دیپلماسی چندجانبه ایران
مذاکره با اروپا و آژانس در سایه گفت‌وگو با آمریکا
پیشنهاد ایران برای مذاکره با ترویکای اروپایی و همکاری با آژانس، بخشی از استراتژی موازنه‌سازی در دیپلماسی هسته‌ای است. تهران، که مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده را در عمان پیش می‌برد، همزمان به دنبال کاهش تنش با اروپا و تقویت همکاری با آژانس است تا از تشدید فشارهای بین‌المللی جلوگیری کند. این رویکرد چندجانبه، اگرچه پیچیده، ولی نشان‌دهنده درک ایران از محدودیت‌های زمانی و سیاسی پیش رو است.
به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ رویترز مدعی شد که ایران پیشنهاد برگزاری نشستی با ترویکای اروپایی (آلمان، فرانسه، انگلستان) در روز جمعه، ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۴، در رم، را داده است. به گزارش این رسانه، پیشنهاد ادعایی که روز دوشنبه توسط چهار دیپلمات اعلام شد، نشان‌دهنده تلاش تهران برای بهره‌گیری از شتاب ایجادشده در مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده در عمان و گفت‌وگوهای اخیر با روسیه و چین است. همزمان، حضور تیم فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تهران برای رفع اختلافات فنی، بخشی از استراتژی ایران برای کاهش فشارهای بین‌المللی پیش از نشست فصلی شورای حکام در خرداد ۱۴۰۴ است. هدف اصلی این تحرکات دیپلماتیک، خنثی‌سازی خطر فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط تروئیکای اروپایی در چارچوب برجام، پیش از انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در مهر ۱۴۰۴ است.
دیپلماسی خاموش تروئیکای اروپایی
اگرچه رویترز گزارش داد که ایران پیشنهاد برگزاری نشستی با ترویکای اروپایی در رم را مطرح کرده، اما هنوز پاسخی از سوی اروپا دریافت نشده است. البته قبل‌تر، پاسخ مثبت فرانسه در خصوص دعوت توییتری عباس عراقچی برای آغاز مذاکرات بین ایران و اروپا را شاهد بودیم. با اینحال اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در نشست خبری دیروز دوشنبه، ۸ اردیبهشت و در پاسخ به سؤالی درباره کنار گذاشتن اروپایی‌ها از مذاکرات اخیر با آمریکا، تأکید کرد که «این اتفاق، انتخاب خودشان بود.» اظهارات عراقچی و بقایی نشان می‌دهد که ایران نه تنها به دنبال بازگرداندن اروپا به میز مذاکره است، بلکه قصد دارد سوءتفاهم‌ها درباره غیبت اروپا در مذاکرات اخیر را برطرف کند.
با توجه به آنچه گفته شد، مذاکرات پیشنهادی ادعایی رویترز مشروط بر صحت آن، احتمالاً بر مدیریت اختلافات بین هر دو طرف متمرکز خواهد بود. اروپا، که به دلیل فشارهای ایالات متحده و ملاحظات داخلی در موقعیت دشواری قرار دارد، ممکن است از این فرصت برای بازنگری در رویکرد خود در قبال تهران استفاده کند. با این حال، موفقیت این گفت‌وگوها به توانایی برلین، پاریس و لندن و نیز تهران در یافتن راه‌حل‌هایی عملی مشرک برای حل اختلافات با محوریت پرونده هسته ای ایران، بستگی دارد.
همکاری با آژانس؛ گامی برای اعتمادسازی با اروپا
پیرو نکات فوق، حضور تیم فنی آژانس در تهران، که همزمان با پیشنهاد مذاکره با اروپا اعلام شده، نشان‌دهنده عزم ایران برای پاسخ‌گویی به سؤالات فنی آژانس و کنترل تنش با تروئیکای اروپایی است. تهران در گذشته با محدود کردن دسترسی بازرسان، به دنبال فشار بر غرب برای اجرای تعهدات برجامی بوده، اما این اقدامات به گزارش‌های انتقادی آژانس و افزایش فشارهای بین‌المللی منجر شده است. دعوت از تیم فنی آژانس می‌تواند به رفع ابهامات درباره فعالیت‌های هسته‌ای، مانند مواد اعلام‌نشده، کمک کند و از صدور قطعنامه‌ای علیه ایران در نشست شورای حکام جلوگیری کند، که می‌توانست بهانه‌ای برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط اروپا باشد.
موازنه‌سازی در دیپلماسی هسته‌ای
پیشنهاد ایران برای مذاکره با ترویکای اروپایی و همکاری با آژانس، بخشی از استراتژی موازنه‌سازی در دیپلماسی هسته‌ای است. تهران، که مذاکرات غیرمستقیم با ایالات متحده را در عمان پیش می‌برد، همزمان به دنبال کاهش تنش با اروپا و تقویت همکاری با آژانس است تا از تشدید فشارهای بین‌المللی جلوگیری کند. این رویکرد چندجانبه، اگرچه پیچیده، ولی نشان‌دهنده درک ایران از محدودیت‌های زمانی و سیاسی پیش رو است. مذاکرات با آمریکا، که اخیراً در عمان با میانجی‌گری برگزار شده، پیشرفت‌هایی را نشان داده، اما همچنان با موانعی مانند اختلاف بر سر تضمین‌های بلندمدت مواجه است.
