تکاپوی آتش‌بس

اسرائیل با وجود تصویب پیش‌نویس قطع‌نامه پیشنهادی آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل متحد، با توقف عملیات در نوار غزه مخالفت کرده است. شورای امنیت سازمان ملل متحد اواخر روز دوشنبه یک جلسه رأی‌گیری درباره پیش‌نویس قطع‌نامه‌ای که از پیشنهاد جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا برای برقراری آتش‌بس میان اسرائیل و حماس در نوار غزه حمایت می‌کرد، برگزار کرد. ایالات متحده متن این پیش‌نویس را پس از شش روز مذاکره با اعضای شورای ۱۵‌عضوی امنیت نهایی کرد. ۱۴ عضو شورای امنیت به این قطع‌نامه رأی مثبت دادند و هیچ کشوری رأی منفی نداد. تنها روسیه به این قطع‌نامه رأی ممتنع داد. روسیه می‌گوید درباره موضع اسرائیل نسبت به این قطع‌نامه هنوز مطمئن نیست. نماینده روسیه در سازمان ملل گفت: نمی‌خواستیم به قطع‌نامه رأی منفی بدهیم، چون آن‌طور که متوجه شد‌ه‌ایم، جهان عرب از آن حمایت می‌کند.

قطع‌نامه تصویب‌شده درباره قبول پیشنهاد آتش‌بس جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکاست که خود دولت آمریکا می‌گوید اسرائیل آن را پذیرفته است. این قطع‌نامه از حماس که در ابتدا گفته بود به این پیشنهاد «مثبت» نگاه می‌کند، می‌خواهد ‌این پیشنهاد سه‌مرحله‌ای آتش‌بس را بپذیرد. آسوشیتدپرس نوشت برخی دیپلمات‌ها پیش از رأی‌گیری درباره اینکه روسیه و چین در برابر این قطع‌نامه از حق وتو استفاده کنند یا نه، ابراز تردید کرده بودند. با‌این‌حال، اسرائیل در اولین واکنش به این مسئله، متعهد شد ‌به عملیات نظامی خود در نوار غزه ادامه خواهد داد و اعلام کرد که در مذاکرات «بی‌معنی و عبث» با حماس شرکت نخواهد کرد. رئوت شاپیر بن نفتالی، نماینده اسرائیل در سازمان ملل، در نشست شورای امنیت تأکید کرد که اسرائیل می‌خواهد «اطمینان حاصل کند که غزه در آینده تهدیدی برای اسرائیل نخواهد بود». او گفت تا زمانی که همه گروگان‌ها بازگردانده نشوند و توانایی‌های حماس «نابود نشود»، نمی‌توان برای این جنگ نقطه پایانی را متصور شد. خانم بن نفتالی در ادامه، گروه فلسطینی حماس را به استفاده از «مذاکرات بی‌پایان... به‌عنوان ابزاری برای وقت‌‌خریدن» متهم کرد. اظهارات او پس از آن مطرح شد که ۱۴ عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت سازمان ملل به پیش‌نویس قطع‌نامه پیشنهادی ایالات متحده رأی مثبت دادند و تنها روسیه بود که به آن رأی ممتنع داد. این اولین باری است که این شورا چنین طرحی را برای پایان‌دادن به جنگ تصویب می‌کند. اسرائیل عضو شورای امنیت نیست و بنابراین رأی ندارد. جو بایدن اخیرا یک طرح آتش‌بس سه‌مرحله‌ای را ارائه کرده و پیش‌نویس قطع‌نامه‌ای که در شورای امنیت به رأی گذاشته شد، در حقیقت مهر تأییدی بر این طرح سه‌مرحله‌ای آتش‌بس بود.

حماس از پذیرش این قطع‌نامه استقبال ‌و در بیانیه‌ای اعلام کرد آماده تعامل با کشورهای میانجی‌ برای اجرای اقداماتی مانند خروج نیروهای اسرائیلی از غزه، تبادل اسرا، بازگشت ساکنان به خانه‌های خود و «رد هرگونه تغییر یا کاهش جمعیتی در منطقه نوار غزه است».

این قطع‌نامه می‌گوید‌ اسرائیل این طرح را پذیرفته و مقامات آمریکایی نیز بارها تأکید کرده‌اند که اسرائیل با این پیشنهاد موافقت کرده است؛ هرچند اظهارنظرهای عمومی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، خلاف آن را نشان می‌دهد. البته نتانیاهو ماه گذشته میلادی و کمتر از یک ساعت پس از اینکه بایدن از پیشنهاد خود رونمایی کرد هم تأکید کرده بود که اسرائیل تا زمانی که حماس شکست نخورد، به جنگ پایان نخواهد داد. لیندا توماس گرینفیلد، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل، اعلام کرد ‌ایالات متحده تضمین می‌کند که اسرائیل به تعهدات خود عمل خواهد کرد؛ کما‌اینکه مصر و قطر نیز همین تضمین را در مورد حماس می‌دهند. او گفت: اگر حماس با این توافق موافقت کند، جنگ می‌تواند امروز متوقف شود. اما مذاکرات دقیق برای اجرای مفاد آن هنوز به توافق اسرائیل و حماس منجر نشده است. به گفته توماس گرینفیلد، این توافق به سه مرحله تقسیم می‌شود که شامل آتش‌بس اولیه، آزادی گروگان‌های اسرائیلی و تبادل اسرای فلسطینی و در نهایت پایان دائمی خصومت‌ها و خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه، توزیع مؤثر کمک‌ها و بازسازی چند‌ساله در نوار غزه است. خانم توماس گرینفیلد همچنین تأکید کرد که این توافق «هر‌گونه تغییر جغرافیایی» در غزه را رد می‌کند و بر پایبندی به تحقق راه‌حل دو کشوری تأکید دارد. ریاض منصور، نماینده فلسطینی در سازمان ملل نیز گفت که تشکیلات خودگردان فلسطینی -‌که امور اداره کرانه باختری اشغالی را بر عهده دارد‌- از این توافق به‌عنوان «گامی در جهت درست» استقبال می‌کند. بااین‌حال، او گفت که اجرای این اقدامات بر عهده اسرائیل است. او با بیان اینکه «ما خواهان آتش‌بس هستیم‌»، افزود: «بار اجرای این قطع‌نامه بر دوش اسرائیل است. به عمل کار برآید. خواهیم دید چه کسانی علاقه‌مند به تحقق این قطع‌نامه هستند و چه کسانی مانع آن می‌شوند و می‌خواهند به نسل‌کشی علیه مردم ما ادامه دهند». پیش از جلسه رأی‌گیری، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در جریان نشستی در بیت‌المقدس به نتانیاهو گفت‌ این پیشنهاد «امکان استقرار آرامش در امتداد مرز شمالی اسرائیل و ادغام بیشتر با کشورهای منطقه را فراهم می‌کند». پس از تصویب این قطع‌نامه، بلینکن با یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل نیز گفت‌وگو کرد و در آنجا «از آمادگی اسرائیل برای انعقاد این توافق قدردانی»‌ و تأکید کرد که اکنون مسئولیت پذیرفتن مفاد توافق «بر ‌عهده حماس» است. با گذشت هشت ماه از آغاز جنگ در نوار غزه، اسرائیل هنوز به اهداف اعلام‌شده خود نرسیده است و اکثر رهبران ارشد حماس آزاد هستند. این در حالی است که مقامات نظامی اسرائیل اوایل این هفته تخمین زدند هنوز حدود ۱۲۰ گروگان در اسارت به سر می‌برند و گمان می‌رود حدود ۷۰ نفر از آنها هنوز زنده هستند.