرضا‌بیگی از حوزه انتخابیه تبریز، الله‌وردی دهقانی از حوزه انتخابیه ورزقان. استان تهران: احمد رسولی‌نژاد از حوزه انتخابیه دماوند. استان مازندران: علی کریمی فیروزجایی از حوزه انتخابیه بابل. آذربایجان غربی: جلال محمودزاده از حوزه انتخابیه مهاباد».

توضیحات سخنگوی شورای نگهبان درباره بررسی صلاحیت داوطلبان و دریافت اعتراضات

هادی طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان، پنجشنبه‌شب در برنامه صف اول شبکه خبر درباره اعلام بررسی صلاحیت داوطلبان توضیحاتی بیان کرد. او گفت: «کسانی که در هیئت اجرائی رد شده بودند، اگر شکایت کرده بودند به ما ارسال شد. حدود هزار‌و ۵۰۰ نفر داشتیم که از این مرحله اعتراض نکردند که معنایش انصراف است. اگر شکایتی به ما کرده بودند حتما رسیدگی شده است. بعد از امروز ۳۰ روز خود شورای نگهبان به‌عنوان مرجع اصلی اعلام نظر خواهد کرد».

او در ادامه تأکید کرد: «ما یک‌میلیون‌و ۷۵۰ هزار سند را در این مقطع مورد بردسی قرار دادیم. حاصل این بررسی‌ها بیش از ۲۱ هزار نفر واجد شرایط بودند که ثبت‌نام کرده بودند. از این تعداد بیش از ۱۱ هزار نفر تأیید صلاحیت شدند و مورد تأیید هیئت نظارت استان و هیئت مرکزی قرار گرفتند؛ یعنی بیش از ۵۲ درصد مورد تأیید قرار گرفت. این عدد دو برابر دوره گذشته است. به ازای هر کرسی، حدود ۳۸ نفر می‌توانند با هم رقابت کنند».

طحان‌نظیف افزود: «بیش از ۱۱ هزار نفر یعنی بیش از ۵۲ درصد تأیید صلاحیت شدند. حدود ۳۸ درصد صلاحیت‌ها مورد تأیید قرار نگرفت. البته این به معنای اتمام کار نیست و آنان می‌توانند شکایت کنند تا اعضای شورای نگهبان دقیق‌تر بررسی کنند. بر اساس ابلاغیه جدید قانون انتخابات، تعداد عدم احرازها کاهش درخور توجهی داشت و زیر ۱۰ درصد عدم احراز داشتیم».

سخنگوی شورای نگهبان در ادامه تصریح کرد: «در این دوره چون زمان‌بندی بیشتر بود، فرصت بیشتری داشتیم. بیش از چهار هزار نفر در سراسر کشور هیئت‌های نظارت استان دعوت کردند و صلاحیت آنان را بررسی کردند. این بار شاهد تأیید بیشتری نسبت به ادوار گذشته بودیم».

روند ثبت‌نام تا تأیید صلاحیت داوطلبان انتخاباتی

گفتنی است طبق اصلاح جدید قانون انتخابات، داوطلبان برای اولین بار از 16 تا 22 مرداد اقدام به پیش‌ثبت‌نام برای انتخابات مجلس پیش‌رو کردند. طبق اطلاعیه شماره ۸ ستاد انتخابات کشور، در اجرای ماده ۵۳ قانون انتخابات، ثبت‌نام نهایی متقاضیان داوطلبی انتخابات سراسری دوازدهمین دوره مجلس از روز پنجشنبه ۲۷ مهر آغاز و تا چهارشنبه سوم آبان‌ به مدت هفت روز ادامه داشت. مراجع پنج‌گانه و همچنین شورای نگهبان در این مدت چند‌ماهه به بررسی صلاحیت داوطلبان پرداختند و اکنون معترضانی که به هر دلیل صلاحیتشان در مرحله هیئت نظارت رد شده است، به مدت سه روز فرصت اعتراض خواهند داشت تا همان‌طور که پیش از این اعلام شده است، انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی 11 اسفند سال جاری برگزار شود. هرچند قطعا تأیید صلاحیت نامزدهای انتخاباتی از هر طیف و سلیقه سیاسی می‌تواند در افزایش سطح مشارکت اثرگذار باشد.