گسترش بی‌وقفه تهران؛ فرصت یا تهدید؟
در حالی که تهران با رشد شتابان جمعیت و فشار بر زیرساخت‌های شهری روبه‌رو است، موضوع الحاق سکونتگاه‌های حاشیه‌ای چون مرتضی‌گرد، صالح‌آباد و رسالت به محدوده پایتخت مدتی پیش در دستور کار شورای شهر قرار گرفت؛ موضوعی که همزمان با فرصت‌های توسعه، چالش‌های مدیریتی، زیست‌محیطی و برنامه‌ریزی شهری را نیز به همراه دارد.
به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ تهران، پایتخت ایران، طی سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی در زمینه رشد جمعیت، گسترش حریم شهری و توسعه زیرساخت‌ها مواجه بوده است. روندهای موجود در توسعه تهران و گسترش سریع آن به نواحی پیرامونی، علاوه بر ایجاد فرصت‌های جدید، چالش‌های خاص خود را نیز به همراه داشته است. مدتی پیش موضوع الحاق سکونتگاه‌های حاشیه‌ای نظیر مرتضی‌گرد، صالح‌آباد و رسالت به محدوده پایتخت مطرح شد فوریت این لایحه به تصویب نرسید .
با افزایش جمعیت در تهران و مناطق پیرامونی آن، به ویژه در نواحی حاشیه‌ای که طی سال‌های گذشته به سرعت گسترش یافته‌اند، فشار زیادی به زیرساخت‌ها و خدمات شهری وارد شده است. طبق آمارهای موجود، بسیاری از روستاهای اطراف تهران نظیر مرتضی‌گرد، صالح‌آباد و رسالت دیگر به مناطق روستایی سنتی تبدیل نشده‌اند و به تدریج به سکونتگاه‌های شهری تبدیل شده‌اند.
مرتضی‌گرد، که در حریم منطقه ۱۹ تهران واقع شده است، طبق آخرین سرشماری بیش از ۱۰۲ هزار نفر جمعیت دارد و از لحاظ مساحت، ۱۰۱ هکتار را پوشش می‌دهد. در این مناطق، مسائل مختلفی همچون ساخت‌وسازهای غیرمجاز، کمبود خدمات زیرساختی و مشکلات مربوط به مدیریت شهری به شدت احساس می‌شود.
حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران درخصوص افزایش محدوده تهران به شرق می گوید:دربرنامه هفتم توسعه موضوع توسعه شهرها پیش بینی شده ، در حال حاضر، دو رویکرد برای توسعه وجود دارد؛ یکی، گسترش محدوده فعلی تهران؛ و دیگری، جلوگیری از این گسترش. اما عملاً شاهد گسترش تدریجی تهران هستیم. مناطقی مانند مرتضی‌گرد، رسالت، و سایر نقاط مجاور به‌صورت تدریجی به تهران الحاق شده‌اند. لایحه ای هم دراین خصوص به صورت عادی در شورای شهر درحال بررسی است .
او ادامه می دهد :اگر ما برای تهران تدبیری نیندیشیم، به‌دلیل تغییرات جمعیتی، این روند گسترش به‌طور طبیعی ادامه خواهد یافت. گسترش اسلامشهر، مشابه گسترش تهران است، زیرا فاصله‌ای با تهران ندارد. همچنین گسترش مناطقی مانند مرتضی‌گرد، صالح‌آباد، رسالت و ... نیز در همین راستا قرار دارد.
صارمی تاکید می کند : مناطقی که قابلیت الحاق به تهران را دارند، در بازنگری طرح جامع مورد بررسی قرار گیرند. پیشنهاد ما این است که در چارچوب قانونی، در مناطقی که تعرضی به فضای سبز، درختان و زمین‌های کشاورزی ندارند، افزایش محدوده‌ای بین ۵ تا ۱۰ درصد صورت گیرد.
او درخصوص ایجاد استان تهران غربی و شرقی هم می گوید : حریم تهران حدود 6 هزار کیلومتر مربع است. با توجه به اینکه ما مرجع تصمیم‌گیری نیستیم، سخنان ما صرفاً در سطح کارشناسی مطرح می‌شود.ایجاد استان جدید در حریم تهران، تعرض محسوب می‌شود. تهران دیگر ظرفیت هیچ‌گونه کاربری جدیدی را ندارد. ما باید تلاش کنیم حتی سانتی‌متر به سانتی‌متر حریم تهران، فضای سبز، محدوده‌ها و خاک آن را حفظ کنیم. به جز مواردی که در طرح جامع به‌صورت استثنا پیش‌بینی شده‌اند—مانند آرامستان‌ها یا تأسیسات فاضلاب—نباید هیچ‌گونه اقدامی که منجر به پذیرش جمعیت جدید شود، انجام گیرد.
