روایت یکتانت از وضعیت دیجیتال‌مارکتینگ

داده‌های گزارش یکتانت از وضعیت دیجیتال‌مارکتینگ در سال 1402 نشان می‌دهد اندازه بازار تبلیغات دیجیتال در ایران حدود 11 هزار میلیارد تومان است. یکتانت با انتشار گزارشی، وضعیت دیجیتال‌مارکتینگ در دنیا و ایران را بررسی کرده است. طبق این گزارش، تبلیغات دیجیتال در جهان روز‌به‌روز سهم بیشتری از مارکتینگ را به خود اختصاص می‌دهد. در ایران نیز 20 درصد از کل حجم بازار تبلیغات به دیجیتال‌مارکتینگ اختصاص دارد. اندازه این بازار در کشور ما حدود 11 هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود. در ادامه برخی از مهم‌ترین داده‌های گزارش یکتانت را با هم مرور خواهیم کرد.

وضعیت بازار تبلیغات دیجیتال در دنیا و ایران

آن‌طور‌ که در این گزارش آمده، هزینه تبلیغات دیجیتال (مثل تبلیغات در وب‌سایت‌ها یا تبلیغات پیامکی) در سال 2023 نسبت به سال قبل آن نزدیک به 10 درصد رشد داشته و بیش از 638 میلیارد دلار بوده. تخمین زده می‌شود این رقم برای سال 2024 و سال‌های آتی نیز بیشتر شود و هزینه تبلیغات به روش‌های غیردیجیتال (مثل تبلیغات تلویزیونی و محیطی) روند ثابت خود را حفظ کند ‌(عکس 1). سهم تبلیغات دیجیتال از کل صنعت تبلیغات 68.8 درصد برآورد شده است. یکتانت اندازه بازار تبلیغات دیجیتال در ایران را حدود 11 هزار میلیارد تومان تخمین زده. این رقم بیش از 20 درصد کل حجم بازار تبلیغات کشورمان است. برآوردهای یکتانت نشان می‌دهد نیمی از حجم بازار تبلیغات دیجیتال در ایران به شبکه‌های اجتماعی اختصاص دارد. تبلیغات پیامکی، تبلیغات در وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها و تبلیغات در VODها نیز یک‌سوم این بازار را شامل می‌شود‌ (عکس 2).

رفتار کاربران ایرانی در فضای آنلاین

پیمایشی از سوی شرکت تحقیقات بازار امروز (emrc) انجام شده که داده‌‌های آن نشان می‌دهد ایرانی‌ها به طور متوسط روزانه چهار ساعت از وقت خود را صرف استفاده از اینترنت می‌کنند. بنابر اعلام شرکت‌کنندگان، 60 درصد آنها پیش از خواب سری به شبکه‌های اجتماعی می‌زنند و بیش از 85 درصدشان نیز پیش از خرید حضوری یا آنلاین، در اینترنت تحقیق می‌کنند.

موبایل همچنان اصلی‌ترین وسیله برای وب‌گردی است؛ چراکه تقریبا همه به آن دسترسی دارند. پرمصرف‌ترین کالای دیجیتال، لپ‌تاپ و کامپیوتر شخصی است که فقط 25 درصد افراد از آن استفاده می‌کنند. اما ایرانی‌ها چرا از اینترنت استفاده می‌کنند؟ رسیدگی به امور بانکی، پیگیری اخبار و خرید اینترنتی، سه دلیل اصلی کاربران برای استفاده از اینترنت است. زنان بیش از مردان از اینترنت برای ارتباط با خانواده و دوستان استفاده می‌کنند. از سوی دیگر، مردها برای دنبال‌کردن اخبار، گوش‌دادن به موسیقی، وقت‌گذرانی و کسب درآمد بیش از زنان از اینترنت استفاده می‌کنند‌ (عکس 3). نسل Z از اینترنت بیشتر برای بازی، گوش‌دادن به موسیقی و تماشای فیلم و سریال استفاده می‌کند. استفاده از اینترنت برای خدمات بانکی و دنبال‌کردن اخبار در میان نسل X (متولدین قبل سال 1360) رایج‌تر است. تلگرام پراستفاده‌ترین پیام‌رسان میان همه کاربران است. ایتا و واتس‌اپ نیز توسط بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان استفاده می‌شود (عکس 4). داده‌های این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد اسنپ، پرکاربردترین سوپراپلیکیشن‌ میان کاربران ایرانی است. 

ایرانسل من و آپ در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. در بخش دیگری از این گزارش به تأثیر و جلب توجه مسیرهای تبلیغاتی مختلف اشاره شده است. نکته قابل تأمل، توجه اندک تمامی کاربران به پیامک‌های تبلیغاتی است. بعد از بیلبورد، پیامک کمترین مواجهه‌ را برای پاسخ‌دهندگان دارد. این در‌حالی است که یکی از بیشترین حجم بازارهای تبلیغات آنلاین را به خود اختصاص داده است. آیا شرکت‌ها باید در این نوع تبلیغات‌ بازنگری کنند؟ روشی که عموما آزاردهنده است و کاربران بسیاری از آن گلایه می‌کنند. شبکه‌های اجتماعی برای نسل Z و تلویزیون برای نسل Y و X مواجهه بیشتری با تبلیغات برندها دارند.

اینستاگرام؛ بازاری مجازی برای فروشندگان حقیقی

داده‌های یکتانت نشان می‌دهد اینستاگرام همچنان اصلی‌ترین بستر برای فعالیت فروشگاه‌های ایرانی است. در سال گذشته بیش از 960 هزار فروشگاه در این شبکه اجتماعی فعالیت می‌کردند که نسبت به سال 1401 رشد 48‌درصدی دارد. زلکا با بررسی بیش از 11 هزار کسب‌وکار فعال، به این نتیجه رسیده که 96 درصد این کسب‌وکارها در اینستاگرام و 74 درصد آنها در تلگرام فعال هستند. متوسط تعداد دنبال‌کننده کسب‌وکارها در اینستاگرام بیش از 14600 و در تلگرام بیش از 6200 فالوئر است. حوزه‌های «مد و پوشاک»، «خدمات آرایشی و زیبایی»، «پزشکی و سلامت» و «خدمات پوست و مو» اصلی‌ترین حوزه‌های فعالیت صفحه‌های فروشگاهی در اینستاگرام هستند. داده‌های جریان نیز نشان می‌دهد صفحات پرمخاطب و اینفلوئنسرهای ایرانی در سال گذشته بیش از شش هزار میلیارد تومان از طریق تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی درآمد داشتند. طبق گزارش یکتانت، در سال گذشته بیش از 900 میلیارد بار نمایش تبلیغ در وب‌سایت‌های ایرانی انجام شده که این رقم نسبت به سال 1401 رشد 12.5درصدی دارد. این تبلیغات در بیش از چهار‌هزار رسانه نمایش داده شده که بیش از یک‌سوم این رسانه‌ها در حوزه‌های «آهنگ و موسیقی»، «سیاسی و اجتماعی» و «ورزشی» فعالیت می‌کنند‌ (عکس 5). تبلیغات مربوط به مراقبت‌های شخصی و زیبایی، جراحی و درمان، بیشترین حجم نمایش را در وب فارسی داشته‌اند‌ 

(عکس 6). بد نیست بدانید کسب‌وکارهای فعال در حوزه‌های خرده‌فروشی، ارز دیجیتال و خدمات تجاری بیشتر از سایر حوزه‌های کسب‌وکاری برای تبلیغات هزینه می‌کنند.

وضعیت تبلیغات آفلاین در سال 1402

سال گذشته 555 برند تبلیغات تلویزیونی نمایش داده‌اند که این رقم نسبت به سال 1401 حدود 40 درصد کاهش داشته است. کسب‌وکارهای فعال در حوزه «خدمات مالی و اعتباری»، «مواد بهداشتی و آرایشی» و «وسایل و لوازم خانگی»، میزان تبلیغات تلویزیونی خود را در سال 1402 افزایش داده‌اند. 1243 برند نیز در رسانه‌های محیطی تهران‌ تبلیغ کرده‌اند و اندازه بازار اجاره فضای تبلیغات محیطی در تهران، بیش از 2200 میلیارد تومان برآورد شده است. معرفی محصول اصلی‌ترین دلیل کسب‌وکارها برای استفاده از تبلیغات محیطی است. فروش اقساطی و جشنواره نیز از این حیث در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.