عفو، گامی برای وفاق ملی

درخت دوستی بنشان که کام دل به بار آرد

1- چیزی به آغاز کار دولت مسعود پزشکیان نمانده است. بیراه نیست اگر گفته شود او در سخت‌ترین شرایط کشور ریاست‌جمهوری را به دست گرفته است. همان‌گونه که پزشکیان خود در گفته‌های متعددش تأکید داشته است، مقابله با مشکلاتی که وجود دارد، بدون حضور مردم و مشارکت عمومی در قالب یک وفاق ملی میسر نخواهد بود. ایشان در مراسم تنفیذ با استشهاد به نامه امیرالمؤمنین علی (ع) به مالک اشتر بر این بخش از نامه تأکید بسیار داشت که «باید با تمام وجود به این مردم محبت بورزیم، عشق  بورزیم».

2- «مردم» شامل همه انسان‌هاست. همه، از هر قوم و قبیله‌ای و عقیده‌ای که باشند، مردم‌اند. قانون اساسی هم همه را علی‌الاطلاق صاحب حق برابر و بدون تبعیض می‌داند. پزشکیان از همان زمانی که مبارزات انتخاباتی را شروع کرد، هیچ نشانی از تندی و پرخاش و بیان توهین و تهمت نداشت و حتی در جاهایی که انتظار می‌رفت، نیز از هر خشم و خشونت کلامی پرهیز کرد. پیداست که او خود اهل عمل به سخن علی (ع) در دوست‌داشتن مردم است و به آن ایمان قلبی دارد و جداً و حقاً به دوست‌داشتن مردم و تحقق وفاق ملی اهتمام دارد. برای شکل‌گیری وفاق ملی، دوستی با مردم نیازمند گام‌های عملی نیز هست. خیلی از کارها که برای رفاه و آسایش مردم باید انجام شود، مثل بهبود وضع اقتصاد، به‌زودی محصول نمی‌دهد. اما کارهایی هستند که می‌توانند بر ایجاد امید و کاهش فاصله نظام حکمرانی با مردم اثرات فوری  داشته باشند.

3- از آمار کسانی که به سبب فعالیت‌های سیاسی یا مدنی در زندان به سر می‌برند، اطلاعی ندارم. آنها عموما از افراد و شخصیت‌های صاحب‌ فکر و صاحب مسئولیت و اهل علم و فضل‌اند. اینکه آیا اصلا آنها واقعا جرمی مرتکب شده‌اند یا نه، بحثی مستقل است و خارج از موضوع این یاددشت. اما دست‌کم می‌توان این را گفت که زندانی‌بودن چنین افرادی نه افتخار و فضیلتی برای جامعه و حکمرانی است، نه آثار مثبتی بر افکار عمومی می‌گذارد. مواجهه کیفری با این قبیل شخصیت‌ها نتیجه‌ای جز نقار و شقاق در جامعه به بار نمی‌آورد. میوه‌اش تلخ است  و ناگوار.

4- از‌جمله اقداماتی که آقای رئیس‌جمهور، در راستای ایجاد وفاق ملی و نشان‌دادن شیوه همان چیزی که خود عشق به مردم نامید، می‌تواند انجام دهد، تمهید مقدمات و تهیه پیشنهاد برای صدور فرمان عفو و آزادی این گروه از افراد است که در زندان‌ها به سر می‌برند. این اقدام و ارائه پیشنهاد نهایی قانونا از مسیر رئیس قوه قضائیه می‌گذرد. چه‌بسا رئیس محترم قوه قضا نیز با دیدگاه‌هایی که تا حال نشان داده است، همراهانه و همدلانه با چنین کاری رفتار کند. نتایج مثبت عفو عمومی بهمن 1401 هنوز از یادها نرفته  است.

5- دایره حقوق و قانون تنگ‌تر از آن است که مفاهیمی مانند مهرورزی و عشق و دوستی در آن بگنجد. کار قانون عتاب و خطاب است. از عتاب و خطاب مهر و دوستی و اتفاق بیرون نمی‌آید. باشد که این اولین گام شود و به بازسازی عزم و توان ملی برای مقابله با مشکلات و بحران‌ها بیفزاید.

نهال دشمنی بَرکَن که رنج بی‌شمار آرد.