«شرق» از ترکیب فضای سیاسی کشور تا یک روز پیش از شروع ثبت‌نام نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری گزارش می‌دهد
سوت آغاز
از امروز ثبت‌نام کاندیداهای متقاضی برای حضور در رقابت ریاستجمهوری چهاردهم آغاز می‌شود
در حالی قرار است که از امروز پنجشنبه گام اول انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری با آغاز ثبت‌نام از نامزدها برداشته شود که روز گذشته کماکان گمانه‌زنی درباره کاندیداهای احتمالی با شدت ادامه داشت. در‌این‌بین نکته جالب توجه سخنان اعضای دولت و برخی چهره‌های اصولگرا بود. از یک سو محمد مخبر در واکنشی متفاوت به احتمال حضورش در انتخابات گفته بود که «داریم حمالی می‌کنیم» و در سوی دیگر علیرضا زاکانی هم در جمله‌ای مبهم درباره احتمال کاندیداتوری‌‌اش در انتخابات گفت «بیایید آنجا بهتان بگویم!». این ساکن خیابان بهشت در سخنانی که ژست انتخاباتی داشت، اولویت و برنامه حال حاضرش را رسیدگی به ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکونی در تهران دانست و خطاب به خبرنگارانی که از او برای حضور در انتخابات پرسیدند، به ذکر این جمله بسنده کرد که «برای پاسخ به این سؤال باید بر سر آن پروژه بیایید تا جوابم را به شما بگویم».
عبدالرحمن فتح‌الهی: در حالی قرار است که از امروز پنجشنبه گام اول انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری با آغاز ثبت‌نام از نامزدها برداشته شود که روز گذشته کماکان گمانه‌زنی درباره کاندیداهای احتمالی با شدت ادامه داشت. در‌این‌بین نکته جالب توجه سخنان اعضای دولت و برخی چهره‌های اصولگرا بود. از یک سو محمد مخبر در واکنشی متفاوت به احتمال حضورش در انتخابات گفته بود که «داریم حمالی می‌کنیم» و در سوی دیگر علیرضا زاکانی هم در جمله‌ای مبهم درباره احتمال کاندیداتوری‌‌اش در انتخابات گفت «بیایید آنجا بهتان بگویم!». این ساکن خیابان بهشت در سخنانی که ژست انتخاباتی داشت، اولویت و برنامه حال حاضرش را رسیدگی به ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکونی در تهران دانست و خطاب به خبرنگارانی که از او برای حضور در انتخابات پرسیدند، به ذکر این جمله بسنده کرد که «برای پاسخ به این سؤال باید بر سر آن پروژه بیایید تا جوابم را به شما بگویم». در ادامه این دست اظهارنظرهای عجیب‌و‌غریب، می‌توان به گفته‌های حسین دهقان هم اشاره کرد. آن‌گونه که ایلنا روایت کرده است، رئیس بنیاد مستضعفان نیز در حاشیه مراسم امضای تفاهم‌نامه با معاونت علمی ریاستجمهوری درباره احتمال کاندیداتوری در انتخابات ریاستجمهوری، گفت «فعلا من بی‌کار نیستم».
خط‌خورده‌های حیاط پاستور
از این جملات گیج‌کننده مقامات که بگذریم، دیروز چهارشنبه در حیاط پاستور بسیاری از دولتی‌ها خبر از عدم حضورشان در انتخابات دادند که یکی از آنها عزت‌الله ضرغامی بود. او در حاشیه جلسه حیاط دولت و در جمع خبرنگاران، اظهار کرد که «خیال‌تان راحت، در انتخابات ریاستجمهوری شرکت نمی‌کنم» و به‌این‌ترتیب وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دولت سیزدهم نیز به جمع خط‌خورده‌های انتخابات اضافه شد. احمد وحیدی، وزیر کشور، هم اعلام کرد که برنامه‌ای برای حضور در انتخابات ندارد. غلامحسین اسماعیلی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور، صراحتا گفت که قطعا نامزد انتخابات نمی‌شود. محمد دهقان نیز در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران بیان کرد که قصد حضور در انتخابات را ندارم، درعین‌حال معاون حقوقی رئیس‌جمهور این را هم افزود، «همان‌طور که رئیس‌جمهور می‌تواند برای دور دوم ثبت‌نام کند، شورای سران هم می‌توانند در انتخابات طبق قانون و نظر شورای نگهبان شرکت کنند». امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی نیز در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران درباره احتمال حضور در انتخابات ریاستجمهوری، خبر داد که هنوز تصمیم نگرفته است. در کنار خط‌خورده‌ها، اسامی جدیدی به نامزدهای اردوگاه اصولگرایی اضافه شده است. یکی از منتخبان مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی از ثبت‌نام وحید جلال‌زاده در انتخابات ریاستجمهوری خبر داد. برخی شنیده‌ها در کانال‌های خبری هم حکایت از آن دارد که محمدرضا میرتاج‌الدینی در محضر پدر آیت‌الله آل‌هاشم، نامزدی خود را در چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری اعلام کرد.
مخبر؛ از ادعای خدمت تا سودای پاستور
با وجود آنکه غالب تحلیل‌ها و گمانه‌های رسانه‌ای، محمد مخبر را جدی‌ترین گزینه در انتخابات پیش‌رو می‌دانند، اما سخنان دیروز چهارشنبه او رنگ‌وبوی دیگری داشت. سرپرست نهاد ریاستجمهوری در پاسخ به سؤالی درباره اینکه آیا در انتخابات ریاستجمهوری داوطلب خواهد شد، عنوان کرد که «غیر از خدمت و پیگیری مأموریت‌های حضرت آیت‌الله رئیسی برنامه‌ای نداریم». اگرچه نمی‌توان روی این تک‌جمله مخبر از حضورنداشتن او گفت و شاید این جمله هم در قالب تبلیغات انتخاباتی تحلیل شود، اما غلامحسین اسماعیلی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور، هم تأکید کرد که «دولت قصدی برای معرفی نامزد در انتخابات ندارد و دولت مجری انتخابات خواهد بود».
در کنار گفته‌های اسماعیلی، گویا خانواده سیدابراهیم رئیسی هم بنایی برای حمایت از حضور دولت سیزدهم در فضای رقابتی انتخابات ندارند. همچنان که صفایی، مسئول دفتر آیت‌الله احمد علم‌الهدی، هم اطلاع داد که موضوع حضور و کاندیدا‌شدن همسر شهید آیت‌الله رئیسی در انتخابات ریاستجمهوری اصلا صحت ندارد. به گفته صفایی، خانواده ایشان عزادار هستند و قصد حضور در رقابت انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۳ را ندارند و از هیچ کاندیدا یا جناحی هم حمایت نخواهند کرد. البته برخی شنیده‌ها حاکی از این است که احتمال حضور جمیله علم‌الهدی در کابینه‌ای که استمرار دولت رئیسی باشد، به‌عنوان وزیر علوم وجود دارد. حال باید دید در روزهای آتی ادعای مخبر تا چه حد جدی است. آیا او برنامه‌ای به غیر از خدمت و پیگیری مأموریت‌های رئیسی ندارد؟!
دوقطبی فتاح – جلیلی در جبهه پایداری!
جبهه پایداری که در فتح کرسی ریاست مجلس ناکام ماند، این روزها در اختلافات جدی داخلی بر سر اجماع برای حمایت از گزینه واحد در انتخابات ریاستجمهوری هم به سر می‌برد. به گفته دنیای اقتصادی، از یک سو خبرها حاکی از آن است که بخشی از این جریان تصمیم گرفته سعید جلیلی را به‌عنوان نامزد مطلوب خود به‌عنوان ادامه‌دهنده راه «شهید جمهور» معرفی کند و از سوی دیگر خبرها از انتخاب پرویز فتاح، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام، از طرف بخش دیگری از اعضای این جریان به‌عنوان نامزد اصلح حکایت می‌کند. پیش‌تر عنوان شده بود که صادق محصولی، دبیرکل جبهه پایداری، ظاهرا تصمیم گرفته این بار در انتخابات ریاستجمهوری چهاردهم، پشت پرویز فتاح به‌عنوان کاندیدای اصلح قرار گیرد و با توجه به اعلام نامزدی سعید جلیلی برای ریاستجمهوری از او برای رسیدن به پاستور حمایت نکند. دراین‌میان خبر دیگری هم منتشر شد که خبر از نامزدی صادق محصولی در انتخابات ریاستجمهوری می‌داد. هرچند این خبر تاکنون تأیید یا تکذیب نشده است، اما همه نشان می‌دهد پایداری‌ها روزهای پراختلافی را می‌گذرانند و برخلاف دوره‌های پیشین که به رقابت با دیگر جریان‌های اصولگرا می‌پرداختند، این بار رقابت و اختلاف را در درون تشکیلات خود تجربه می‌کنند. در کنار اشتیاق بخشی از پایداری‌ها برای ریاستجمهوری فتاح، خبرهای رسیده دیگر از تصمیم طیف دیگری از این جریان با هدایت نصرالله پژمان‌فر، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس یازدهم و یکی از اعضای شاخص پایداری، برای حمایت از سعید جلیلی حکایت می‌کند. همه اینها نشان می‌دهد جریان پایداری که تازه از رقابت‌های دوازدهمین دوره انتخابات مجلس بیرون آمده است، آماده اجماع نظر بر سر یک نامزد ریاستجمهوری نیست.
مخبر، برنده دوقطبی پایداری؟
برنده دوقطبی جلیلی – فتاح در جبهه پایداری هر کسی که باشد، علی جنتی هم در یک تحلیل انتخاباتی اعتقاد دارد که محمد مخبر وزن بالاتری از جلیلی و فتاح دارد. چون به گفته او «مخبر، هم مورد اعتماد کامل حاکمیت و نظام است و هم به دلیل اینکه در دولت سیزدهم به‌عنوان معاون اول مسئولیت داشته، قاعدتا به‌عنوان فردی که می‌تواند راه مرحوم آقای رئیسی را ادامه دهد و ترکیب فعلی دولت سیزدهم هم چندان تغییر نکند، احتمالا شانس آقای مخبر به مراتب بیش از دیگران است»؛ بنابراین آن‌طور که وزیر پیشین فرهنگ می‌گوید «بین افرادی که اکنون در جمع اصولگرایان مطرح هستند، آقای فتاح و آقای جلیلی مطرح هستند، اما اگر آقای مخبر کاندیدا شود، معتقدم شانس ایشان بیش از دیگران است».
جلیلی، کاندیدای پوششی فتاح؟!
البته می‌توان این تحلیل رسانه‌ای پیرامون دوقطبی جلیلی - فتاح در جبهه پایداری را هم از اساس نادرست دانست. چراکه برخی از اصولگرایان اعتقاد دارند که جلیلی کاندیدای پوششی یا کاندیدای ضربه‌گیر برای فتاح است. هاتف صالحی به عنوان یک فعال سیاسی اصولگرا در شبکه ایکس (توییتر سابق) نوشته است که «سعید جلیلی، اصلی‌ترین کاندیدای پوششیِ پرویز فتاح خواهد بود».
قالیباف هنوز به پاستور نگاه دارد؟
با تکیه‌زدن مجدد محمدباقر قالیباف بر کرسی ریاست مجلس دوازدهم، وی مشخصا تا یک سال دیگر دغدغه‌ای برای حضور در ریاست قوه مقننه ندارد. اما در ارزیابی‌های سیاسی و رسانه‌ای عنوان شده اگرچه ریاست مجدد قالیباف بر مجلس با هدف عدم حضور وی در انتخابات ریاستجمهوری صورت گرفته است، اما کماکان برخی ناظران معتقدند که قالیباف همچنان نیم‌نگاه جدی به پاستور دارد و اتفاقا کسب آرای بالا برای ریاست مجددش در مجلس می‌تواند عزم او را برای حضور پررنگ‌تر در انتخابات ریاستجمهوری بیشتر کند. پیرو همین نکته کنعانی‌مقدم از فعالان سیاسی اصولگرا در تحلیل خود در رابطه با گزینه‌های مطرح اصولگرایان و برخلاف ارزیابی علی جنتی شانس بیشتری را برای قالیباف متصور است و به گفته او باید یک نفر از سمت دولت از جبهه اصولگرایی کاندیدا شود در آن سو نیز آقای قالیباف اگر رئیس مجلس بشود یا نشود، به صحنه می‌آید و شانس بیشتری هم دارد. یک نفر هم از بین جریانی که در انتخابات مجلس دوازدهم توانستند فراکسیونی را در مجلس ایجاد کنند، نامزد می‌شود. در مقابل، غلامرضا نوری‌قزلجه عضو فراکسیون مستقل‌های مجلس دوازدهم ارزیابی کاملا متفاوتی دارد و بر این باور است که قالیباف هرگز کاندیدای انتخابات ریاستجمهوری نمی‌شود. چون دلیل رأی بالای قالیباف برای ریاست پارلمان، نظر مثبت فراکسیون مستقلین بود. زیرا قالیباف به آنها گفت که در مجلس خواهد ماند. به گفته قزلجه، «هیئت مذاکره فراکسیون مستقلین که مذاکرات مربوط به انتخابات هیئت‌رئیسه را انجام می‌داد در دیداری که با آقای قالیباف داشتند، قالیباف رسما اعلام کرده بود که بنای رفتن به ریاستجمهوری ندارد و محکم پای مجلس می‌ایستد و مجلس را مدیریت خواهد کرد. لذا گرایش بیشتری به سمت آقای قالیباف پیدا شد که بالاخره ایشان برای امور مجلس مصمم هستند و به دنبال صرفا پست و موقعیت نمی‌گردد. آن‌طور که شخص قالیباف اظهار کرد، می‌خواهد در مجلس بماند. این سخنان او تأثیر بسیار مثبتی داشت برای اینکه آرا به سمت ایشان تمایل پیدا کند». حال باید دید که ریاست مجدد قالیباف بر مجلس نگاه او برای رسیدن به کرسی ریاست پاستور را مهار می‌کند یا وی با نیروی بیشتری در انتخابات شرکت خواهد کرد؟
تداوم حدس و گمان‌ها درباره علیاکبر صالحی
در حالی که پیش‌تر دکتر علیاکبر صالحی به دلیل شرایط سنی از عدم حضور در انتخابات ریاستجمهوری گفته بود، اما در سایه استقبال و استمرار برای شرکت وی در رقابت‌ها به نظر می‌رسد که رئیس سابق سازمان انرژی اتمی کماکان می‌تواند یکی از جدی‌ترین گزینه‌های انتخابات پیش‌رو باشد. با این وجود هنوز حدس و گمان‌ها درخصوص حضور یا عدم حضور دکتر صالحی ادامه دارد. لذا خبرهای ضد و نقیض فراوانی به گوش می‌رسد. از یک طرف آن‌گونه که برنا در گزارشش آورده، طبق بررسی‌های به‌عمل‌آمده، علیاکبر صالحی، وزیر اسبق امور خارجه قصد کاندیداتوری در چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری را دارد. اما در طرف مقابل، یک منبع آگاه در گفت‌وگو با «انتخاب» می‌گوید که دکتر صالحی فعلا برای نشستی بین‌المللی در مسکو به سر می‌برد. به گفته این منبع، تصمیم دکتر صالحی برای نامزدی یا عدم نامزدی در انتخابات به وقت مقتضی اعلام خواهد شد.
قبل‌تر هم علی آقازاده، معاون حزب اعتدال و توسعه، در گفت‌و‌گویی با اشاره به احتمال کاندیداتوری صالحی، باور دارد که «صالحی می‌تواند اجماع نظرات مستقلین و معتدلین باشد». به زعم او، «آقای صالحی یکی از اندوخته‌های نظام و افراد با تجربه هستند که می‌توانند در قامت ریاستجمهوری ایران، قرار بگیرند». هرچند آقازاده هم اذعان دارد، «آمدن صالحی در صحنه قابل پیش‌بینی نیست».
از ناروشنی تصمیم صدر تا وضعیت مبهم پزشکیان
سیدمحمد صدر هم با وجود آنکه حمایت مستقیم سیدمحمد خاتمی را دارد و اخیراً هم به عنوان یکی از دو گزینه مطرح‌شده توسط حزب اتحاد ملت در کنار محمدرضا ظفرقندی برای انتخابات ریاستجمهوری در نظر گرفته شده است، اما این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هنوز به یک جمع‌بندی نهایی نرسیده است. کما اینکه صدر در گفت‌وگو با تسنیم و در پاسخ به این سؤال که آیا صرفا نظر آقای خاتمی کفایت می‌کند یا قصد دارید منتظر نظر جبهه اصلاحات باشید، عنوان داشت که «من خودم الان نمی‌دانم کاندیدا می‌شوم یا نه. چون تصمیم نهایی را نگرفته‌ام و فقط نظر آقای خاتمی را دریافت کرده‌ام».
البته محمد سالاری، رئیس کمیته راهبردی جبهه اصلاحات در پاسخ به بحث‌های صورت‌گرفته جبهه اصلاحات درباره محمد صدر به عنوان گزینه این جبهه خبر داد که هنوز در جبهه اصلاحات به صورت رسمی هیچ گزینه‌ای مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است. البته سالاری که در یک ارزیابی شخصی عنوان داشت که قطعا آقای صدر یکی از ظرفیت‌های بسیار توانمند و اصلاح‌طلب این جریان است، اما هنوز در جبهه اصلاحات روی هیچ گزینه‌ای نه بحث صورت گرفته و نه تصمیم‌گیری انجام شده است. وضعیت مسعود پزشکیان هم مبهم است. هرچند روز سه‌شنبه خبر داده شد که او برای حضور در انتخابات اعلام آمادگی کرده است، اما پزشکیان دیروز چهارشنبه در گفت‌وگو با جماران اطلاع داد که هنوز به جمع‌بندی نرسیده است. در این بین یکی از چهره‌های نزدیک به محسن مهرعلیزاده، رئیس اسبق سازمان تربیت بدنی و فعال سیاسی اصلاح‌طلب، از اعلام کاندیداتوری او برای انتخابات ریاستجمهوری چهاردهم خبر داد.
حسن روحانی، از نامزد انتخابات تا حضور در شورای انتخابات
برخی اخبار منتشرشده در کانال‌های خبری هم حکایت از آن دارد که شورایی متشکل از خاتمی، حسن خمینی، حسن روحانی و ناطق‌نوری برای اصلاح‌طلبان در حال تصمیم‌گیری هستند و قرار شده بهزاد نبوی و جهانگیری هم به آن اضافه شوند. گفته می‌شود اصلاح‌طلبان تصمیم گرفتند تا بعد از ثبت‌نام‌ها، کاندیدای خود را اعلام نکنند. این در حالی است که کامبیز مهدی‌زاده، داماد رئیس‌جمهور سابق نیز با انتشار توییتی معنادار نوشته بود که حسن روحانی کاندیدای ریاستجمهوری می‌شود؟ البته محمود واعظی، رئیس دفتر حسن روحانی احتمال حضور او در انتخابات پیش‌رو را رد کرده و گفته است که کاندیداهای مورد نظر حزب اعتدال و توسعه، علی لاریجانی و اسحاق جهانگیری‌اند. با این حال هنوز علی لاریجانی و اسحاق جهانگیری به یک نتیجه و جمع‌بندی نهایی برای حضور در انتخابات نرسیده‌اند.
