اقتصاد توجه

‌‌در علم اقتصاد ارزش یک کالا و خدمت در نهایت با ارزش برداشت‌شده یا احساس خریدار تعبیر می‌شود و این در واقع یعنی ارزشی که خریدار از کالا یا خدمت استنباط می‌کند. موضوع دومی که در ارزش کالا و خدمت دخالت دارد «اصل کمیابی» است؛ یعنی کمیابی باعث افزایش ارزش محصول می‌شود که موضوع آب و الماس مثال سنتی این موضوع کمیابی در کتب درسی است؛ اما در طول زمان با توسعه کشورها و جوامع این دو موضوع دستخوش تغییر قرار گرفته‌اند. موضوع اول، مطابق نیازهای هرم مازلو در جوامع دچار تغییر و تحول شده است و جوامع توسعه‌یافته نیازهای اولیه‌شان عموما مرتفع شده و به‌ دنبال کسب نیازهای بالاتر و نوک هرم هستند. این مسئله از طرف دیگر به ساختار سنی و هرم جمعیتی کشورها هم وابسته است و جوامع با ساختار سنی خاکستری و توسعه‌یافته بیشتر در‌صدد رفع نیازهای بالای هرم خود هستند. ‌موضوع کمیابی هم در طول زمان دچار تغییر و تحول شده است. در‌این‌باره، ماتریس انرژی و ارتباطات و ترکیب این دو در هر برهه باعث تحول نظام اقتصادی شده است. در جوامع سنتی و فئودالی و کشاورزی اولیه زمین عامل کمیابی بود (که در تطابق با نیازهای مازلو، نیازهای اولیه بود). زندگی کشاورزی و فئودالی، حول ارتباطات گروهی و محلی و منابع مشترک شکل گرفته بود. در ادامه، کشاورزها با تحول در ماتریس انرژی و ارتباطات، زمین‌های خود را از دست دادند و منبع انرژی هم عوض شد و آب و باد منبع انرژی شدند و اقتصاد از تولید به اقتصاد مبادله تغییر کرد. در این دوره نیروی کار آزاد شرایط را برای تولید فراهم کرد. در این برهه، تحول در ارتباطات مربوط به «ماشین چاپ» بود. در ادامه، منبع انرژی مجدد تغییر کرد و زغال‌سنگ منبع انرژی شد و تحولات صنعتی در حمل‌ونقل اتفاق افتاد و ابداع تلگراف تحول‌بخش ارتباطات بود. در مرحله بعدی ماتریس انرژی و ارتباطات، نفت و تلفن بودند که باعث تغییر و تحول در جامعه شدند و شرکت‌های بزرگ شکل گرفتند. با گسترش صنعت و انقلاب صنعتی در دو دوره، موضوع کمیابی هم دچار تغییر شد و ابتدا نیروی کار ماهر عامل کمیابی اقتصاد بود و بعد از آن کمبود دانش در جوامع عامل کمیابی شد. در شرایط حاضر، ماتریس انرژی و ارتباطات در دنیا نسبت به قبل تغییر کرده است. منبع انرژی، انرژی‌های تجدیدپذیر شدند و منبع ارتباطات هم اینترنت شده است. اینترنت مدیریت انرژی‌ها را سهل‌تر کرده است. همه اینها با بحث اینترنت صنعتی و اینترنت اشیا، چاپ سه‌بعدی، داده‌های بزرگ و... مدیریت انرژی و مصرف را در آینده نیز راحت‌تر خواهند کرد. این تحولات برگرفته از مفهوم کاهش هزینه نهایی به سمت صفر هستند و ظهور «تولیدمصرف‌کننده‌ها» یکی از پدیده‌های نوظهور عصر حاضر است.