دستور بازگشت دانشگاهیان

شرق: کشتی‌بان را سیاستی دیگر آمده است! این را می‌توان از صحبت‌های صریح رئیس‌جمهور در جلسه تودیع و معارفه وزرای علوم فهمید. جایی که مسعود پزشکیان دستور داد تا وضعیت دانشجویان معترضی که با احکام تنبیهی مواجه شده‌اند و استادانی که به هر دلیل از حضورشان در دانشگاه ممانعت به عمل آمده دوباره بررسی و تا جای ممکن این مشکلات برطرف شود. این البته کاملا قابل پیش‌بینی بود که با توجه به حضور پررنگ محمود فاضلی و علی شریفی‌زارچی، دو استاد معروف اخراجی سال‌های اخیر در کمپین انتخاباتی مسعود پزشکیان، در صورت پیروزی او باید شاهد گشایش‌هایی در دانشگاه‌ها باشیم. اولین خبرها در این زمینه هم چند روز پیش از سوی علی شریفی‌زارچی در توییتر اطلاع‌رسانی شد و بعد از آن هم بود که پزشکیان وارد صحنه شد و دستورهایی در این زمینه صادر کرد.

موج گسترده اخراج و تعلیق

در دولت سیزدهم و هم‌زمان با وقایع گسترده سال ۱۴۰۱ شاهد درپیش‌گرفتن سیاست‌های سختگیرانه‌ای در دانشگاه‌ها بودیم. تعداد زیادی از دانشجویان به دلیل رعایت‌نکردن قوانین مربوط به پوشش یا جداسازی سالن‌های غذاخوری با احکام تعلیقی مواجه شدند و برخی نیز اخراج شدند. همچنین در این دوره برای اولین‌بار شاهد صدور حکم اخراج برای دانشجویان معترض بودیم و محل تحصیل برخی دانشجویان معترض به اجبار تغییر کرد. از سوی دیگر در این دوران و به‌ویژه در اوج روزهای اعتراضات شاهد تغییراتی در سیاست‌های انتظامات دانشگاه‌ها بودیم که گزارش‌های زیادی در این زمینه و درباره نحوه برخورد با دانشجویان منتشر شده بود. از سوی دیگر در این دوران با موج گسترده اخراج استادان هم مواجه بودیم. بسیاری از استادان دانشگاه در این سه سال به ویژه بعد از وقایع سال 1401 قراردادشان تمدید نشد و برخی دیگر هم به دانشگاه راه نیافتند. این مسئله یکی از مهم‌ترین صحنه‌های تبلیغات انتخاباتی را هم رقم زد. جایی که مشاجره میان محمد فاضلی و شهاب اسفندیاری درباره نحوه قطع همکاری دانشگاه شهید بهشتی با دکتر فاضلی به مشاجره بزرگ تبدیل شد. طبق آخرین گزارش‌ها در این زمینه در ۲.۵ سال گذشته بیش از ۲۰ استاد دانشگاه تهران و در مجموع بیش از ۶۰ استاد دانشگاه کارشان را از دست دادند.

بازگشت زارچی به شریف

در هفته گذشته یکی از مهم‌ترین خبرها در زمینه وضعیت دانشگاه‌ها در رسانه‌ها منتشر شد. علی شریفی‌زارچی، استاد نخبه دانشگاه شریف، اعلام کرد که مقدمات بازگشتش به دانشگاه فراهم شده است. شریفی‌زارچی از جمله استادانی بود که از دانشجویان معترض حمایت کرده بود. او در مهر ۱۴۰۱ یکی از کلاس‌هایش را با تسلیت مرگ مهسا امینی شروع کرد و پس از آن هم در شب درگیری‌های دانشگاه از دانشجویان حمایت ویژه‌ای کرد. کم‌کم فرصت حضور او در دانشگاه محدود شد تا اینکه کلاس‌های او در دانشکده تعطیل شد. علی شریفی‌زارچی با شروع تبلیغات انتخاباتی مسعود پزشکیان با حمایت از او نقش قابل توجهی در پیروزی او داشت. سرانجام استاد اخراجی شریف در هفته گذشته از بازگشت خود به این دانشگاه در ترم پاییز خبر داد. علی شریفی‌زارچی در توییتر خود نوشت: «بازگشت من به دانشگاه شریف قطعی شد و پس از یک سال وقفه، از ترم پاییز درس خواهم داد. خداوند را به خاطر خدمت به مردم عزیز ایران شکر می‌کنم. از حمایت جامعه دانشگاهی به خصوص همکارانم در شریف و دانشجویان عزیز سراسر ایران سپاسگزارم. پیگیر بازگشت سایر همکارانم خواهم بود».

بازگشت او به دانشگاه با واکنش‌‌ها هم همراه بود. محمد مهاجری، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی اصولگرا در توییتر خود در این زمینه نوشت: «دو خبر منتشر شد که یکی امیدبخش و یکی یأس‌آوربود. بازگشت شریفی‌زارچی استاد اخراجی دانشگاه‌ شریف شیرین است و انتصاب دو تن از ناکارآمدترین اعضای دولت‌ سیزدهم، آقایان سپهر خلجی و صولت‌ مرتضوی در ستاد اجرائی تأسف‌آور. آقای پرویز فتاح هنگام ورود به این ستاد لشکر پایداری‌چی‌ها را استخدام کرد». عطاءالله مهاجرانی وزیر اسبق ارشاد به این مسئله، از زاویه طلب حلالیت وزیر علوم واکنش نشان داد: «امیدوارم شرایط بازگشت همه اساتید و دانشجویانى که اخراج شدند. فراهم شود. سلب حقوق اجتماعى افراد با حلالیت‌طلبیدن وزیر سابق علوم تمام نمى‌شود. حقوق افراد همان حق‌الناس بایست تأمین شود. البته عذرخواهى و حلالیت پسندیده بود و مقدمه اصلاح رویه‌هاى ظالمانه».

از سوی دیگر با موج خبری ایجادشده بعد از این خبر مسئولان فعلی دانشگاه هم به آن واکنش نشان دادند. سید عباس موسوی، رئیس دانشگاه صنعتی شریف، در مورد بازگشت دکتر شریفی‌زارچی به دانشگاه به مهر گفت: در مورد این موضوع من چیزی را تأیید یا تکذیب نمی‌کنم. هفته آینده صحبت خواهم کرد.

شریفی‌زارچی به تازگی در جدیدترین اظهارنظرش در شبکه اجتماعی ایکس از رئیس‌جمهور خواست تا زمینه آزادی محسن برهانی، دیگر استاد منتقد دانشگاه را هم فراهم کند. او در این زمینه نوشت: از دکتر پزشکیان رئیس‌جمهور محترم و دکتر سیمایی‌صراف وزیر محترم علوم درخواست می‌کنم شخصا آزادی دکتر محسن برهانی را پیگیری کنند تا ایشان از ابتدای سال جدید تحصیلی در کلاس درس حاضر شوند. جای استاد منتقد، زندان نیست.

پزشکیان چه گفت؟

مسعود پزشکیان روز پنجشنبه در آیین تکریم و معارفه وزیران سابق و فعلی علوم، تحقیقات و فناوری که در این وزارتخانه برگزار شد، اظهار کرد: به وزرای بهداشت و آموزش و پرورش هم گفته‌ام همه اساتیدی که به هر طریقی دانشگاه لغو قرارداد کرده یا اخراج کرده است را بازنگری کنند و دانشجویان را برگردانند. پزشکیان اظهار کرد: دانشجو که اعتراض می‌کند، من هم باید جوابش را بدهم؛ یا حرفش حق است که باید اطاعت کنم یا اینکه اشتباه می‌کند که هدایتش می‌کنم. دانشجو نمی‌تواند آدم بدی باشد؛ دانشجو کسی است که فردای مملکت ماست و باید بتواند سؤال کند. او با اشاره به تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی برای ایجاد کرسی‌های آزاد‌اندیشی در دانشگاه‌ها افزود: این کرسی‌ها به این معنی است که من بتوانم آزادانه حرف بزنم و طرف مقابل اگر منطق دارد، جواب بدهد و اگر منطق ندارد، منطق من را بپذیرد. رئیس‌جمهور با بیان اینکه اینها مسائل روشن علمی است که باید بر اساس شواهد نتیجه بگیریم، ادامه داد: می‌شود دانشجو را هدایت و توجیه کرد و اگر حق با اوست، این من هستم که باید خودم را اصلاح کنم نه اینکه او را بزنم. پزشکیان در ادامه با قدردانی از اقدامات وزیر سابق علوم، تحقیقات و فناوری به برخی اختلاف نظرها درباره ادغام رشته‌های پزشکی با وزارت علوم اشاره کرد و گفت: بحث علمی دعوا ندارد؛ هر کسی حرف حق را بیاورد ما قبول می‌کنیم و هیچ‌گونه عنادی با حرف درست نداریم و این‌گونه نیست که حرف درست را نپذیریم. وی با بیان اینکه نگاه‌های اجتماعی و مدیریتی و سیاست‌گذاری فرق می‌کند، افزود: یکی از مشکلات این است که تصور می‌کنیم مثلا چون پزشک و در رشته خودم نخبه هستم، یعنی در همه چیز می‌توانم نظر بدهم، در حالی که باید این را بدانم که کجا می‌توانم نظر قاطع بدهم و کجا باید از کارشناسان استفاده کنم. رئیس‌جمهور ابراز امیدواری کرد که وزیر جدید علوم، تحقیقات و فناوری بتوانند در دوره مسئولیت این وزارتخانه با همین نگاه حق‌پذیری و تصمیم‌گیری بر اساس شواهد و مستندات علمی نیروها را به کار بگیرند و اقدامات را به پیش ببرند و اجرا کنند. پزشکیان با بیان اینکه می‌گویند جامعه به من امید بسته و ما به دانشگاه و دانشگاهیان دل بسته‌ایم، اظهار کرد: دانشگاه و دانشمندان و کسانی که می‌توانند برای ما کاری کنند. او خاطرنشان کرد: وحدت و انسجام در حرف حق دعوا ندارد. من هر حرف حقی که بیاید و شواهد محکم داشته باشد، می‌پذیرم و به آن عمل خواهم کرد. مردم به شما و به ما نیاز دارند تا بتوانیم راه درست و عزت و سربلندی را در مقابلشان قرار دهیم. ان‌شاءالله به دور از نفسانیت بتوانیم کنار هم قرار بگیریم.