درخواست چین برای توقف جنگ تجاری

تنش در روابط تجاری میان ایالات متحده و چین با اقدام دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در افزایش چشمگیر تعرفه‌ها بر کالاهای چینی وارد مرحله جدید و خطرناکی شده است. این اقدام که بخشی از سیاست تهاجمی‌تر تجاری دولت ترامپ محسوب می‌شود، با واکنش فوری پکن روبه‌رو شد. 

وزارت امور خارجه چین با صدور بیانیه‌ای، از واشنگتن خواست تا به «تهدید و باج‌خواهی» پایان دهد و تأکید کرد که پیش‌شرط هرگونه گفت‌وگوی سازنده، دست‌برداشتن آمریکا از سیاست «فشار حداکثری» است.

دولت ترامپ، ضمن توجیه سیاست کلی وضع تعرفه‌های گسترده به عنوان طلوع «عصر طلایی آمریکا» با مشاغل پردرآمد داخلی و «رفتار متقابل» با شرکای تجاری، به نظر می‌رسد استراتژی چندوجهی را برای منزوی‌کردن چین در پیش گرفته است. گزارش‌ها حاکی از آن است که واشنگتن قصد دارد از مذاکرات تجاری جاری با بیش از ۷۰ کشور به عنوان اهرمی برای وادارکردن آنها به محدودکردن مناسبات اقتصادی خود با چین استفاده کند. این فشارها حتی شامل درخواست از کشورهای شریک برای ممانعت از عبور کالاهای چینی از خاکشان می‌شود؛ اقدامی که در صورت اجرا، می‌تواند شبکه تجاری جهانی پکن را به‌شدت مختل کند.

این رویکرد سخت‌گیرانه در قبال چین، در تضاد با اعلام غیرمنتظره هفته گذشته ترامپ مبنی بر تعلیق ۹۰ روزه تعرفه‌ها برای برخی دیگر از شرکای تجاری آمریکا به منظور فراهم‌کردن فرصت مذاکره و توافق قرار دارد. این اقدام دوگانه، هم‌زمان با افزایش شدید تعرفه‌ها علیه پکن، جنگ تجاری علیه دومین اقتصاد بزرگ جهان را عملا تشدید کرده است.

در مقابل، چین ضمن تأکید بر اینکه تسلیم تهدید نخواهد شد و قاطعانه از منافع ملی خود دفاع خواهد کرد، اعلام کرده که به دنبال جنگ تجاری نیست، اما در صورت تحمیل، از پاسخ متقابل و قاطعانه دریغ نخواهد کرد. با این حال، تحلیلگران به نوعی خویشتن‌داری در واکنش‌های عملی پکن اشاره دارند که می‌تواند نشان‌دهنده بازنگه‌داشتن درهای دیپلماسی باشد. چین که جاه‌طلبی‌های آشکاری برای نمایش قدرت در عرصه‌های منطقه‌ای و جهانی دارد، خواهان احترام و به رسمیت شناخته‌شدن جایگاه خود، به‌ویژه از سوی آمریکاست.

پکن تجربه رویارویی تجاری با ترامپ را از سال ۲۰۱۸ دارد و از آن زمان، مجموعه‌ای از ابزارهای تلافی‌جویانه را توسعه داده است. این جعبه‌ابزار شامل وضع تعرفه‌های متقابل، اعمال محدودیت بر واردات، کنترل صادرات، تحریم‌ها، بازرسی‌های دقیق نظارتی و اقداماتی برای محدودکردن تعامل شرکت‌های چینی با همتایان آمریکایی است. آشنایی شی جین پینگ، رهبر چین، با رویکردهای ترامپ، به پکن امکان داده تا برای واکنش سریع، به اقدامات جدید مانند وضع مالیات ۱۵ درصدی بر محصولات کشاورزی آمریکا یا قراردادن شرکت‌های آمریکایی در لیست سیاه، آمادگی داشته باشد.

با این حال، تبعات این جنگ تجاری فراتر از دولت‌هاست. برخی تولیدکنندگان چینی نسبت به کاهش سود خود ابراز نگرانی کرده و ظاهرا در حال بررسی گزینه انتقال خطوط تولید به خارج از کشور هستند تا از گزند تعرفه‌ها در امان بمانند. دولت چین نیز اعلام کرده که گزینه‌های تلافی‌جویانه دیگری را در دست بررسی دارد، هرچند جزئیات آن فاش نشده است. این کشمکش فزاینده در شرایطی رخ می‌دهد که چشم‌انداز اقتصاد جهانی به دلیل این مناقشه بیش از پیش مبهم شده و خطر بروز یک رکود فراگیر در صورت تداوم جنگ تعرفه‌ای میان دو غول اقتصادی جهان، جدی‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.