وزیر بهداشت و درمان ملاحظه کنند

یکی از مهم‌ترین نیازهای شهروندان در ایران امروز، احساس امنیت درمانی و بهداشتی است. مراکز پرشمار درمانی و بیمارستان‌ها و پزشکان کشور با هدف فراهم‌آوردن امنیت درمانی و بهداشتی کشور فعالیت می‌کنند و در این راه دستاوردهای ملموسی نیز حاصل شده است. اما در کنار این دستاوردها نباید به نابسامانی‌ها و مشکلات و مسائل و چالش‌های گوناگون این بخش که مشکلات بزرگی برای بسیاری از ایرانیان ایجاد کرده‌ نیز بی‌توجه بود. اگر‌چه زیرساخت‌های نظام درمانی کشور مستحکم است اما بروز مسائل و مشکلات مختلف در نظام درمانی با جان و سرنوشت شهروندان زیادی در ارتباط است و استمرار این چالش‌های مختلف می‌تواند موجب بروز هزینه‌های انسانی بیشتری برای کشور شود؛ از‌جمله این چالش‌ها کمبود پزشکان متخصص و فوق تخصص در اقصانقاط کشور است، به گونه‌ای که بخش درخور‌توجهی از پزشکان متخصص و فوق تخصص کشور در تهران و مراکز استان‌ها مستقر شده و در نتیجه بخش زیادی از مناطق محروم کشور با کمبودهای شدیدی در این حوزه دست به گریبان هستند. در تهران نیز برای گرفتن وقت ویزیت بسیاری از این دسته از پزشکان باید روزها یا هفته‌ها و گاه ماه‌ها وقت صرف کرد. برنامه زمان‌بندی‌شده و دقیق وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی برای توزیع مناسب پزشکان کشور در جای‌جای ایران به‌ویژه استان‌های محروم حتی به صورت دائم یا دوره‌ای چیست؟ تا هم‌وطنان ما از گوشه و کنار کشور مجبور نشوند برای درمان عازم تهران و مراکز درمانی شوند و همراهان آنها نیز گاه برای روزها و حتی هفته‌ها در داخل ماشین یا چادر در نزدیکی بیمارستان به سر ببرند! آیا چنین وضعی زیبنده کشور و نظام سلامت کشور است؟ بی‌نظمی در پرداخت حق ویزیت پزشکان و دریافت ارقام دلبخواه در مطب‌ها بخش دیگری از مسائلی است که شهروندان با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. همچنین عدم عقد قرارداد با شبکه‌های بیمه‌ای موجب شده تا هزینه‌های زیادی به بیماران و خانواده آنها تحمیل شود. پزشکان نیز به تأخیر بیمه‌ها در پرداخت سهم بیمه معترض هستند و به‌این‌ترتیب دور باطلی ایجاد شده که هزینه آن را شهروندان بیمار باید پرداخت کنند. کمبود دارو‌های بیماران خاص و حتی بیماری‌های عمومی‌تر نیز مزید بر مسائلی است که موجب نگرانی شهروندان بسیاری شده است. گفته می‌شود که کمبود دارو به واسطه تحریم کشور است. برخی از بیماران در‌این‌میان می‌گویند مگر مسئولان مدعی نیستند بخش بزرگی از نیاز دارویی کشور در داخل تولید می‌شود، چرا همان داروها هم کمیاب است؟ برخی از مراکز دارویی هم در پاسخ مدعی‌اند که مواد اولیه داروها از خارج وارد می‌شود. گویی در بخش دارویی هم مانند بخش صنعت خودرو کار مونتاژ دارو در داخل انجام می‌شود. البته مسئولان، قاچاق دارو به خارج را از‌جمله عوامل کمبود دارو می‌دانند! موضوع دیگری که موجب نگرانی بیماران شده، کیفیت کالاها و لوازم درمانی است که گفته می‌شود به دلیل تحریم‌ها مارک‌های اصلی وارد نمی‌شود و مشخص نیست لوازم درمانی مثلا پروتزهای زانو کجا تولید می‌شود و کیفیت‌شان چگونه است. آیا نهاد ناظر بر کیفیت کالاهایی از این دست نظارت می‌کند؟ چرا مراکز درمانی تهیه این کالاها را جدا از خدمات ارائه‌شده برعهده بیمار گذاشته‌اند؟

اگر پای بیمار به بیمارستان‌ها به‌ویژه بخش خصوصی باز شود، بسیاری از بیمارستان‌ها با بخشی از بیمه‌های کشور قرارداد ندارند، مانند بیمه‌های خاص بازنشستگان یا بیمه‌های فرهنگیان و مانند آن، در نتیجه دردسر‌های زیادی برای بیماران ایجاد می‌شود. در این شرایط بیمار یا اطرافیان او باید پس از پرداخت هزینه‌ها عازم مراکز بیمه‌ای شود تا طلب خود را وصول کند که البته دریافت طلب از بیمه هم اگر با مشکلاتی مانند کسری مدارک روبه‌رو نشود، چند ماهی طول می‌کشد.

دریافت ارقام اضافی از بیمار هم چالش دیگری است که بیماران با آن دست به گریبان هستند. بخشی از پزشکان افزون بر حق قانونی خود که در بیمارستان و مراکز درمانی پرداخت می‌شود، خود به صورت مستقیم یا به وسیله کارکنان مطب و درمانگاه ارقام درخورتوجهی زیرمیزی طلب می‌کنند. این ارقام معمولا به صورت نقدی یا معادل ارقام درخواستی به شکل طلا یا دلار پرداخت می‌شود و بیمار هیچ سندی بابت پرداخت این ارقام دریافت نمی‌کند و بیمه‌ها هم تعهدی در برابر این ارقام ندارند.

‌آیا چنین رویه‌ای که به‌تدریج در حال شیوع و عمومیت است، موجب نمی‌شود تا تهیدستان و دهک‌های پایین درآمدی کشور حتی اقشار متوسط کشور از درمان خود صرف‌نظر کنند؟ آیا سرنوشت هم‌وطنان برای نظام تدبیر کشور اهمیت ندارد که در برابر چنین پدیده‌ای نیندیشیده و راه‌حلی نیافته است؟ آنچه در این سطور گفته شد، تنها آن بخش از مسائلی است که به تجربه چند ماه اخیر با آن مواجه بوده‌ام. قاعدتا مسئولان ارشد نظام سلامت و بهداشت کشور از ابعاد عمیق‌تر چنین مسائلی به‌خوبی آگاه‌اند و می‌دانند که در ایران امروز بخش بزرگی از ایرانیان برای خدمات درمانی با چه مشکلات و مصائبی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. امید است که برای حل‌وفصل این دست از مسائل حیاتی، مسئولان کشور با جلب همکاری کارشناسان و مشاوره دلسوزان کشور راه‌حل‌هایی فوری بیابند.