افشای تخلفات اجرائی طرح من شهردارم 3 در صحن علنی شورای شهر تهران
عدد‌سازی ممنوع!
طرح «من شهردارم 3» مدتی است که در تهران درحال اجرائی‌شدن است. براساس این طرح، اهالی هر محله با شرکت در نظرسنجی، اولویت‌های پروژه‌های محل زندگی خود را مشخص می‌کنند. شهرداری تهران هم مدتی است بودجه اختصاصی برای اجرای این پروژه‌ها در نظر گرفته. امسال این ایده شهرداری تهران برنده یک جایزه جهانی هم شد، اما حقیقت این است که در سه‌سالی که طرح من شهردارم در تهران اجرائی می‌شود، چالش‌های جدی در حوزه اجرا دارد و چندان نمی‌توان به آمارهای ارائه‌شده از سوی شهرداری تهران درباره مشارکت واقعی مردم در آن اطمینان داشت
نورا حسینی: طرح «من شهردارم 3» مدتی است که در تهران درحال اجرائی‌شدن است. براساس این طرح، اهالی هر محله با شرکت در نظرسنجی، اولویت‌های پروژه‌های محل زندگی خود را مشخص می‌کنند. شهرداری تهران هم مدتی است بودجه اختصاصی برای اجرای این پروژه‌ها در نظر گرفته. امسال این ایده شهرداری تهران برنده یک جایزه جهانی هم شد، اما حقیقت این است که در سه‌سالی که طرح من شهردارم در تهران اجرائی می‌شود، چالش‌های جدی در حوزه اجرا دارد و چندان نمی‌توان به آمارهای ارائه‌شده از سوی شهرداری تهران درباره مشارکت واقعی مردم در آن اطمینان داشت. روز گذشته، نرجس سلیمانی، رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورا، نسبت به نبود نظارت کافی بر اجرای طرح «من شهردارم» تذکر داد و خواستار توضیح شهرداری تهران درباره مبنای مالی این طرح شد.
او در صحن شورا متذکر شد: طرح «من شهردارم» برگردان مناسبی برای مفهوم مشارکت مردم در حکمرانی محلی از راه اصلاح تدابیر و راهبردهاست که قطعا در شکل نمادین خود قابل تقدیر است. اگر به تذکرات پی‌در‌پی مردم و نمایندگان آنها در شورا که با مردم در ارتباط مستقیم هستند توجه ویژه‌ای می‌شد، می‌توانست دستاورد ارزشمندی برای این دوره از شورا بوده و به دوره آتی تسری یابد. اما نکته اینجاست که مانند هر طرح ارزشمندی، اگر در مرحله اجرای طرح نظارت کافی بر آن صورت نگیرد، به همان اندازه که ارزشمند است تبدیل به یک آسیب خواهد شد.
او ادامه داد: در طرح «من شهردارم» براساس آمارها و گزارش‌های متعدد به دست آمده، افرادی شرکت می‌کنند که اصلا تهرانی نیستند و به ازای دریافت کارت شارژ رایگان از اپراتورهای همراه اول و ایرانسل و البته بلیت رایگان مترو در این طرح شرکت می‌کنند که این مسئله باعث نگرانی شده است. لذا به دلیل بالا‌بودن حجم گزارش‌هایی که در این خصوص دریافت شد، این موضوع را شخصا مورد پیگیری قرار داده و به نکاتی دست یافتم.
سلیمانی ادامه داد: نخست اینکه این طرح بسیار با‌ارزش است و اعتقاد ما بر این است که نیت شهردار تهران درخصوص این طرح نیت درستی بوده است، اما در مقام اجرا اگر نظارت صحیحی صورت نگیرد احتمال انحراف و تخلف در اجرای طرح افزایش می‌یابد. زمانی که ما در مورد میزان مشارکت به مردم آمار اشتباه دهیم، اعتماد آنها را از دست خواهیم داد. در‌واقع ما به اعتماد عمومی مردم آسیب زده‌ایم. رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورا با اشاره به جذابیت‌های مالی این قبیل پروژه‌ها گفت: گزارش‌هایی از اعزام کارکنان از مناطق شمالی تهران به مناطق جنوبی برای دریافت کدهای بیشتر دریافت شد که بسیار جای تعجب داشت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی این فرایند معیوب، سود این کدها در‌نهایت به جیب اشخاص می‌رود.
او با طرح این سؤال که «مبنای مالی این کارت‌های شارژ و بلیت‌های رایگان چیست؟» گفت: به عنوان نماینده مردم در شورای شهر، برای من این سؤال پیش می‌آید که مبنای مالی این کارت‌های شارژ و بلیت‌های مترو رایگان چیست؟ اگر از بودجه شهرداری کسر می‌شود که تخلف است. اگر از پیمانکار دریافت شده است که این نیز تخلف ضرب در دو است. لذا به شهردار تهران تذکر داده می‌شود اگر طرحی با این عظمت و اهمیت اجرا می‌شود، باید دقت و نظارت لازم بر روند اجرای آن صورت گیرد. نباید از اعتماد عمومی سوء‌استفاده شود و باید محل تأمین مالی این طرح مشخص شده و گزارش آن به کمیسیون نظارت و حقوقی شورا ارائه شود تا مورد بررسی قرار گرفته و در صورت وجود تخلف مسئله پیگیری شود.
مجید باقری، معاون برنامه‌ریزی، توسعه سرمایه انسانی و امور شورای شهرداری تهران، درباره تذکر سلیمانی با بیان اینکه یک سوء‌تفاهم بزرگ ایجاد شده است، گفت: ما به‌هیچ‌وجه نمی‌گوییم طرح بدون نقص است و اگر موردی پیش می‌آید قاعده نیست، استثناست. ما در دو سال قبل شیوه‌نامه تدوین و ابلاغ کردیم. همه در مورد مثبت‌بودن رویکرد شهرداری در بودجه‌ریزی تردیدی ندارند، اما ما تنها می‌توانیم از ظرفیت داخلی کارکنان استفاده کنیم و به همین دلیل آموزش را سرلوحه کار قرار دادیم و این افراد را از کمیته‌های مختلف انتخاب کردیم.
او یادآور شد: شش هزار نفر برای اجرای این طرح انتخاب شده و موظف شدند به مدت یک ماه در خیابان‌ها، مساجد و فضاهای مختلف حضور داشته و با مردم صحبت کنند. اما ممکن است برخی افراد کج‌سلیقگی کنند و این درحالی است که ما به آنها تأکید کردیم جلب مشارکت باید براساس بخش‌نامه باشد.
باقری با بیان اینکه ما امسال رقابتی بین مناطق برای جلب مشارکت ایجاد نکردیم، گفت: تا روز گذشته عدد مشارکت قابل توجه بوده و ۲۶ درصد از همین افراد از طریق لینک وارد سامانه شدند و نظرات خود را ثبت کردند. ممکن است به صورت استثنا مواردی وجود داشته باشد و تقاضای ما این است که گزارش داده شود. باید روند را اصلاح کنیم، هرچند ادعا نداریم که طرح بدون نقص است اما تلاش خود را انجام می‌دهیم.
مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، نیز گفت: نباید هیچ عدد و سقفی برای جلب مشارکت تعیین شود. هنگام بررسی لایحه بودجه از شورایاران دعوت شده و مشورت گرفته شد. این طرح کامل‌تر و سیستمی‌تر شده است. مردم هم به زور و اجبار نمی‌خواهند پروژه معرفی کنند و هرکسی پروژه‌ای بخواهد، می‌گوید. در این صورت طرح‌ها ارزشی نخواهد داشت. این‌گونه نیست که هرکسی هر طرحی معرفی کند بلافاصله اجرائی شود.
چمران تأکید کرد: امروز درخواستی داشتیم که باید از ایستگاهی به ایستگاه دیگر اتوبوس در نظر گرفته شود اما باید شرکت واحد اتوبوسرانی بررسی‌های لازم را انجام دهد و شرایط را در نظر بگیرد. این‌گونه نیست که افراد، یک نامه بنویسند و چند امضا پای آن باشد تا اجرائی شود، بلکه نیاز به بررسی جهت اجرا دارد.
مهدی اقراریان، رئیس کمیته نظارت شورای شهر تهران، معتقد است بخشی از اقداماتی که امروز در شهرداری انجام می‌شود، آن را کارویژه مدیریت شهری می‌دانند از نگاه من صرفا تبلیغاتی و جهت بهره‌برداری‌های سیاسی است. به‌ویژه در آستانه برگزاری انتخابات شورا‌ها از این منظر وقتی به موضوع نگاه می‌کنید همین نقد به مسئله تاکسی‌های برقی هم مطرح است. یعنی روزی که شهردار تهران در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کردند و با تاکسی برقی به صدا‌و‌سیما رفتند درحالیکه پیش از این جلساتی درخصوص مشکلات تاکسی برقی برگزار شده بود و دغدغه‌های خودمان را درخصوص چالش‌های این حوزه مطرح کردیم.
اقراریان به «شرق» گفت: امروز شاهد این بودیم که یکی از اعضای شورا به یکی از غرفه‌های من شهردارم مراجعه کرده و کارت‌های شارژی را در ازای مشارکت در طرح دریافت کرده بودند.
او ادامه داد: به نظر می‌آید که این آمار‌سازی‌ها اهداف دیگری را دنبال می‌کند. من قبلا هم گفته‌ام آقای زاکانی نماد سبکی از مدیریت در کشور است که به دنبال حل مسئله نیست. وقتی گذشته را مرور می‌کنیم، متوجه می‌شویم چالش‌ها و مسائل تهران نه‌تنها در بسیاری از حوزه‌ها حل نشده، بلکه انباشته شده و به نظر می‌آید این شیوه از حکمرانی در شهر تهران شیوه غلطی است. امیدوارم تا فرصت باقی است این روش اصلاح شود.
جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران، هم معتقد است که اصل طرح من شهردارم طرح خوبی است. اینکه مردم شهر در انتخاب پروژه‌های اولویت‌دار شهر مشارکت کنند، این یک ایده خوب است، اما باید به چند نکته توجه کنیم: نخست اینکه ضرورت ندارد که ما بخواهیم به آمارهای بزرگ میلیونی برسیم و مثلا بگوییم هفت میلیون در این طرح مشارکت کردند. ما نباید به دنبال کمیت باشیم. همین که اهالی یک محله نیاز‌های خود را مطرح کنند و در این نظرسنجی‌ها مشارکت کنند کافی است.
او به «شرق» گفت: اینکه با هدایا و کار‌های مشابه سعی می‌کنند که اعداد و ارقام مشارکت زیادتر شود باعث مخدوش‌شدن نتایج کار می‌شود و ممکن است خواسته مردم در اثر این آمار‌سازی مخدوش شود و با واقعیت‌ها مرتبط نباشد.
تشکری‌هاشمی با اشاره به اینکه در گذشته در محلات شورایاری‌ها فعالیت می‌کردند که به دلایلی مورد ایراد قرار گرفت و بحث هیئت امنای محلات مطرح شد، گفت: باید سهم اصلی را به هیئت امنای محلات و کسانی داد که در محلات زندگی می‌کنند و با گوشت و پوستشان مشکلات و چالش‌ها و نیاز‌ها را درک کردند در این حوزه مشارکت کنند. ضمن اینکه یک‌سری وظایف جاری و قطعی شهرداری است که نیازی نیست این نوع مأموریت‌ها به نظرخواهی گذاشته شود. همچنین باید گزینه پیشنهادی هم باشد که مردم محله کاستی محله‌شان را که از دید مدیران شهرداری پنهان مانده، مطرح کنند. امیدواریم کج‌سلیقگی‌هایی که در صحن مطرح شد هرچه سریع‌تر متوقف شود؛ زیرا ما گزارشات متعددی داریم از اینکه در سطح شهر این اتفاق می‌افتد.
نفیسه آزاد، معاون سابق طرح و برنامه ستاد مشارکت محلات، هم در نقدی که به طرح من شهردارم داشت، پیش از این به رسانه‌ها گفته بود: مشارکت از آگاهی می‌آید؛ یعنی اینکه بدانید در کل شهر ماجرا چیست، چه اتفاقاتی دارد می‌افتد، چه بودجه‌ای هزینه می‌شود و در کجا چه پروژه‌هایی انجام می‌شود. ممکن است من دوست داشته باشم جلوی در خانه‌ام یک پل بزنند ولی در مجموع این پل به‌نفع این کوچه نباشد. در این شکل مشارکت‌های صوری که حتی در سطح یک مشارکت هم نیستند و چیزهایی هستند که ضد‌مشارکتی‌اند، من باید بتوانم با تمام کسانی که در آن کوچه هستند سر یک میز بنشینم و آگاه شوم از اینکه نقش کوچه در این محله چیست و نقش محله در کلان‌شهر چیست و با هم تصمیم بگیریم. تصمیمی که حداکثر منفعت را برای همه ساکنان به دنبال داشته باشد که گام اولش آگاه‌سازی است. وقتی شهروند نمی‌داند شهرداری چه کار می‌کند، براساس چه پروتکلی آن کارها را می‌کند، بودجه‌اش چقدر است و چشم‌انداز عمرانی‌اش چیست، حتی اگر از هشت میلیون نفر که در تهران هستند پرسیده شود و در طرح شرکت کنند، چه فایده‌ای دارد؟ چه‌کسی می‌خواهد اینها را رده‌بندی کند و چه‌کسی خیر عمومی را در نظر می‌گیرد؟ هرکس براساس چیزی که فکر کرده نظر داده ولی در‌نهایت تحلیل و جمع‌بندی نظرات و قدرت ساکنان شهر است که می‌تواند پایه‌ساز مشارکت باشد. این قدرت اول از آگاهی و بعد از نظارت و شفافیت می‌آید و سپس از مشارکتی می‌آید که متضمن بالابردن آن آگاهی باشد و در مرحله بعدی قدرتی که بتواند نظارت کند.
همچنین در جلسه روز گذشته شورای شهر تهران، سخنگوی شورای شهر تهران با اشاره به استفاده درمانی برخی از شهروندان کهنسال یا توان‌یاب، از استخرها و مجموعه‌های آبی شهرداری تهران تأکید کرد که نباید بگذاریم راهکارهای کنترل مصرف انرژی موجب تبعیض و محرومیت قشر آسیب‌پذیر و کم‌برخوردار شود. علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران به سخنان رئیس‌جمهور در دانشگاه صنعتی شریف اشاره کرد و گفت: تأکید رئیس‌جمهور برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی با تمرکز بر مجموعه‌های دولتی و عدم فشار‌آوردن به مردم، بسیار قابل تقدیر است. برای کنترل مصرف باید مراقب باشیم که صدمه و کمبودی برای اقشار کم‌برخوردار ایجاد نشود. به عنوان نمونه شاهد قطع گاز در برخی مجموعه‌های آبی ورزشی شهرداری تهران هستیم، درحالیکه در موارد متعددی خدمات‌دهی در استخرها و محیط‌های ورزشی این مجموعه‌ها برای کهنسالان، بازنشستگان و افراد توان‌یاب که معمولا هم از اقشار ضعیف هستند، است. بنابراین برای کنترل مصرف باید مراقب تبعیض بود و در زمانی که استخرهای بزرگ، لاکچری و گران‌قیمت خصوصی در بالای شهر با هزینه‌های بالا فعالیت دارند، نباید استخرهای شهرداری تهران که معمولا افراد کم‌برخوردار و با هزینه اندک از آنها استفاده می‌کنند به بهانه کنترل ناترازی انرژی تعطیل شوند.
