|

روان‌شناسی همه‌چیز

در یکی دو دهه اخیر سلبریتی‌ها به‌عنوان یک پدیده یا امر اجتماعی ظاهر شده‌اند و در فضای رسانه‌ای حضور و تأثیرگذاری زیادی دارند. اما سلبریتی چه تعریفی دارد و چرا مجذوب سلبریتی‌هایی می‌شویم که تاکنون آنها را ندیده‌ایم؟

روان‌شناسی همه‌چیز

شرق: در یکی دو دهه اخیر سلبریتی‌ها به‌عنوان یک پدیده یا امر اجتماعی ظاهر شده‌اند و در فضای رسانه‌ای حضور و تأثیرگذاری زیادی دارند. اما سلبریتی چه تعریفی دارد و چرا مجذوب سلبریتی‌هایی می‌شویم که تاکنون آنها را ندیده‌ایم؟ سلبریتی اغلب به‌عنوان فرد مشهور شناخته می‌شود اما شهرت و سلبریتی‌بودن چه فرقی با هم دارند؟ اینها پرسش‌هایی است که در کتاب «روان‌شناسی سلبریتی» به آنها توجه شده است. «روان‌شناسی سلبریتی» عنوان کتابی است از گیل استیور که به‌تازگی با ترجمه تهمینه زاردشت در نشر نو منتشر شده است. نویسنده در این کتاب خاستگاه‌های فرهنگ سلبریتی را می‌کاود و نیز روابطی را که سلبریتی‌ها با هوادارانشان دارند. نویسنده همچنین به این نکته پرداخته که شهرت قادر است چه تأثیری بر سلبریتی‌ها بگذارد و اینکه چه چیزی تصور ما را از سلبریتی‌های محبوب‌مان شکل می‌دهد. این کتاب همچنین به روند ساخته‌شدن سلبریتی‌ها در رسانه‌ها می‌پردازد؛ روندی که به نقش‌آفرینی رسانه‌های اجتماعی و برنامه‌های تلویزیونی واقع‌نما و فناوری در جامعه مدرن می‌انجامد. نویسنده کتاب می‌گوید مفهوم سلبریتی صرفا شهرت یا معروفیت نیست بلکه چرایی شهرت شخص است. او می‌گوید می‌توان سلبریتی را کسی یا حالتی بالقوه گذرا بدانیم. به‌این‌‌ترتیب به جای آنکه بگوییم کسی سلبریتی است، فرد می‌تواند در حالت سلبریتی باشد یا بالقوه از خصلت سلبریتی برخوردار باشد. سلبریتی در فضای رسانه‌ای زندگی می‌کند. بدون گفت‌وگو از سلبریتی‌ها (به قول بعضی‌ها «شایعات» درباره آنها)، شهرت یا سلبریتی وجود ندارد و بدون رسانه‌ای برای گفت‌وگو و پخش شایعه، واقعا سلبریتی‌ای در کار نیست. به‌این‌ترتیب سلبریتی امر اجتماعی است که در خلأ وجود ندارد. در ابتدای کتاب مروری بر تعریف‌های مختلف از سلبریتی شده و به این نکته اشاره شده که در اغلب نوشته‌های مربوط به سلبریتی، این کلمه در حکم اسم به کار می‌رود؛ کسی سلبریتی است. اما اگر سلبریتی را خصوصیت فرد، یعنی صفت او در نظر بگیریم و نه اسمش، چه اتفاقی می‌افتد؟ در آن صورت می‌توانیم همان‌طور درباره سلبریتی صحبت کنیم که درباره دیگر خصوصیات افراد بحث می‌شود. نخ تسبیحی در شخصیت‌پژوهی وجود دارد که می‌کوشد بین حالت و خصلت تمایز قائل شود. نویسنده کتاب، گیل استیور، استاد دانشگاه امپایر استیت نیویورک است. او سی سال اخیر را صرف مطالعه روابط میان هواداران و سلبریتی‌ها از دیدگاه مشاهده مشارکتی کرده است. «روان‌شناسی سلبریتی» یکی از کتاب‌های مجموعه‌ای است با عنوان «روان‌شناسیِ همه‌چیز». این مجموعه به بررسی عوامل روانی پنهانی می‌پردازد که ما را از امیال و نفرت‌ورزیِ ناخودآگاه به غرایز طبیعی اجتماعی سوق می‌دهند. هریک از کتاب‌های این مجموعه که به مرور در نشر نو منتشر خواهند شد، توسط نویسنده متخصصی در هر حوزه نوشته شده و به بررسی این موضوع می‌پردازد که دانشِ مبتنی بر تحقیق چگونه با حکمت عامیانه و رایج مقایسه می‌شود و نشان می‌دهد که روان‌شناسی چگونه می‌تواند فهم ما را به‌درستی از زندگی نوین غنی سازد. زبان ساده کتاب‌ها به فهم بهتر خواننده کمک می‌کند. «روان‌شناسی نظریه‌های توطئه»، «روان‌شناسی رانندگی»، «روان‌شناسی تعصب»، «روان‌شناسی رسانه اجتماعی»، «روان‌شناسی هنر» و «روان‌شناسی تروریسم» عناوین برخی از کتاب‌های این مجموعه است.