گزارش «شرق» از روز رأیگیری انتخابات ریاستجمهوری و حضور گسترده فعالان و چهرههای سیاسی پای صندوقها
روز ملت
در حالی از هشت صبح روز گذشته (جمعه) رأیگیری چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری آغاز شد که برخلاف ارزیابیها، پیشبینیها و بهرغم تمام تلاشها و توصیهها در نهایت محمدباقر قالیباف و سعید جلیلی به عنوان دو نامزد شاخص اصولگرا به اجماع برای تعیین گزینه واحد نرسیدند و انتخابات دیروز با چهار نامزد یعنی مسعود پزشکیان، فرزند محمدعلی با کد نامزد ۲۲، مصطفی پورمحمدی، فرزند حسین با کد نامزد ۳۳، سعید جلیلی، فرزند محمدحسن با کد نامزد ۴۴ و محمدباقر قالیباف، فرزند حسین، کد نامزد ۷۷ برگزار شد.
شرق: در حالی از هشت صبح روز گذشته (جمعه) رأیگیری چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری آغاز شد که برخلاف ارزیابیها، پیشبینیها و بهرغم تمام تلاشها و توصیهها در نهایت محمدباقر قالیباف و سعید جلیلی به عنوان دو نامزد شاخص اصولگرا به اجماع برای تعیین گزینه واحد نرسیدند و انتخابات دیروز با چهار نامزد یعنی مسعود پزشکیان، فرزند محمدعلی با کد نامزد ۲۲، مصطفی پورمحمدی، فرزند حسین با کد نامزد ۳۳، سعید جلیلی، فرزند محمدحسن با کد نامزد ۴۴ و محمدباقر قالیباف، فرزند حسین، کد نامزد ۷۷ برگزار شد. هرچند تا زمان تنظیم این گزارش هنوز آمار رسمی از میزان مشارکت منتشر نشده بود، اما با توجه به حضور مردمی بهخصوص در ساعات بعدازظهر و پایانی روز به نظر میرسد انتخابات دور چهاردهم به مراتب پررنگتر از دوره قبلی بود و بخشی از آرای مردد به توصیهها برای مشارکت پاسخ مثبت دادند. در همین باره و ساعاتی پیش از آغاز رأیگیری، صفحه رسمی سایت KHAMENEI.IR، با انتشار پستی از بیانات رهبر انقلاب، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «رهبر انقلاب: مشارکت مردم در ذات جمهوری اسلامی است. لذا در هر انتخابات که مشارکت کم بوده، زبان ملامت دشمنان جمهوری اسلامی و حسّاد آن دراز شده. وقتی مشارکت بالا است، زبان بدگویان کوتاه میشود؛ نمیتوانند ملامت کنند، نمیتوانند شادی کنند، دشمنشاد نمیشویم». سایت رهبری دقایقی بعد از آغاز شرکت ایشان در رأیگیری انتخابات ریاستجمهوری در مطلبی در شبکه ایکس با بازنشر بخشی از بیانات وی نوشت: «دوام و قوام و عزت و آبروی جمهوری اسلامی در دنیا متوقف به حضور مردم است». صبح جمعه و تنها دقایقی پیش از رأیگیری، وزیر امور خارجه دولت روحانی هم با انتشار پیامی در شبکه ایکس، مردم را به مشارکت در انتخابات دعوت کرد. محمدجواد ظریف در صفحه خود چنین نوشت: «روز جمعه ایران منتظر شماست. خودداری از شرکت در انتخابات به دلیل نارضایتی، منحصر به ایران ما نیست، اما در هیچ جای جهان به نتیجه مطلوب نرسیده... برای نسلهای آینده، برای محیط زیست پاکتر، برای توسعه کشور و رفاه شهروندان، برای زنان ایران، برای جوانان ایران، برای سربلندی ایران، جمعه همراه هم رأی خواهیم داد. تو مگو همه به جنگند و ز صلح من چه آید، تو یکی نهای هزاری تو چراغ خود برافروز». محمدجواد ظریف، وزیر خارجه دولت روحانی، پس از رأیگیری با انتشار عکسی از خود و همسرش در پای صندوق آرا، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «سلام دوستان، تغییر فقط با رأی شما امکانپذیر است. تنها نتیجه رأیندادن، پیروزی اقلیت است و ادامه و تشدید وضعیتی که از آن ناراضی هستیم. وعده ما پای صندوق قبل از ساعت ۶ بعدازظهر؛ شاید بعد از ساعت ۱۸ دیر باشد؛ فردا حتما دیر است. بکوشید و خوبی به کار آورید، چو دیدند سرما بهار آورید».
توصیههای مکرر به مرددها
البته این دست مواضع برای افزایش مشارکت مردم تنها مختص محمدجواد ظریف نبود، بلکه بیشتر چهرههای اصلاحطلب، مستقل، معتدل و میانهرو، پیش و پس از رأیگیری، هم در گفتوگو با رسانهها و هم با انتشار پیام در فضای مجازی، توصیههای فراوانی را برای حضور گسترده طیف خاکستری و مردد مطرح کردند. کمااینکه آذر منصوری، دبیرکل جبهه اصلاحات هم در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ایران مادر ماست. مادری که نااهلان او را رنجور کردهاند. این مادر بلادیده امروز دست نیاز به سوی ما دراز کرده است. ما برای خوشآمدن این و آن در انتخابات شرکت نمیکنیم. فرصت استثنائی فراهم آمده تا دست این مادر را بگیریم و به او بگوییم در تندبادها تنهایت نمیگذاریم». پیرو همین توصیهها، علیاکبر صالحی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی نیز به جماران گفت: «سرنوشت هیچ ملی دست کسی نیست جز خودش؛ اگر ما آیندهمان را به دست نگیریم، تعیین سرنوشتمان را دست خودمان نگیریم، خداوند هم تغییرش نخواهد داد؛ دیگران سرنوشت را برای ما خواهند ساخت». بنابراین صالحی در خواهشی خطاب به عزیزانی که تردید دارند، بیان کرد: «تردید به خودشان راه ندهند و اگر تغییر میخواهند الان فرصتش است». در نمونه دیگر، فاطمه هاشمی، دختر آیتالله هاشمی، بعد از رأیدادن در انتخابات، از افرادی که هنوز برای شرکت در انتخابات تصمیم نگرفتهاند درخواست کرد رأی بدهند: وی اگرچه حق داد که مردم پای صندوق نیایند، ولی به زعمش «اگر نیایند مشکلات چند برابر خواهد شد؛ اگر بیایند کشور ما بهشت نخواهد شد، ولی مشکلاتشان تا حدودی حل خواهد شد. از مردم میخواهم در انتخابات شرکت کنند». محمد صدر هم به مرددها توصیه کرد: «اگر ایران را دوست دارند، حتما سعی کنند از این وقت باقیمانده استفاده کرده و رأی بدهند».
صدور دستور وحیدی برای آغاز رأیگیری و جزئیات جلسه رؤسای ستادهای نامزدها با وزیر کشور
احمد وحیدی، وزیر کشور، هشت صبح دیروز در ستاد انتخابات کشور ضمن صدور دستور آغاز رأیگیری چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری در سراسر کشور، اظهار کرد: «انتخابات را در ۵۸هزارو ۶۴۰ شعبه اخذ رأی در داخل و ۳۴۴ شعبه در خارج از کشور آغاز میکنیم». وحیدی از همه مردم دعوت کرد در ساعات اولیه در شعب حضور یافته و رأی دهند و به گفته او، «انتخابات در کمال سلامت و امنیت برگزار میشود». وزیر کشور افزود: «برای ۴۶هزارو ۸۹۴ نفر از نمایندگان نامزدها برای حضور در شعب اخذ رأی، کارت صادر شده است». دقایقی پس از صدور دستور آغاز انتخابات توسط احمد وحیدی، وی در همان ستاد انتخابات رأی خود را به صندوق انداخت. در میانه رأیگیری دیروز جمعه، محسن اسلامی، سخنگوی ستاد انتخابات کشور، از برگزاری نشست مشترک رؤسای ستادهای انتخاباتی کاندیداهای ریاستجمهوری با وزیر کشور خبر داد. اسلامی با حضور در جمع خبرنگاران حاضر در ستاد انتخابات کشور اظهار کرد: صبح امروز (جمعه) جلسهای با حضور رؤسای ستادهای انتخاباتی نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری با وزیر کشور و ستاد انتخابات کشور برگزار شد. بنا بر روایت ایسنا، وی افزود: «رؤسای ستادهای انتخابات کاندیداهای انتخابات ریاستجمهوری ضمن تشکر، تأکید کردند مواضع نامزدها صرفا از سوی شخص آنان، رئیس ستاد انتخابات و سخنگوی ستاد انتخابات هر کاندیداست و دیگر بیانات یا اعلام مواضع سایرین سندیت ندارد و ارتباطی با مواضع ستادهای انتخابات نامزدها ندارد». سخنگوی ستاد انتخابات کشور این را هم یادآور شد: «آمارهای منتشرشده در فضای مجازی درباره اعلام نتایج شعب خارج از کشور سندیت ندارند و آمار و نتایج صرفا از سوی سخنگوی ستاد انتخابات کشور اعلام میشود». اسلامی تصریح کرد: «با توجه به ماده ۱۰ قانون انتخابات ریاستجمهوری مبنی بر مخفیبودن آرا، هرگونه انتشار رأی اشخاص در فضای مجازی موازی با قانون است و قابلیت پیگیری دارد». وی ادامه داد: «کسانی که پیرامون شعب نسبت به انصراف برخی نامزدها اعلام نشر اکاذیب میکنند، بر مبنای ماده ۹۲، مجرم تلقی میشوند و مورد پیگرد قانونی قرار میگیرند.
زنگ اول در نیوزیلند
ناگفته نماند که زنگ اول رأیگیری چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری، نه در ایران؛ بلکه هشت صبح جمعه به وقت نیوزیلند (۲۳:۳۰ پنجشنبهشب به وقت تهران) زده شد و با آغاز فرایند اخذ رأی در سفارت ایران در این کشور (نیوزیلند)، انتخابات ریاستجمهوری ایران رسما شروع به کار کرد. بنا به روایت ایسنا، در کنار ولینگتون، انتخابات ریاستجمهوری ایران در دو شهر اوکلند و کرایستچرچ نیوزیلند نیز انجام شد. رضا نظرآهاری، سفیر جمهوری اسلامی ایران در نیوزیلند، روز جمعه و پیش از مشارکت در انتخابات ریاستجمهوری چهاردهم و انداختن رأی خود در صندوق، توضیحاتی را دراینباره ارائه داد. او درباره انتخابات ریاستجمهوری ایران در نیوزیلند بیان کرد: «ازآنجاییکه روز جدید از این منطقه در جهان شروع میشود و از نظر زمانی ما با فاصله هشتساعتو نیم زودتر از ایران شروع روز را تجربه میکنیم، بنابراین رأی اینجانب و هموطنان عزیز در این کشور اولین آرایی است که به صندوق رأی انتخابات ریخته میشود». البته در کانادا وضعیت متفاوت بود و دولت این کشور اجازه برگزاری انتخابات ریاستجمهوری را به ایرانیان مقیم نداد؛ بنابراین مسئول برگزاری انتخابات در خارج از کشور خبر داد که هماهنگی دفتر حفاظت منافع جمهوری اسلامی ایران در واشنگتن و پیگیریهای همکاران ما در نیویورک، صندوقهای اخذ رأی در مرز بین آمریکا و کانادا قرار داده خواهند شد. علاوه بر کانادا، علیرضا محمودی، مسئول برگزاری انتخابات، اطلاع داد که در چند کشور دیگر هم به دلایل متعدد امکان برگزاری انتخابات وجود نداشت. مسئول برگزاری انتخابات دراینباره پیشتر گفته بود: «در کشور یمن هم تعداد کمی ایرانی حضور دارند و سفارت ما هنوز فعال نشده است. ازاینرو انتخابات در این کشور برگزار نشد». علیرضا محمودی در گفتوگویی به این موضوع هم اشاره کرد «در سودان نیز با وجود برقراری روابط دیپلماتیک، همکاران ما هنوز در محل دیگری حضور دارند و ایرانیان نیز در سودان نیستند؛ پس در این کشور هم انتخابات برگزار نشد». نکته مهمتر اینکه مسئول برگزاری انتخابات در خارج از کشور به کارشکنی عربستان در برگزارنشدن انتخابات در این کشور پرداخت و عنوان کرد «با وجود همه تلاشهای دستگاه دیپلماتیک و همکاران ما در وزارت امور خارجه برای برگزاری انتخابات در مکه و مدینه، هنوز این تلاشها به نتیجه نرسیده است. رایزنیها و مذاکرات گستردهای با مقامات عربستانی درباره این موضوع انجام گرفته است، اما تاکنون نتیجهای نداشته است و ما همچنان منتظر هستیم و امیدواریم که برای حجاج ایرانی در مکه و مدینه امکان رأیدادن فراهم باشد».
4 نامزد انتخابات در کجا رأی دادند؟
سعید جلیلی، یکی از چهار نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری، در مسجد امام حسن مجتبی تهران حاضر شد و رأیش را در صندوق انداخت. مسعود پزشکیان، دیگر کاندیدای انتخابات ریاستجمهوری چهاردهم، با حضور در بیمارستان فیروزآبادی، در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۳ شرکت کرد. مصطفی پورمحمدی بهعنوان یکی از چهار کاندیدای انتخابات ریاستجمهوری دوره چهاردهم هم، حسینیه ارشاد را برای رأیگیری انتخابات کرد. محمدباقر قالیباف، کاندیدای انتخابات ریاستجمهوری چهاردهم، با حضور در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی به منظور رأیدادن، در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۳ شرکت کرد.
چه چهرههای شاخصی پای صندوقها رفتند؟
با آغاز فرایند رأیگیری، چهرههای شاخص سیاسی از همه جریانها با حضور پای صندوق در انتخابات شرکت کردند. در همین زمینه حجتالاسلاموالمسلمین علیاکبر ناطقنوری در نخستین دقایق رأیگیری با حضور در حسینیه ارشاد، رأی خود را به صندوق انداخت. او پیشتر حمایت خود را از مسعود پزشکیان اعلام کرده بود. حجتالاسلام سیدهادی خامنهای، دبیرکل مجمع نیروهای خط امام (ره)، هم حسینیه ارشاد را برای رأیگیری انتخاب کرد. همچنین علیاکبر صالحی، محمد شریعتمداری، رسول منتجبنیا، علی مطهری، مصطفی کواکبیان، حمیده زرآبادی (سخنگوی ستاد انتخاباتی پزشکیان)، هم ضمن حضور در حسینیه ارشاد رأیهای خود را به صندوق انداختند.
به موازات حسینیه ارشاد، حسینیه جماران هم محل حضور بسیاری از چهرههای سیاسی بود؛ کمااینکه حجتالاسلام سیدمحمد خاتمی صبح دیروز جمعه در اولین دقایق آغاز رأیگیری انتخابات چهاردهمین دوره ریاستجمهوری اسلامی ایران رأی خود را به صندوق حسینیه جماران انداخت. بنا بر روایت جماران، حجتالاسلاموالمسلمین سیدحسن خمینی، تولیت حرم امام خمینی (ره)، با حضور در حسینیه جماران، رأی خود را به صندوق انداخت و سیداحمد خمینی، پسرش، او را در زمان رأیدادن همراهی میکرد. محمدجواد ظریف هم برای شرکت در چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری به این حسینیه (جماران) رفت. همسرش او را در زمان رأیدادن همراهی کرد. حجتالاسلاموالمسلمین مجید انصاری، اسحاق جهانگیری، محمد هاشمی، علی یونسی، محسن هاشمی، سیدرضا صالحیامیری، سعید لیلاز، معصومه ابتکار، محمدرضا عارف، محمدباقر نوبخت، عبدالناصر همتی، عفت مرعشی، فاطمه هاشمی و محمود واعظی به همراه همسرش نیز رأی خود را در این حوزه (حسینیه جماران) به صندوق انداختند. در کنار دو حسینیه ارشاد و جماران، بودند چهرههای سیاسی شاخصی که در دیگر حوزههای رأیگیری حضور یافتند. همچنان که حجتالاسلاموالمسلمین حسن روحانی در اولین ساعات رأیگیری چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری با حضور در یکی از مدارس منطقه ۱، رأی خود را به صندوق انداخت. سیدمحمد موسویخوئینیها، عضو مجمع روحانیون مبارز، نیز با حضور در شعبه ۱۲۶ شمیرانات، رأی خود را به صندوق انداخت. سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی، فرمانده کل ارتش، با حضور در صندوق رأی مستقر در شهرک شهید فلاحی رأی خود را به صندوق انداخت. محسن رضایی و غلامعلی حدادعادل نیز با حضور در شعبه مسجد لرزاده، رأیشان را به صندوق انداختند. علاوه بر تهران، برخی چهرههای سیاسی در دیگر استانها و شهرستاها رأی دادند. در همین راستا علی لاریجانی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، ضمن گذاشتن پستی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت «با حضور در یکی از شعب اخذ رأی استان مازندران رأی خود را صندوق انداختم». دراینمیان شاید جالبترین و درعینحال متفاوتترین حضور چهرههای سیاسی متعلق به علی ربیعی باشد؛ چراکه سخنگوی دولت دوازدهم با حضور در روستای سیلزده دیزی در منطقه دشتیاری بلوچستان و با لباس محلی بلوچی رأی خود را به صندوق انداخت. پیرو همین رأیگیریهای متفاوت عصر جمعه، محمدتقی کروبی، فرزند مهدی کروبی، هم با گذاشتن پستی در شبکه اجتماعی ایکس خبر داد «پس از صحبت با پدر، ایشان منتظر صندوق رأی در حصر هستند». و ساعاتی بعد هم عکسی از مهدی کروبی در حال رأیدادن منتشر شد. اما در سوی دیگر دختر میرحسین موسوی رأیندادن پدر و مادرش را اطلاعرسانی کرد.