زنان در جایگاه تبعیدی‌ها

رقابت‌های هفته هفتم لیگ برتر فوتبال در حالی به پایان رسید که پرسپولیس در ورزشگاه آزادی موفق شد در آخرین دیدار با یک گل از سد گل‌گهر عبور کند و دوباره صدرنشین شود. این بازی فارغ از جنجال داوری مهمی که داشت، با یک اتفاق خوب همراه بود که مربوط به بازگشت تماشاگران و از آن مهم‌تر تماشاگران زن به ورزشگاه آزادی بود. آخرین بار، زنان علاقه‌مند پرسپولیس حدود 390 روز قبل به ورزشگاه آزادی آمده بودند؛ ولی پس از آن با توجه به اتفاقات ریز و درشتی که رخ داد، دیگر فرصتی برای حضور در این ورزشگاه و تشویق تیم خودی نداشتند. از ابتدای فصل جدید لیگ برتر هم با وجود سختگیری‌هایی که فیفا در زمینه ورود زنان به ورزشگاه داشت و محقق‌نشدن آن را تهدیدی برای فوتبال ایران توصیف کرده بود، کلا بازی‌ها در تهران بدون حضور تماشاگر برگزار شد تا حرف و حدیثی متوجه غیبت تماشاگران زن در بازی‌هایی که در تهران برگزار می‌شود، نباشد. با این حال بازی تیم‌های نساجی و الهلال در لیگ قهرمانان آسیا که به میزبانی آزادی برگزار شد، این مورد ناخوشایند را از بین برد تا پای تماشاگران، به‌ویژه تماشاگران زن علاقه‌مند به باشگاه نساجی، به ورزشگاه آزادی باز شود. از آنجا که این بازی زیر نظر AFC برگزار می‌شد و لازمه آن حضور زنان در ورزشگاه عنوان شده بود، مسئولان باشگاه نساجی با بلیت‌فروشی، قریب به دوهزارو 500 نفر تماشاگر زن را به آزادی راه دادند. پس از حضور تماشاگران در آن بازی آسیایی، دیگر بهانه‌ای به اسم مشکلات زیرساختی و تعمیر و مرمت سکوهای این ورزشگاه وجود نداشت و بسیاری منتظر برگزاری دیدار پرسپولیس، اولین بازی از لیگ که قرار بود بعد از آن دیدار آسیایی در آزادی برگزار شود، ماندند تا فرصت تماشای دوباره بازی تیم محبوب را از نزدیک داشته باشند. پرسپولیسی‌ها هم مطابق با انتظار بخشی از سکوها را پس از چراغ سبز مسئولان در اختیار تماشاگران زن قرار دادند. اگرچه انتظار می‌رفت که پس از تجربه سال گذشته، تعداد تماشاگران زنی که به آزادی می‌روند، بیشتر شود؛ ولی این بار هم بیشتر از دو‌هزار‌و 200 بلیت در اختیار زنان قرار نگرفت تا دوباره سهم آنها از تماشای این بازی بسیار ناچیز و اندک شود. گو اینکه همچنان شایعه انتخاب گزینشی یا دعوت مستقیم از زنان برای تماشای چنین دیدارهایی مطرح است؛ ولی حتی با پذیرش یا عدم پذیرش این موضوع هم باز نمی‌شود از کنار جایگاه بسیار بدی که در اختیار تماشاگران زن در ورزشگاه آزادی قرار گرفته، عبور کرد. زنانی که قصد دارند به این ورزشگاه بروند، در پشت دروازه، آن‌هم در طبقه بالا، در دورترین نقطه نسبت به زمین جا می‌گیرند که قاعدتا امکان تماشای مناسب بازی را از دست می‌دهند. شرایط در آن نقطه از سکوها به گونه‌ای است که نیاز به تلسکوپ است تا اتفاقات بازی را تمام و کمال دید. این جایگاه حتی از جایگاهی که به هواداران تیم رقیب در ورزشگاه‌های مختلف اختصاص می‌یابد هم بدتر است. این موضوع قاعدتا تضاد زیادی با شعار عزت و احترام به زنان دارد؛ چراکه گویی از سر اجبار آنها را به بدترین نقطه از ورزشگاه تبعید کرده باشند. البته فصل گذشته که برای اولین‌بار درهای ورزشگاه به روی زنان برای تماشای بازی‌های لیگ برتر گشوده شد، آنها در ضلع جنوبی و باز هم پشت دروازه قرار گرفته بودند؛ ولی در طبقه پایین نشسته بودند و امکان بهتری برای تماشای بازی و دیدن اتفاقات آن داشتند. با این حال، انتشار تصاویر خوشحالی زنان از این جایگاه، اوقات عده‌ای را مکدر کرد و در نهایت هم مسئولان فدراسیون فوتبال با توصیه یکی، دو نهاد بالاتر، تصمیم گرفتند جایگاه زنان را تغییر دهند و آنها را به طبقه دوم ببرند. این موضوعی است که سال گذشته، یکی از تماشاگران زن هوادار استقلال که به ورزشگاه رفته بود، به «شرق» گفت. «در بازی قبل با پیکان از سوی باشگاه استقلال به ما گفتند به دلیل رفتارهایی که تماشاگران زن پرسپولیسی داشته‌اند و عکس‌های زیادی از آنها منتشر شده، دستور داده‌اند تا زنان به طبقه دوم ورزشگاه آزادی بروند تا زیاد در دید عکاسان قرار نگیرند». البته این تنها اتفاق موجود نیست؛ چون در همان بازی با پیکان هم به عکاسان گفته بودند از تماشاگران زن عکاسی نکنند. یکی از عکاس‌های باسابقه ورزشی در این زمینه به «شرق» گفت: «بله، چنین چیزی درست است. ما عکاس‌ها را جمع کردند و خیلی محترمانه از سوی یگان ویژه و البته حراست سازمان لیگ و فوتبال گفتند از جایگاه تماشاگران زن عکاسی نکنیم. البته ما از قبل چند فریمی عکس گرفتیم؛ ولی به دوستان عکاسی که بعد از ما به ورزشگاه آمدند، اجازه ندادند. با گذاشتن تعدادی از مأموران انتظامی ورزشگاه، مانع از عکاسی از جایگاه زنان شدند».

ولی آن موارد مربوط به سال گذشته است و به نظر می‌رسد با توجه به بهبود شرایط، بهتر است تصمیمی مناسب‌تر برای زنانی گرفته شود که فدراسیون و وزارت ورزش بارها بر تکریم آنها تأکید داشته‌اند. ضمن اینکه از ابتدای همین سال هم دو نامه نگران‌کننده از سوی AFC و فیفا به فدراسیون فوتبال ارسال شده و خواستار بهبود شرایط برای حضور بیشتر زنان در ورزشگاه‌ها شده‌اند. دقیقا به همین علت است که امسال تلاش شده شهرهای دیگر هم رفته‌رفته زمینه ورود زنان به ورزشگاه را فراهم کنند؛ سیرجان، اراک، قزوین، انزلی و به‌تازگی تهران شهرهایی هستند که در این فصل پذیرای حضور زنان در ورزشگاه بوده‌اند. اگرچه تعداد صندلی‌هایی که به زنان در ورزشگاه‌ها اختصاص پیدا کرده، بسیار اندک است؛ ولی جدیدترین اعتراض‌ها متوجه همین جایگاه بدی است که برای زنان در نظر گرفته شده است. شرایط تماشاگران زن در ورزشگاه آزادی در دیدار پرسپولیس با گل‌گهر به قدری بد بود که صدای مدافع پرسپولیس را هم درآورد. دانیال اسماعیلی‌فر که همسرش نیز در بازی اخیر در استادیوم حضور داشت، از جایگاه در نظر گرفته‌شده برای زنان گلایه کرد و گفت «خانم‌ها واقعا دور از زمین هستند و نمی‌توانند بازی را ببینند. خود مسئولان زحمت بکشند و در آن جایگاه حاضر شوند و ببینند اصلا می‌شود بازی را دید و تشخیص داد. شما که لطف کردید و اجازه حضور بانوان را دادید، دست‌کم جایگاه مناسبی هم به احترام آنها در نظر بگیرید تا بتوانند از حس فوتبال و تماشای آن لذت ببرند». مسئله اصلی که پیش‌روی مسئولان است، احترام به جایگاه و حقوق زنان در این زمینه است. آیا زنان با نشستن در یکی از بدترین جایگاه‌های ممکن، باید تاوان دلخوری عده‌ای را که از حضور آنها در ورزشگاه ناراحت می‌شوند، بدهند؟