خاورمیانه به استقبال تنشزدایی می‌رود
واکنش های مثبت منطقه‌ای از دور نخست مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط
مجموعه واکنش‌های بازیگران منطقه ای تنها اعلام موضع سیاسی آنها نبود، بلکه بازتابی از درک مشترک کشورهای پیرامونی ایران از لزوم بازگشت به دیپلماسی و کاستن از ریسک‌های پرهزینه‌ای است که استمرار تنش تهران و واشنگتن برای معماری امنیتی خاورمیانه به‌دنبال دارد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق ؛ در پی برگزاری دور نخست مذاکرات میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا به میزبانی سلطنت عمان، شاهد استقبال و واکنش‌های مثبت از سوی کشورهای مختلف منطقه بودیم؛ واکنش‌هایی که نشان‌دهنده اهمیت این گفت‌وگوها برای بازیگران منطقه‌ای از ابعاد امنیتی، سیاسی و ژئوپلیتیکی است. از منظر این کشورها، احیای مسیرهای دیپلماتیک میان تهران و واشنگتن می‌تواند نقش بسزایی در کاهش تنش‌های منطقه‌ای و تقویت روندهای صلح و ثبات ایفا کند.
عربستان سعودی با انتشار بیانیه‌ای رسمی از سوی وزارت امور خارجه خود، ضمن تقدیر از نقش عمان در میزبانی مذاکرات، بر حمایت ریاض از هرگونه ابتکار دیپلماتیک که در راستای حل‌وفصل منازعات منطقه‌ای و بین‌المللی باشد، تأکید کرد. ریاض همچنین ابراز امیدواری کرد که این مذاکرات بتواند به نتایج ملموسی در جهت تقویت امنیت و ثبات منطقه‌ای منجر شود. دولت قطر نیز با انتشار بیانیه‌ای مشابه، از فضای مثبت حاکم بر گفت‌وگوها استقبال و نقش میانجیگرانه مسقط را ستود. قطر ضمن حمایت مجدد از راه‌حل‌های مبتنی بر گفت‌وگو، تأکید کرد که استفاده از ابزار دیپلماسی همچنان موثرترین شیوه برای حل اختلافات پیچیده باقی‌مانده میان تهران و واشنگتن است.
کویت هم با پیوستن به این اجماع منطقه‌ای، از برگزاری این مذاکرات حمایت کرده و تأکید نمود که ابزارهای دیپلماتیک و مذاکره، بهترین مسیر برای کاهش تنش و تضمین امنیت منطقه‌ای و جهانی است. کویت به‌ویژه از تلاش‌های عمان برای فراهم آوردن فضای گفت‌وگوی سازنده قدردانی کرد. از سوی دیگر، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس، جاسم محمد البدیوی ، با استقبال از این روند، آن را اقدامی سازنده در جهت شکل‌گیری پل‌های تفاهم میان ایران و ایالات متحده خواند. وی با اشاره به جایگاه راهبردی شورای همکاری خلیج فارس، ابراز امیدواری کرد که این مذاکرات بتواند افق‌های جدیدی از همکاری و اعتمادسازی را بگشاید.
در همین راستا، وزیران امور خارجه امارات متحده عربی و عمان نیز در یک تماس تلفنی، آخرین تحولات مربوط به این گفت‌وگوها را مورد بررسی قرار دادند. وزیر خارجه امارات، ضمن تحسین نقش عمان، اعلام کرد که استمرار این تلاش‌ها می‌تواند به بازسازی اعتماد میان تهران و واشنگتن و در نهایت تحکیم صلح در سطح جهانی منجر شود. وزارت امور خارجه عراق نیز با انتشار بیانیه‌ای، از آغاز این مذاکرات استقبال و بر نقش مثبت آن در کاهش تنش و افزایش اعتماد دوجانبه تأکید کرد. بغداد با ابراز رضایت از شاخص‌های اولیه به‌دست‌آمده از این گفت‌وگوها، مجدداً موضع پایدار خود در حمایت از دیپلماسی را یادآور شد.
مذاکرات مسقط؛ بستر تازه‌ای برای مهندسی صلح در غرب آسیا
مجموعه واکنش‌های بازیگران منطقه ای تنها اعلام موضع سیاسی آنها نبود، بلکه بازتابی از درک مشترک کشورهای پیرامونی ایران از لزوم بازگشت به دیپلماسی و کاستن از ریسک‌های پرهزینه‌ای است که استمرار تنش تهران و واشنگتن برای معماری امنیتی خاورمیانه به‌دنبال دارد. کشورهایی همچون عربستان سعودی، قطر، کویت، عراق، امارات و نهادهای منطقه‌ای چون شورای همکاری خلیج فارس، هر یک با دغدغه‌ها و منافع خاص خود، از احیای گفت وگو میان ایران وایالات متحده استقبال کرده‌اند. از منظر امنیتی ، این بازیگران منطقه‌ای در سال‌های اخیر با پیامدهای غیرمستقیم و گاه مستقیم رویارویی دو طرف (تهران و واشنگتن) مواجه بوده‌اند؛ لذا کاهش سطح این تنش‌ها می‌تواند به کاهش تهدیدات علیه امنیت ملی آنها منجر شود.
از سوی دیگر، ژئوپلیتیک منطقه به‌شدت در حال بازآرایی است. نزدیکی میان ریاض و تهران، بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، همگرایی عراق با همسایگان عربی، و کاهش تنش در روابط ترکیه با بازیگران خلیج فارس، همگی در راستای تلاش برای گذار از فضای تخاصم‌محور به سوی معماری تعاملی و توسعه‌محور است. در این فضا، دیپلماسی میان ایران و آمریکا به‌مثابه نقطه تلاقی منافع مشترک و کاهش ریسک‌های ژئوپلیتیکی ارزیابی می‌شود. افزون بر این، تحکیم ثبات و کاهش فضای بحران در منطقه، راه را برای رشد سرمایه‌گذاری خارجی، توسعه تجارت و اتصال‌های اقتصادی باز می‌کند. کشورهای خلیج فارس که به‌شدت بر جذب سرمایه و دیپلماسی اقتصادی متمرکز شده‌اند، از هرگونه ابتکار تنش‌زدایانه که به تضمین فضای پایدار برای تجارت و انرژی بینجامد، استقبال می‌کنند. به همین دلیل، حمایت آنها از این گفت‌وگوها صرفاً دیپلماتیک نیست، بلکه تلاشی برای شکل دادن به آینده‌ای است که در آن منطقه بر پایه منافع اقتصادی و امنیتی مشترک، نه تقابل ایدئولوژیک، بازتعریف می‌شود.
