از فریادهای بایدن تا رفاقت ترامپ و پوتین

تازه‌ترین کتاب باب وودوارد، روزنامه‌نگار سرشناس آمریکایی که نامش با رسوایی واترگیت در دوران ریاست‌جمهوری ریچارد نیکسون گره خورده، می‌تواند مدت‌ها رسانه‌ها را مشغول خود کرده و گوشه‌ای از پشت پرده روابط رهبران جهان را افشا کند. کتاب جدید وودوارد که «جنگ» نام دارد و قرار است هفته آینده منتشر شود، به مناسبات جو بایدن و دونالد ترامپ، رؤسای جمهور فعلی و پیشین آمریکا با رهبران دیگر کشورها پرداخته است. بر ‌اساس نوشته‌های کتاب باب وودوارد که حاصل گفت‌وگو‌های متعدد او با بایدن، تونی بلینکن‌ وزیر خارجه آمریکا‌ و مقامات ارشد دیگر و دسترسی به اسناد و مکاتبات است، جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، پس از ورود نیروهای ارتش اسرائیل به رفح، نخست‌وزیر اسرائیل‌ را یک «دروغ‌گوی حرامزاده» خطاب کرده است. بخش‌هایی از این کتاب از سوی سی‌ان‌ان منتشر شده و بر اساس آن، رئیس‌جمهور آمریکا پس از حمله هوایی اسرائیل و هدف قراردادن یک فرمانده ارشد حزب‌الله، بر سر بنیامین نتانیاهو فریاد کشیده است. در بخش دیگری از این کتاب بایدن در ماه آوریل در یک تماس تلفنی از نتانیاهو پرسیده که راهبرد او برای جنگ در غزه چیست و نخست‌وزیر اسرائیل هم در پاسخ گفته است‌ سربازان‌ اسرائیل باید به شهر رفح در مرز مصر بروند تا آخرین پایگاه حماس را نابود کنند. این پاسخ نتانیاهو خشم بایدن را به همراه داشته و با عصبانیت به او گفته است: «بی‌بی تو هیچ راهبردی نداری‌». نیروهای اسرائیلی در ماه مِی‌ وارد رفح شدند و تعداد جان‌باختگان‌ غیرنظامی‌ به شکل قابل توجهی افزایش یافت. این شرایط حتی خشم مصر را هم به همراه داشت و این کشور نسبت به طغیان این شرایط ابراز نگرانی کرده بود. باب وودوارد در بخش دیگری از کتاب خود به نخستین حمله موشکی ایران در پاسخ به حمله اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق پرداخته و تأکید می‌کند‌ بایدن از نتانیاهو خواسته به آن حمله ایران پاسخی ندهد و برنده این مناقشه شود. بر اساس این کتاب، رئیس‌جمهور آمریکا پاسخ محدود اسرائیل به حمله ایران را موفقیت‌آمیز دانسته و خطاب به مشاورانش گفته است: «می‌دانم که او قرار است کاری انجام دهد اما روشی که من آن‌ را توصیه می‌کنم این است که به او بگویم

 هیچ کاری نکن‌».

باب وودوارد در بخش دیگری از کتاب خود نوشته است‌ جو بایدن پس از ورود سربازان اسرائیلی به رفح درباره نتانیاهو گفته است: «او یک دروغ‌گوی حرامزاده است. او آدم بدی است. یک آدم لعنتی است‌».

پیش از این سایت پولیتیکو هم گزارش داده بود که جو بایدن از آن عبارت درباره بنیامین نتانیاهو استفاده کرده، اما کاخ سفید به‌سرعت چنین روایتی را تکذیب کرده بود. بخش دیگری از این کتاب به ترور فؤاد شکر، فرمانده ارشد نظامی حزب‌الله مربوط می‌شود. نویسنده در این بخش می‌نویسد‌ جو بایدن در گفت‌وگوی خود با بنیامین نتانیاهو با فریاد خطاب به نخست‌وزیر اسرائیل چنین گفته است: «بی‌بی لعنتی، با این اقدامات تصور جهانی از اسرائیل به‌طور فزاینده‌ای این است که شما یک کشور سرکش و بازیگری سرکش هستید‌».

در روزهای اخیر هم گزارش‌های مختلفی درباره اعمال فشار بیشتر دولت آمریکا به اسرائیل برای اینکه واکنش شدیدی به حمله ایران نشان ندهد منتشر شده است. با‌این‌حال اکسیوس به نقل از منابع آمریکایی نوشته است‌ مسئولان کاخ سفید دیگر به توضیحات مقامات اسرائیلی درباره برنامه‌های خود برای پاسخ به حمله ایران اعتماد ندارند.

آگاهی از حمله روسیه به اوکراین

طبق کتاب وودوارد، مقامات آمریکایی در اکتبر ۲۰۲۱ از برنامه روسیه برای حمله به اوکراین با ۱۷۵ هزار سرباز آگاه شدند. او در وصف اشراف اطلاعاتی آمریکا مدعی شد: «اطلاعات به‌ قدری دقیق بود که بسیاری فکر می‌کردند نیروهای اطلاعاتی آمریکا در کرملین مأمور داشتند‌». اما به ادعای وودوارد در ابتدا دولت بایدن و متحدان او با وجود اطمینان خود از جدیت روسیه در حمله به اوکراین، این مسئله را باور نداشتند. طبق گزارش وودوارد، بایدن در پاسخ به «بیل برنز»، رئیس سازمان سیا، درباره برنامه پوتین برای حمله به اوکراین گفت: «این دیوانگی است. حالا من باید با بلعیده‌شدن اوکراین توسط روسیه مقابله کنم؟».

طبق کتاب این روزنامه‌نگار مشهور، بایدن در دسامبر ۲۰۲۱‌ یک‌ مرتبه در کنفرانسی ویدئویی و یک‌ مرتبه دیگر در تماس تلفنی حدود یک‌ساعته با پوتین درباره این حمله صحبت کرده بود. وودوارد گزارش کرد در این گفت‌وگوی تلفنی که ۵۰ دقیقه به طول انجامیده بود،‌ رؤسای جمهور آمریکا و روسیه یکدیگر را به جنگ هسته‌ای تهدید کردند و در‌ نهایت بایدن به همتای روس خود گفت که «هیچ‌کس در جنگ هسته‌ای پیروز نخواهد شد‌».

وودوارد همچنین گزارش کرد‌ «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس‌جمهور اوکراین، در ابتدا اطلاعات آمریکایی‌ها را باور نکرد و در طول دیدار «کامالا هریس»، معاون بایدن، با زلنسکی در فوریه ۲۰۲۲ و چند روز پیش از حمله روسیه، هریس به رئیس‌جمهور اوکراین گفت‌ به دنبال فردی جایگزین باشد. طبق گزارش این روزنامه‌نگار تحقیقی، هریس بر این باور بود که دیدار او با زلنسکی در فوریه ۲۰۲۲، آخرین دیدار آنها خواهد بود. وودوارد همچنین در بخشی از کتاب خود تحت عنوان «جنگ» مدعی شد در سپتامبر ۲۰۲۲، رئیس‌جمهور روسیه برای «جبران تلفات سنگین نیروهای خود در میدان جنگ» در پی استفاده از تسلیحات هسته‌ای بود. طبق ادعای وودوارد، در سپتامبر ۲۰۲۲، سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا‌ احتمال استفاده از تسلیحات هسته‌ای توسط روسیه را ۵۰ درصد تخمین زدند که به نگرانی فزاینده مقامات آمریکایی انجامید. وودوارد گزارش داد‌ بایدن در واکنش به این خطر، به‌سرعت به «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی خود دستور داد به مقامات روسیه‌ واکنش آمریکا به این تحول را «اطلاع دهد». این کتاب همچنین به گفت‌وگوی تند «لوید آستین»، وزیر دفاع آمریکا‌ و «سرگئی شویگو»، وزیر دفاع وقت روسیه، در اکتبر ۲۰۲۲ می‌پردازد.

درباره گفت‌وگوی دو وزیر دفاع آمریکا و روسیه در کتاب وودوارد آمده است: «آستین به همتای روس خود گفت در صورت استفاده از تسلیحات هسته‌ای، همه محدودیت‌ها در اوکراین برداشته خواهد شد‌». وودوارد همچنین نوشت‌ آستین به شویگو گفت: «این می‌تواند روسیه را بسیار بیشتر از گذشته در سطح جهانی منزوی کند‌». وزیر دفاع روسیه نیز در واکنش به اظهارات آستین گفت‌ کشورش از تهدیدات آمریکا استقبال نخواهد کرد. این روزنامه‌نگار آمریکایی همچنین مدعی شد‌ چندین روز پس از این تماس، مقامات روسیه با همتایان آمریکایی خود تماس گرفتند تا تلاش اوکراین برای نشر گزارشات اشتباه را اعلام کنند که با ناباوری مقامات آمریکایی روبه‌رو شد. وودوارد درباره این تماس‌ها نوشت: ‌آستین به شویگو گفت‌ این اطلاعات را باور نمی‌کند و فقط به او گفت «نکن» و شویگو نیز گفت «متوجه هستم».

روابط نزدیک ترامپ و پوتین

وودوارد همچنین به روابط «نزدیک» ترامپ و پوتین پرداخت و نوشت: «در سال ۲۰۲۰ و در اوج همه‌گیری کووید‌۱۹، ترامپ دستگاه‌های تست کووید برای مصرف شخصی پوتین برای او ارسال کرد‌». اما این روزنامه‌نگار آمریکایی در ادامه مدعی شد‌ پوتین به همتای آمریکایی خود گفت: «لطفا به هیچ‌کس نگو که این دستگاه‌ها را ارسال کردی؛ چون همه خشمگین‌ خواهند شد. آنها به من اهمیتی نمی‌دهند. به خاطر خودت می‌گویم‌». البته بخش مهم کتاب ادعایی وودوارد، گزارش او درباره تماس‌های ادامه‌‌یافته بین ترامپ و پوتین پس از خروج رئیس‌جمهور پیشین آمریکا از کاخ سفید است. وودوارد به نقل از افراد نزدیک ترامپ ادعا کرد از سال ۲۰۲۱ تاکنون، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا و رئیس‌جمهور روسیه دست‌کم هفت مرتبه با یکدیگر گفت‌وگوی تلفنی داشته‌اند‌‌. البته «جیسون میلر»، یکی از افراد نزدیک ترامپ، در پاسخ به ادعای ووداورد به او گفته است‌ تا جایی که او اطلاع دارد، چنین تماس‌هایی رخ نداده است.

عربستان و مسئله فلسطین

وودوارد در ادامه کتاب خود به میزان اهمیت مسئله فلسطین برای «محمد بن‌سلمان»، ولیعهد عربستان سعودی، پرداخت و نوشته است: «پس از وقوع جنگ غزه، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، به‌سرعت راهی منطقه شد. پس از رسیدن او به عربستان سعودی، محمد بن‌سلمان، هیئت آمریکایی را تا آخر شب نادیده گرفت». به نوشته وودوارد، بلینکن، محمد بن‌سلمان را «کودکی لوس» توصیف کرده است. اما بخش مهم مطلب او درباره دیدار بلینکن و ولیعهد عربستان، درباره مسئله فلسطین است. به ادعای وودوارد، محمد بن‌سلمان در پاسخ به سؤال بلینکن درباره شدت اهمیت مسئله فلسطین برای عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو گفت: «آیا تشکیل کشور مستقل فلسطین را من می‌خواهم؟ برایم مهم نیست. اما آیا به آن نیاز دارم؟ قطعا!».