گزارش «شرق» از گمانه‌زنی‌ها درباره زمان و ترکیب تیم مذاکره‌کننده آمریکایی در آستانه دور چهارم مذاکرات
تغییر؛ از شایعه تا واقعیت
در آستانه دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا که قرار است به میزبانی عمان برگزار شود، برخی اظهارات و گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای درباره زمان این مذاکرات و احتمال تغییر در ترکیب تیم مذاکره‌کننده آمریکایی، توجهات را به خود جلب کرده است.
در آستانه دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا که قرار است به میزبانی عمان برگزار شود، برخی اظهارات و گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای درباره زمان این مذاکرات و احتمال تغییر در ترکیب تیم مذاکره‌کننده آمریکایی، توجهات را به خود جلب کرده است. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، دیروز، هشتم اردیبهشت ۱۴۰۴، در نشست خبری هفتگی خود به برخی ادعاها درباره احتمال تعلیق دور چهارم مذاکرات پاسخ داد و اعلام کرد که طبق توافق مسقط و اظهارات وزیر خارجه عمان، این دور از مذاکرات فعلا برای روز شنبه برنامه‌ریزی شده است.
این در حالی است که قبل‌تر نیویورک‌تایمز گفته بود که تیم آمریکایی ممکن است به دو هفته زمان برای مشورت با رئیس‌جمهور نیاز داشته باشد که این موضوع شائبه‌هایی درباره تغییر زمان مذاکرات به دنبال داشته است.
بقایی در بخشی از نشست خبری خود و در واکنش به اظهارات وزیر خارجه عمان درباره سطح مذاکرات هم عنوان کرد که دور چهارم مذاکرات، به‌عنوان یک نشست مقامات عالی‌رتبه، به ریاست سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران و استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا، برگزار خواهد شد. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که العربی الجدید مدعی احتمال تغییر در ترکیب تیم مذاکره‌کننده آمریکایی است.
این رسانه قطری مطرح کرده که با توجه به پیشرفت مذاکرات در سه دور گذشته، که آسان‌تر از حد انتظار پیش رفت، ممکن است دولت آمریکا تصمیم بگیرد ترکیب تیم خود را متناسب با مرحله بعدی مذاکرات تغییر دهد. به‌‌طور خاص، احتمال حضور مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، در رأس هیئت مذاکره‌کننده مطرح شده است؛ به‌ویژه اگر مذاکرات به مرحله چارچوب‌بندی توافق و آماده‌سازی برای نهایی‌سازی آن رسیده باشد. این احتمال از آنجا تقویت می‌شود که سه دور گذشته مذاکرات، با وجود بی‌اعتمادی متقابل میان دو طرف، با موفقیت نسبی همراه بوده و منافع مشترک به کاهش شکاف‌ها کمک کرده است. بسیاری از ناظران معتقدند این روند می‌تواند به دستیابی به توافق در آینده‌ای نزدیک منجر شود.
پیشرفت مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا که دور اول و سوم آن در مسقط و دور دومش در رم برگزار شد، نشان‌دهنده اراده دو طرف برای یافتن راه‌حلی دیپلماتیک است. با‌این‌حال، بی‌اعتمادی متقابل همچنان بزرگ‌ترین مانع در این مسیر بوده است. اظهارات بقایی و تأکید او بر زمان‌بندی اعلام‌شده، پیامی روشن به طرف مقابل است؛ اینکه ایران انتظار دارد مذاکرات طبق برنامه پیش برود. از سوی دیگر، نیاز تیم آمریکایی به مشورت با رئیس‌جمهور که از سوی العربی الجدید مطرح شده، می‌تواند نشانه‌ای از حساسیت این مرحله از مذاکرات باشد. اگر مذاکرات به مرحله‌ای رسیده باشد که نیازمند تصمیم‌گیری‌های کلان در سطح مقامات ارشد است، حضور احتمالی مارکو روبیو می‌تواند به معنای ورود مذاکرات به فازی جدی‌تر باشد.
با‌این‌حال، باید توجه داشت که گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای، هرچند درخور توجه، ممکن است با واقعیت فاصله داشته باشد. تجربه مذاکرات گذشته نشان داده که تغییرات در زمان‌بندی یا ترکیب تیم‌ها اغلب تحت تأثیر عوامل داخلی و خارجی متعددی قرار دارد. برای ایران، تداوم مذاکرات در فضایی سازنده و مبتنی بر احترام متقابل، از اولویت برخوردار است.
سخنان بقایی نیز بر این نکته تأکید دارد که تهران به دنبال پیشبرد مذاکرات در چارچوب توافقات قبلی است. در مقابل، اگر تیم آمریکایی تصمیم به تغییر ترکیب خود بگیرد، این اقدام می‌تواند نشان‌دهنده عزم واشنگتن برای تسریع در رسیدن به توافق باشد، هرچند ممکن است با پیچیدگی‌های جدیدی همراه شود. در مجموع، دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا، چه از نظر زمان‌بندی و چه از منظر ترکیب تیم‌ها، در روزهای آینده با حساسیت‌های بیشتری همراه خواهد بود. پیشرفت‌های اخیر امیدها را برای دستیابی به توافقی پایدار افزایش داده، اما همچنان نیازمند مدیریت دقیق و دیپلماسی هوشمندانه از سوی هر دو طرف است.
