تصمیمها و یادها
یک. اگر به تصادف هم چشمتان به این خطوط بیفتد به احتمال زیاد از کسانی هستید که در دوران همهگیری کرونا عزیزی را از دست دادهاید یا به سختی مبتلا شدهاید یا خاطره ساعتهای پراضطراب و استیصال گشتن به دنبال تخت بیمارستان، کپسول اکسیژن و دارو در خاطرتان حک شده است و شاید هنوز هم از دردهای مزمن رنجور باشید.
یک. اگر به تصادف هم چشمتان به این خطوط بیفتد به احتمال زیاد از کسانی هستید که در دوران همهگیری کرونا عزیزی را از دست دادهاید یا به سختی مبتلا شدهاید یا خاطره ساعتهای پراضطراب و استیصال گشتن به دنبال تخت بیمارستان، کپسول اکسیژن و دارو در خاطرتان حک شده است و شاید هنوز هم از دردهای مزمن رنجور باشید. دراینصورت یاد تصمیمهای سرنوشتساز آن دوران از خاطرتان نرفته است و قضاوتتان راجع به سیاستگذاران با همین خاطرات و از عمق ذهن و تن رنجورتان شکل میگیرد.
دو. داوری ما چه اهمیتی برای سیاستمداران دارد؟ سیاستمداران از راههای مختلفی ظهور و صعود میکنند و بسته به بخت و ابتکار عملشان مجال میدانداری مییابند. در موقعیتهایی که گذر از مجرای انتخاب و نمایندگی سهم درخورتوجهی در صعود و بقایشان داشته باشد، نقش داوریهای مردم در ارتقا و بقایشان نیز آشکار است؛ اما در موقعیتها و چارچوبهایی که منابع کسب قدرت و اقتدار متنوعتر از این یا از اصل دیگرگون باشند، اهمیت این داوریها در وضع و سرنوشت سیاستمدار چندان به چشم نمیآید؛ اما معنایش این نیست که این داوریها بیاهمیتاند. رکن اساسی قدرت سیاسی همواره پشتیبانی جمعیت است و این پشتیبانی وابسته به داوری افراد و جمعیتهاست. سیاستمداران در همه جای دنیا میکوشند علاوه بر عمل با تبلیغ و هدایت سازمانیافته افکار عمومی این پشتیبانی را کسب کنند.
وقتی کارهایی نمیکنند که تأثیر سازندهشان بر زندگی افراد برایشان پشتیبانی به بار آورد، راجع به نقش تبلیغ و سازماندهی افکار هم غلو میکنند یا واقعا راجع به آن در توهم میافتند. شاید در خیلی از موارد افکار عمومی بهراحتی سازمان بیابد و هدایت شود؛ اما نه در هر مورد و موقعیتی. کدام تبلیغی میتواند بر تأثیرات روحی و جسمی سیاستهای پیشگفته فایق آید؟
سه. تصورش دشوار نیست که حذف ارز ترجیحی دارو چه تأثیری بر زندگی میلیونها نفر خواهد گذاشت. در همین چند سال با گرانشدن دارو و خدمات درمانی قدری از این تأثیر را با تن و جان تجربه کردهایم. برای اکثریتی از ایرانیان که با کاهش شدید درآمدها و اندوختهها در این سالها مواجه بودهاند، حذف این هزینه که باید برای حفظ جانشان از منابع عمومی خودشان صرف شود، آثاری برگشتناپذیر خواهد داشت و این تصمیم روزهای عمر بسیاری از بیماران و خانوادههایشان را از درد و استیصال آکنده خواهد کرد. از فروعات این دردها، داوریهایی است که راجع به سیاستگذاران و مجریان در عمق وجود این انسانهای رنجور شکل خواهد گرفت.
چهار. تاریخ معاصر ما بر افول سیاستمدارانی گواهی میدهد که سالها در بالاترین مدارج مدیریت جای داشتند و شاید مدتها هم از تداوم قدرتشان مطمئن بودند؛ اما در بزنگاههایی پیشبینیناپذیر اوضاع به ضررشان برگشت. کافی است به فهرست رؤسای جمهور پیشین بنگریم تا برخی نمونههای درخورتوجه را بیابیم؛ نمونههایی که با تصمیمهای اقتصادی و اجتماعی و آموزشیشان رنج و استیصال فراوانی به مردم تحمیل کردند که وجهشان را برای همیشه مخدوش کرد و بعد هرچه کوشیدند و رنگ عوض کردند، حمایت حیاتی مطلوبشان را به کف نیاوردند. آنها رفتند، زندگی ادامه دارد.