دلخوری از آمریکا یا فرار از بحران؟

«تحلیل و تفسیر بی‌طرفی عربستان در درگیری‌های سخت میان آمریکا و گروه‌های مسلح در باب‌المندب، آسان به نظر نمی‌رسد»، این عبارت را یک تحلیلگر عربستانی در واکنش به دلایل بی‌طرفی عربستان در قبال حملات انصار‌الله به کشتی‌ها در دریای سرخ و مصادره برخی از آنها و تغییر مسیر برخی دیگر بیان کرد. به نظر می‌رسد، عربستان به‌نوعی با سرزنش و ملامت به متحد خود آمریکا می‌نگرد؛ چراکه این کشور وارد درگیری با انصارالله در دریای سرخ شده بدون آنکه راهی برای خروج آن بیابد اما عربستان موفق شد از زیر بار ائتلاف با آمریکا بگریزد. شاید مجموعه عواملی منجر به موضع بی‌طرفی عربستان در این بحران شده باشد؛ عربستانی که تاکتیکی نزدیک‌تر به صنعا از واشنگتن نشان می‌دهد، از آنجا که از الزامات ائتلاف آمریکا و عربستان، پیوستن ریاض به ائتلاف «نگهبان شکوفایی» به‌شمار می‌رود اما تجربه جنگ با یمن و حس خیانت واشنگتن به ریاض، عربستان را بر آن داشت تا وارد هیچ نبرد جدیدی نشود؛ به‌خصوص با توجه به اینکه بحران یمن در حال حل‌شدن است و عربستان تمایل دارد میانجیگر در این بحران باشد و نه یکی از طرف‌های آن.

 بی‌طرفی  واضح

پس از سال‌های جنگ با انصار‌الله، ریاض تلاش می‌کند پیش از هر چیز، امنیت خود را تضمین کند، از‌این‌رو ریاض نگران است تشدید میان آمریکا و کشورهای غربی از یک طرف و انصار‌الله از طرف دیگر، مذاکرات صلح را با خطر مواجه کند و نتایج معکوسی به همراه داشته باشد و این در‌ حالی است که عربستان، عدم ورود به این درگیری‌ها را انتخاب کرده است.

آرامکو  متوقف  نمی‌شود

کشتی‌های عربستان در حملات انصار‌الله، هدف قرار نمی‌گیرند و این از تداوم عبور و مرور نفتکش‌های این شرکت از جنوب دریای سرخ، جایی که انصار‌الله مدت‌ها، کشتی‌هایی تجاری متعلق به اسرائیل و کشتی‌هایی که به سمت بنادر این رژیم را تهدید می‌کنند، مشخص می‌شود. محمد القحطانی، رئیس پالایش، تجارت نفت و بازاریابی آن در شرکت آرامکو گفت که بارگیری نفت و فراورده‌های آن در دریای سرخ را انجام می‌دهیم و می‌توان خطرات مرتبط در دریای سرخ را کنترل کرد. او افزود که آرامکو از خط لوله خود در عربستان برای بارگیری نفت خام از میادین اصلی در شرق و صادرات آن از دریای سرخ استفاده می‌کند. بلومبرگ نوشت که از زمان آغاز درگیری‌ها در دریای سرخ، نفتکش‌های آرامکو از جنوب دریای سرخ عبور می‌کنند.

تفسیر  این  بی‌طرفی  آسان  نیست

در همین راستا، سلیمان العقیلی، نویسنده و تحلیلگر مسائل سیاسی در واکنش به این بی‌طرفی عربستان گفت تفسیر آن آسان نیست و تأکید کرد که این تنگه برای تجارت جهانی حساس است و این درگیری‌ها در‌ حالی رخ می‌دهد که اقتصاد جهان، بسیار از بحران‌های متعدد و عوامل ژئوپلیتیک تأثیر پذیرفته است. او توضیح داد که در تاریخ عربستان، کناره‌گیری این کشور از گزینه‌های امنیتی آمریکا به‌ویژه در منطقه، آن‌هم با توجه به ارتباط دو کشور که شبیه به یک ائتلاف نانوشته است، به‌ندرت اتفاق افتاده است.

العقیلی گفت این بی‌طرفی عربستان، اهمیت و پیام عمیقی دارد که از تفسیرهای مختصر به تعاملات امنیتی، سیاسی و اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی فراتر می‌رود.

او افزود که اولین مسئله به میانجیگری چین برای عادی‌سازی روابط میان عربستان و ایران و بسیاری از نقش‌آفرینی‌ها در ژئوپلیتیک منطقه بازمی‌گردد که در پی آن میانجیگری عربستان و عمان در بحران یمن موفق شد و توانست انصارالله را به حل سیاسی بحران یمن متقاعد کند اما اکنون عربستان از شکست این ایده برای حل سیاسی بحران یمن بیم دارد. این تحلیلگر مسائل سیاسی توضیح داد که دومین مسئله به ذهنیت سیاسی در منطقه بازمی‌گردد، به‌گونه‌ای که تردیدهایی از اهداف غرب برای رویارویی در جنوب دریای سرخ وجود دارد؛ چرا‌که غرب از نقش‌آفرینی سنتی و تاریخی خود در امنیت منطقه عقب نشسته است و نمی‌توان به نقش‌آفرینی آن در دریای سرخ اطمینان کرد.

العقیلی بیان کرد در سایه حضور گسترده چین برای سرمایه‌گذاری و تجارت در بنادر عربستان در دریای سرخ، حضور نظامی آمریکا در مقابل آن، ایده جالبی به نظر می‌رسد.

او گفت انتقال درگیری میان قدرت‌های بزرگ به دریای سرخ به نفع منطقه نیست؛ چرا‌که این منطقه تمایل دارد جهان در آن از لحاظ سرمایه‌گذاری و اقتصادی و با تمام عوامل قدرت نرم رقابت کند.

 رویکرد عربستان

از طرفی دیگر عبدالکریم غانم، پژوهشگر جامعه‌شناسی سیاسی گفت این بی‌طرفی در سایه رویکرد عربستان برای خروج از باتلاق جنگ در یمن و در راستای تحقق چشم‌انداز اقتصادی 2030 است. او تأکید کرد که در سایه شکست دولت آمریکا در جنگ با انصار‌الله، ریاض ناچار شد از سیاست تشویق و نه تنبیه برای همراه‌کردن انصار‌الله و دورکردن خطرات آنها از امنیت و ثبات خود از طریق بی‌طرفی و دعوت به کاهش تنش استفاده کند. غانم در گفت‌وگویی با الخلیج آنلاین گفت که احتمال ندارد محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان وارد ائتلاف‌هایی شود که دولت آمریکا پیشنهاد می‌دهد. او افزود که آنچه این موضع عربستان را تقویت می‌کند، ناکامی سیاست آمریکا در تعامل با اکثر پرونده‌های منطقه و در رأس آن سیاست نرمش در مقابل انصار‌الله، ناتوانی در اتخاذ تدابیری برای فشار بر اسرائیل برای قبول راه‌حل دو کشوری و تسهیل ورود کمک‌ها و تعیین سقف زمانی برای پایان جنگ در غزه است. او توضیح داد که طبیعی است که عربستان بی‌طرف باشد، به‌ویژه پس از آنکه روابط خوبی با ایران دارد و به نفعش نیست وارد درگیری در دریای سرخ شود که بازتاب جنگ اسرائیل بر غزه به‌شمار می‌رود.

غیبت  آشکار

از بارزترین تصاویر بی‌طرفی عربستان، عدم مشارکت در ائتلاف دریایی اعلام‌شده از سوی آمریکا برای حفظ امنیت در دریای سرخ از حملات انصارالله است. رویترز در‌این‌باره نوشت غیبت عربستان، امری قابل‌توجه و شاید موجب تعجب است و دلیل اصلی آن نگرانی از ادامه جنگ در یمن است؛ جنگی که تبدیل به یک بن‌بست شده و عربستان به دنبال پایان آن است. نیویورک‌تایمز نیز به نقل از مقامات عربستانی و آمریکایی نوشت احتمال صلح در مرزهای جنوبی عربستان، هدف جذاب‌تری برای عربستان از پیوستن به تلاشی برای توقف حملات انصار‌الله است. به گفته این مقامات عربستانی و آمریکایی، ولیعهد عربستان نمی‌خواهد بار دیگر وارد جنگ و درگیری با انصارالله شود.