گرینلند بر سر دوراهی استقلال و فشارهای آمریکا

حزب راست میانه دموکرات به رهبری ینس فردریک نیلسن، در انتخابات پارلمانی اخیر گرینلند به پیروزی غیرمنتظره‌ای دست یافت. این انتخابات در حالی برگزار شد که اظهارات جنجالی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، مبنی‌بر تمایل به تصاحب این جزیره، به‌شدت بر فضای سیاسی حاکم سایه افکنده بود. نتیجه انتخابات نه‌تنها معادلات سیاسی داخلی گرینلند را تغییر داد، بلکه واکنش‌های تندی را نیز در سطح بین‌المللی و به‌ویژه از سوی رهبران گرینلند و دانمارک به همراه داشت.

با شمارش نهایی آرا، حزب دموکرات توانست 29.9 درصد از کل آرا را به خود اختصاص دهد و با کسب اکثریت نسبی، جایگاه نخست را از آن خود کند. حزب نالراق با 24.5 درصد آرا در رتبه دوم قرار گرفت و حزب اینوئیت آتاکاتیگیت (IA)، به رهبری موته اِگده، نخست‌وزیر مستعفی، با 21.4 درصد آرا در جایگاه سوم ایستاد. این نتایج نشان می‌دهد که هیچ‌یک از احزاب نتوانسته‌اند اکثریت مطلق 31 کرسی پارلمان را به دست آورند و در نتیجه، مذاکرات برای تشکیل دولت ائتلافی در روزهای آتی از اهمیت بسزایی برخوردار خواهد بود.

ینس فردریک نیلسن، رهبر 33‌ساله حزب دموکرات، ضمن ابراز شگفتی از پیروزی حزبش، بر آمادگی برای گفت‌وگو با تمامی احزاب و تلاش برای ایجاد وحدت، به‌ویژه با توجه به تحولات بین‌المللی، تأکید کرد. حزب دموکرات با رویکردی ‌«لیبرال اجتماعی‌» شناخته می‌شود و ضمن حمایت از استقلال گرینلند در بلندمدت، بر ایجاد فرصت‌های اقتصادی بیشتر به عنوان پیش‌شرط این امر تأکید دارد. یکی از محورهای اصلی تبلیغات این حزب، لغو ممنوعیت استخراج منابع معدنی جزیره بوده است. با این حال، نیلسن و حزبش به‌صراحت اعلام کرده‌اند که گرینلند برای فروش نیست و ایده پیوستن آن به ایالات متحده را قاطعانه رد کرده‌اند. نیلسن اظهارات ترامپ را «نامناسب» خواند و بر لزوم اتحاد در برابر چنین اظهاراتی تأکید کرد.

در واکنش به پیروزی حزب دموکرات، دونالد ترامپ در اظهاراتی مدعی شد که گرینلند به ایالات متحده ملحق خواهد شد و این نتیجه را «انتخابات خوبی برای ما» توصیف کرد. او همچنین ینس فردریک نیلسن را «شخص بسیار خوبی» خواند. ترامپ در دیدار با مارک روته، دبیرکل ناتو، در دفتر بیضی کاخ سفید، در پاسخ به سؤالی درباره دیدگاهش در مورد الحاق احتمالی گرینلند گفت: «فکر می‌کنم این اتفاق خواهد افتاد». او با اشاره به اهمیت گرینلند برای امنیت بین‌المللی، ابراز اطمینان کرد که روته نقش «سازنده‌ای» در این زمینه ایفا خواهد کرد.

اما اظهارات ترامپ با واکنش تند رهبران گرینلند مواجه شد. ینس فردریک نیلسن، نخست‌وزیر احتمالی گرینلند، در واکنش به تلاش‌های ترامپ برای تصاحب این جزیره، تأکید کرد که مردم گرینلند باید اجازه داشته باشند تا در مورد آینده خود تصمیم بگیرند، به‌ویژه در شرایطی که این سرزمین به سوی استقلال از دانمارک پیش می‌رود. نیلسن در مصاحبه با اسکای‌نیوز گفت: «ما نمی‌خواهیم آمریکایی باشیم. نه، ما نمی‌خواهیم دانمارکی باشیم. ما می‌خواهیم گرینلندی باشیم و در آینده استقلال خودمان را داشته باشیم». او همچنین بر تمایل مردم گرینلند برای ساخت کشور خودشان تأکید کرد.

موته اِگده، نخست‌وزیر مستعفی گرینلند، نیز به‌شدت به اظهارات ترامپ واکنش نشان داد و اعلام کرد‌ نشست فوری با رهبران احزاب برای رد مشترک تهدیدهای ترامپ برگزار خواهد کرد. او با انتشار پیامی در فیسبوک، اظهار داشت: «این بار باید رد ترامپ را قوی‌تر کنیم. مردم نمی‌توانند به این بی‌احترامی ادامه دهند». اِگده با اشاره به اینکه ریاست دولت موقت را بر‌عهده دارد، تأکید کرد‌ وظیفه دارد هرچه سریع‌تر رؤسای احزاب را برای این موضوع فرا بخواند. او اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر الحاق گرینلند را «به‌هیچ‌وجه قابل قبول» دانست.

ترامپ در اظهارات خود همچنین به بعد مسافت دانمارک از گرینلند اشاره کرد و حق این کشور برای ادعای مالکیت بر بزرگ‌ترین جزیره جهان را زیر سؤال برد. او گفت: «یک قایق 200 سال پیش یا چیزی شبیه به آن در آنجا لنگر انداخت و آنها می‌گویند که حق مالکیت آن را دارند. نمی‌دانم این درست است یا نه. در واقع، فکر نمی‌کنم درست باشد». ترامپ همچنین مدعی شد که کنترل آمریکا بر گرینلند می‌تواند به دلایل امنیت ملی مهم باشد و حتی پیشنهاد کرد که ناتو نیز باید در این موضوع دخیل شود، اما مارک روته، دبیرکل ناتو، از اظهارنظر در این مورد خودداری‌ و تأکید کرد که نمی‌خواهد ناتو را وارد این بحث کند، اما در عین حال به اهمیت گرینلند برای امنیت قطب شمال با توجه به منافع چین و روسیه اذعان کرد.

واکنش‌ها به اظهارات ترامپ تنها به رهبران گرینلند محدود نشد. راسموس جارلوف، رئیس کمیته دفاعی پارلمان دانمارک، نیز به‌شدت از اظهارات ترامپ و شوخی دبیرکل ناتو با او در مورد گرینلند انتقاد کرد. او در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما از شوخی دبیرکل ناتو با ترامپ در مورد گرینلند به این شکل قدردانی نمی‌کنیم. این به معنای جنگ بین دو کشور عضو ناتو خواهد بود. گرینلند به‌تازگی به عدم استقلال فوری از دانمارک رأی داده است و هرگز نمی‌خواهد آمریکایی شود».

علی‌رغم تمرکز رسانه‌ها بر اظهارات ترامپ، به نظر می‌رسد‌ مبارزات انتخاباتی در گرینلند بیشتر بر مسائل داخلی نظیر بهداشت و آموزش متمرکز بوده است. 31 نماینده منتخب در پارلمان جدید وظیفه تعیین اولویت‌ها برای مسائلی همچون تنوع‌بخشیدن به اقتصاد گرینلند، ساخت زیرساخت‌ها و بهبود خدمات بهداشتی و همچنین تدوین استراتژی کشور برای مقابله با سیاست «اول آمریکا» رئیس‌جمهور ایالات متحده را بر‌عهده خواهند داشت. حزب دموکرات با شعار بهبود استانداردهای مسکن و آموزش و به تعویق انداختن استقلال تا زمان خودکفایی گرینلند، توانست اکثریت آرا را به دست آورد. این در حالی است که این حزب چهار سال پیش در جایگاه چهارم با 9.1 درصد آرا قرار گرفته بود.

آنتون نیلسن، یکی از ساکنان نوک، پایتخت گرینلند، پیروزی حزب دموکرات را برای کشورش مثبت ارزیابی کرد و گفت: «اکثر سیاست‌مداران خواهان استقلال گرینلند هستند. اما این حزبی که پیروز شده است، عجله‌ای برای این کار ندارد و می‌خواهد همه چیز به‌درستی انجام شود». کارینا رن، رئیس برنامه قطب شمال در دانشگاه آلبورگ کپنهاگ، معتقد است‌ نتایج انتخابات نشان می‌دهد که مردم گرینلند تلاش کرده‌اند اظهارات ترامپ را نادیده بگیرند و بر مسائلی که برای زندگی روزمره آنها اهمیت دارد، تمرکز کنند.

اکنون حزب دموکرات باید توجه خود را به تشکیل دولت ائتلافی معطوف کند. حزب نالراک‌ که به‌شدت طرفدار استقلال فوری است، در جایگاه دوم قرار گرفته و حزب اینوئیت آتاکاتیگیت، رهبر دولت قبلی، در رتبه سوم. چگونگی شکل‌گیری این ائتلاف و رویکرد دولت آینده در قبال موضوع استقلال و فشارهای آمریکا، تحولات مهمی خواهد بود که آینده گرینلند را رقم خواهد زد.