جدال بين آمریکا و روسیه در ونزوئلا بالا گرفت
نبرد 2 ابرقدرت در كاراكاس
بحران ونزوئلا فارغ از ماندن یا رفتن نیکلاس مادورو، رئیسجمهوری ونزوئلا، اکنون اهمیت دیگری یافته است؛ این بحران نشان میدهد که آمریکای لاتین بار دیگر به محل نبرد قدرتهای بزرگ بر سر تاثیرگذاری و نفوذ بدل شده است. بازتاب حمایت روسیه از نیکلاس مادورو و پشتیبانی ایالات متحده از خوان گوایدو، رهبر مخالفان ونزوئلا، را میتوان در پیشنویس قطعنامههایی دید که دو طرف قصد دارند به شورای امنیت سازمان ملل ارائه کنند؛ یکی له و دیگری علیه دولت مستقر ونزوئلا.
خبرگزاری آسوشیتدپرس بر اساس نسخهای از پیشنویس قطعنامه آمریکا که به رؤیت این خبرگزاری رسیده، برخی جزئیات را گزارش داده است. در این پیشنویس ایالات متحده نسبت به انتخابات ریاستجمهوری ماه مي سال گذشته این کشور ابراز نگرانی عمیق کرده و گفته است این انتخابات نه عادلانه بوده و نه آزاد. آمریکا همچنین در این نسخه پیشنویس خواستار آغاز فوری روند گذار سیاسی در ونزوئلا شده که به انتخابات ریاستجمهوری آزاد، عادلانه و قابل اعتماد با نظارت ناظران بینالمللی منجر شود.
واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در ایالات متحده اواخر روز سهشنبه در گفتوگو با خبرنگاران با انتقاد از پیشنویس قطعنامه آمریکا درباره ونزوئلا گفت روسیه بر این باور است که اکنون زمان حمایت از یکپارچگی، اتحاد و تمامیت ارضی ونزوئلاست. بهگفته این مقام روس «ونزوئلاییها باید این مسئله را صلحآمیز و بدون اینکه حتی اشارهای به مداخله نظامی شود، حل کنند». دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، در پیوند با بحران ونزوئلا گفته گزینههای مختلفی روی میز است. ترامپ اخیرا در مصاحبهای با شبکه سیبیاس گفته بود گزینه احتمالی دخالت نظامی در ونزوئلا را مد نظر قرار دارد.
علاوه بر آمریکا، روسیه نیز جداگانه پیشنویس قطعنامهای را برای ارائه به شورای امنیت تهیه کرده و در آن با انتقاد از تلاش برای دخالت در امور داخلی ونزوئلا، درباره تهدیدها به استفاده از زور علیه این کشور ابراز نگرانی کرده و خواستار راهحلی صلحآمیز برای بحران این کشور شده است. آنطور که خبرگزاری رویترز گزارش داده، روز سهشنبه وزیر خارجه روسیه نیز با همتای آمریکایی خود تلفنی گفتوگو کرده و گفته واشنگتن «باید از هرگونه دخالتی، از جمله دخالت نظامی در ونزوئلا خودداری کند».بر اساس گزارشها هیچکدام از این دو پیشنویس هنوز به شورای امنیت سازمان ملل ارائه نشده است اما به احتمال زیاد هر دوی این قطعنامهها با شکست روبهرو خواهند شد چراکه هم روسیه و هم ایالات متحده دارای حق وتو در شورای امنیت هستند و در صورت لزوم میتوانند از این حق خود برای دفاع از متحدانشان استفاده کنند. کمااینکه روسیه بارها در حمایت از سوریه و برای جلوگیری از تصویب قطعنامههایی علیه دمشق از این حق خود استفاده کرده و آمریکا نیز بارها با استفاده از حق وتوی خود اجازه نداده قطعنامههایی علیه اسرائیل در شورای امنیت تصویب شود.
تقابل روسیه و آمریکا در ونزوئلا به همینجا ختم نمیشود. اخیرا رئیس کمیته خدمات مسلح سنای آمریکا گفته، در صورتی که روسیه سلاح در ونزوئلا مستقر کند، ارتش آمریکا نیز دست به مداخله در این کشور آمریکای لاتین میزند. وی در پاسخ به سؤالی درباره اینکه آیا فکر میکند اقدام نظامی نامناسب است یا خیر، گفت: آنچه قطعیت دارد این است که آنها در نیمکره ما سلاح وارد میکنند. این تهدیدی علیه آمریکاست. این در حالی است که یکی از دیپلماتهای ارشد روس روز دوشنبه گفت که ونزوئلا از ارتش روسیه کمکی درخواست نکرده است. امر دیگری که احتمال حمله آمریکا به ونزوئلا را افزایش میدهد، استقرار نیروهای ارتش آمریکا در مرز کلمبیاست. ایوان دوکه مارکیز، رئیسجمهوری کلمبیا روز گذشته به آمریکا سفر کرد تا درباره اوضاع ونزوئلا با ترامپ رایزنی کند. او با ترامپ درباره استقرار نیروهای ارتش آمریکا در مرز کلمبیا و ونزوئلا هم صحبت خواهد کرد. ولی او پیش از رفتن به کاخ سفید صراحتا نگفت که آیا اجازه خواهد داد ارتش این کشور به همراه نیروهای نظامی آمریکا به ونزوئلا حمله کند یانه.
همزمان با ارائه پیشنویس این قطعنامهها به شورای امنیت، بحث وضعیت کمکهای انساندوستانه سازمان ملل به ونزوئلا هم بالا گرفته است. کمکهای خارجی انساندوستانه که به درخواست گوایدو به ونزوئلا ارسال شده بود، چندروزی است که پشت مرز مانده چراکه دولت مادورو اجازه ورود این کمکها را به خاک ونزوئلا نمیدهد. خوان گوایدو، رئیسجمهور خودخوانده ونزوئلا و رهبر اپوزیسیون این کشور به دولت نیکلاس مادورو تا روز ۲۳ فوریه (چهارم اسفند) فرصت داده تا امکان ورود کالاهای کمکی به کشور را فراهم کند. گوایدو در تظاهراتی که در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا، برگزار شده بود، خطاب به مردم این کشور گفت: «روز ۲۳ فوریه، روزی است که کمکهای بشردوستانه وارد ونزوئلا میشوند. تا آن زمان، هنوز کارهای زیادی برای انجامدادن وجود دارد.» در همینحال، صدها هزار نفر از مردم ونزوئلا با شرکت در تظاهرات گسترده و سراسری خواستار ورود کمکهای بشردوستانه به ونزوئلا شدهاند. شرکتکنندگان در این تظاهرات از نیروهای نظامی و انتظامی ونزوئلا خواستهاند مرزهای کشور را روی ورود کالاهای کمکی بگشایند. شرکتکنندگان در این تظاهرات به کمبود وسیع مواد خوراکی و دارو در
ونزوئلا اشاره کرده و مسدودکردن راه ورود کاروانهای امدادی به ونزوئلا را محکوم کردهاند. مادورو میگوید کمکرسانیها «نمایشی به رهبری آمریکا» و بهانهای «برای دخالت نظامی» در ونزوئلا است.خورخه آریزا، وزیر امور خارجه ونزوئلا، روز سهشنبه اعلام کرد که در گفتوگو با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، از درخواست دولت ونزوئلا برای عمیقترکردن همکاری با آژانسهای سازمان ملل خبر داده است. او البته بحران انسانی را در ونزوئلا انکار کرد و گفت از سازمان ملل و جهان میخواهد که برای برداشتن تحریمهای آمریکا علیه ونزوئلا تلاش کنند، تحریمهایی که بهگفته این مقام ونزوئلایی داراییهای این کشور را مسدود کرده است.
مخالفان دولت ونزوئلا روز سهشنبه در دور تازهای از راهپیماییها و اعتراضات شرکت کردند تا نیکلاس مادورو را مجبور کنند اجازه دهد کمکهای انساندوستانه خارجی از مرزها رد شود. روز سهشنبه آنتونیو گوترش، دبیرکل ملل متحد، برای کمک به حل بحران در ونزوئلا، به دولت و مخالفان آن پیشنهاد داد از ظرفیتهای نهاد تحت رهبری او استفاده کنند. همزمان با بالاگرفتن بحران در ونزوئلا و حمایت بیش از 40 کشور مهم از خوان گوایدو، رهبر مخالفان ونزوئلا، نیکلاس مادورو خواستار حمایت کشورهای عربی و اسلامی از دولت خود شد. نیکلاس مادورو روز گذشته در مصاحبهای از کشورهای عربی و اسلامی خواست تا با ونزوئلا اعلام همبستگی کنند. او در گفتوگوی اختصاصی با شبکه خبری المیادین گفت که «حمله به ونزوئلا بدون واکنش ملتهای عربی و اسلامی نخواهد بود». او همچنین رقیب خود یعنی خوان گوایدو را «آلت دست» کشورهای خارجی توصیف کرد. دولت ونزوئلا که از مخالفان سرسخت سیاستهای ایالات متحده است، با شمار زیادی از کشورهای عربی متحد آمریکا در خاورمیانه روابط چندان گرمی ندارد. روسیه و چین که همپیمان مادورو هستند، تاکنون از طریق قراردادهای «نفت در برابر وام» میلیاردها
دلار به اقتصاد ونزوئلا تزریق کردهاند، اما تاکنون گزارشی در مورد حمایت گسترده دولتها و ملتهای عربی یا اسلامی از دولت مادورو منتشر نشده است.
بحران ونزوئلا فارغ از ماندن یا رفتن نیکلاس مادورو، رئیسجمهوری ونزوئلا، اکنون اهمیت دیگری یافته است؛ این بحران نشان میدهد که آمریکای لاتین بار دیگر به محل نبرد قدرتهای بزرگ بر سر تاثیرگذاری و نفوذ بدل شده است. بازتاب حمایت روسیه از نیکلاس مادورو و پشتیبانی ایالات متحده از خوان گوایدو، رهبر مخالفان ونزوئلا، را میتوان در پیشنویس قطعنامههایی دید که دو طرف قصد دارند به شورای امنیت سازمان ملل ارائه کنند؛ یکی له و دیگری علیه دولت مستقر ونزوئلا.
خبرگزاری آسوشیتدپرس بر اساس نسخهای از پیشنویس قطعنامه آمریکا که به رؤیت این خبرگزاری رسیده، برخی جزئیات را گزارش داده است. در این پیشنویس ایالات متحده نسبت به انتخابات ریاستجمهوری ماه مي سال گذشته این کشور ابراز نگرانی عمیق کرده و گفته است این انتخابات نه عادلانه بوده و نه آزاد. آمریکا همچنین در این نسخه پیشنویس خواستار آغاز فوری روند گذار سیاسی در ونزوئلا شده که به انتخابات ریاستجمهوری آزاد، عادلانه و قابل اعتماد با نظارت ناظران بینالمللی منجر شود.
واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در ایالات متحده اواخر روز سهشنبه در گفتوگو با خبرنگاران با انتقاد از پیشنویس قطعنامه آمریکا درباره ونزوئلا گفت روسیه بر این باور است که اکنون زمان حمایت از یکپارچگی، اتحاد و تمامیت ارضی ونزوئلاست. بهگفته این مقام روس «ونزوئلاییها باید این مسئله را صلحآمیز و بدون اینکه حتی اشارهای به مداخله نظامی شود، حل کنند». دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، در پیوند با بحران ونزوئلا گفته گزینههای مختلفی روی میز است. ترامپ اخیرا در مصاحبهای با شبکه سیبیاس گفته بود گزینه احتمالی دخالت نظامی در ونزوئلا را مد نظر قرار دارد.
علاوه بر آمریکا، روسیه نیز جداگانه پیشنویس قطعنامهای را برای ارائه به شورای امنیت تهیه کرده و در آن با انتقاد از تلاش برای دخالت در امور داخلی ونزوئلا، درباره تهدیدها به استفاده از زور علیه این کشور ابراز نگرانی کرده و خواستار راهحلی صلحآمیز برای بحران این کشور شده است. آنطور که خبرگزاری رویترز گزارش داده، روز سهشنبه وزیر خارجه روسیه نیز با همتای آمریکایی خود تلفنی گفتوگو کرده و گفته واشنگتن «باید از هرگونه دخالتی، از جمله دخالت نظامی در ونزوئلا خودداری کند».بر اساس گزارشها هیچکدام از این دو پیشنویس هنوز به شورای امنیت سازمان ملل ارائه نشده است اما به احتمال زیاد هر دوی این قطعنامهها با شکست روبهرو خواهند شد چراکه هم روسیه و هم ایالات متحده دارای حق وتو در شورای امنیت هستند و در صورت لزوم میتوانند از این حق خود برای دفاع از متحدانشان استفاده کنند. کمااینکه روسیه بارها در حمایت از سوریه و برای جلوگیری از تصویب قطعنامههایی علیه دمشق از این حق خود استفاده کرده و آمریکا نیز بارها با استفاده از حق وتوی خود اجازه نداده قطعنامههایی علیه اسرائیل در شورای امنیت تصویب شود.
تقابل روسیه و آمریکا در ونزوئلا به همینجا ختم نمیشود. اخیرا رئیس کمیته خدمات مسلح سنای آمریکا گفته، در صورتی که روسیه سلاح در ونزوئلا مستقر کند، ارتش آمریکا نیز دست به مداخله در این کشور آمریکای لاتین میزند. وی در پاسخ به سؤالی درباره اینکه آیا فکر میکند اقدام نظامی نامناسب است یا خیر، گفت: آنچه قطعیت دارد این است که آنها در نیمکره ما سلاح وارد میکنند. این تهدیدی علیه آمریکاست. این در حالی است که یکی از دیپلماتهای ارشد روس روز دوشنبه گفت که ونزوئلا از ارتش روسیه کمکی درخواست نکرده است. امر دیگری که احتمال حمله آمریکا به ونزوئلا را افزایش میدهد، استقرار نیروهای ارتش آمریکا در مرز کلمبیاست. ایوان دوکه مارکیز، رئیسجمهوری کلمبیا روز گذشته به آمریکا سفر کرد تا درباره اوضاع ونزوئلا با ترامپ رایزنی کند. او با ترامپ درباره استقرار نیروهای ارتش آمریکا در مرز کلمبیا و ونزوئلا هم صحبت خواهد کرد. ولی او پیش از رفتن به کاخ سفید صراحتا نگفت که آیا اجازه خواهد داد ارتش این کشور به همراه نیروهای نظامی آمریکا به ونزوئلا حمله کند یانه.
همزمان با ارائه پیشنویس این قطعنامهها به شورای امنیت، بحث وضعیت کمکهای انساندوستانه سازمان ملل به ونزوئلا هم بالا گرفته است. کمکهای خارجی انساندوستانه که به درخواست گوایدو به ونزوئلا ارسال شده بود، چندروزی است که پشت مرز مانده چراکه دولت مادورو اجازه ورود این کمکها را به خاک ونزوئلا نمیدهد. خوان گوایدو، رئیسجمهور خودخوانده ونزوئلا و رهبر اپوزیسیون این کشور به دولت نیکلاس مادورو تا روز ۲۳ فوریه (چهارم اسفند) فرصت داده تا امکان ورود کالاهای کمکی به کشور را فراهم کند. گوایدو در تظاهراتی که در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا، برگزار شده بود، خطاب به مردم این کشور گفت: «روز ۲۳ فوریه، روزی است که کمکهای بشردوستانه وارد ونزوئلا میشوند. تا آن زمان، هنوز کارهای زیادی برای انجامدادن وجود دارد.» در همینحال، صدها هزار نفر از مردم ونزوئلا با شرکت در تظاهرات گسترده و سراسری خواستار ورود کمکهای بشردوستانه به ونزوئلا شدهاند. شرکتکنندگان در این تظاهرات از نیروهای نظامی و انتظامی ونزوئلا خواستهاند مرزهای کشور را روی ورود کالاهای کمکی بگشایند. شرکتکنندگان در این تظاهرات به کمبود وسیع مواد خوراکی و دارو در
ونزوئلا اشاره کرده و مسدودکردن راه ورود کاروانهای امدادی به ونزوئلا را محکوم کردهاند. مادورو میگوید کمکرسانیها «نمایشی به رهبری آمریکا» و بهانهای «برای دخالت نظامی» در ونزوئلا است.خورخه آریزا، وزیر امور خارجه ونزوئلا، روز سهشنبه اعلام کرد که در گفتوگو با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، از درخواست دولت ونزوئلا برای عمیقترکردن همکاری با آژانسهای سازمان ملل خبر داده است. او البته بحران انسانی را در ونزوئلا انکار کرد و گفت از سازمان ملل و جهان میخواهد که برای برداشتن تحریمهای آمریکا علیه ونزوئلا تلاش کنند، تحریمهایی که بهگفته این مقام ونزوئلایی داراییهای این کشور را مسدود کرده است.
مخالفان دولت ونزوئلا روز سهشنبه در دور تازهای از راهپیماییها و اعتراضات شرکت کردند تا نیکلاس مادورو را مجبور کنند اجازه دهد کمکهای انساندوستانه خارجی از مرزها رد شود. روز سهشنبه آنتونیو گوترش، دبیرکل ملل متحد، برای کمک به حل بحران در ونزوئلا، به دولت و مخالفان آن پیشنهاد داد از ظرفیتهای نهاد تحت رهبری او استفاده کنند. همزمان با بالاگرفتن بحران در ونزوئلا و حمایت بیش از 40 کشور مهم از خوان گوایدو، رهبر مخالفان ونزوئلا، نیکلاس مادورو خواستار حمایت کشورهای عربی و اسلامی از دولت خود شد. نیکلاس مادورو روز گذشته در مصاحبهای از کشورهای عربی و اسلامی خواست تا با ونزوئلا اعلام همبستگی کنند. او در گفتوگوی اختصاصی با شبکه خبری المیادین گفت که «حمله به ونزوئلا بدون واکنش ملتهای عربی و اسلامی نخواهد بود». او همچنین رقیب خود یعنی خوان گوایدو را «آلت دست» کشورهای خارجی توصیف کرد. دولت ونزوئلا که از مخالفان سرسخت سیاستهای ایالات متحده است، با شمار زیادی از کشورهای عربی متحد آمریکا در خاورمیانه روابط چندان گرمی ندارد. روسیه و چین که همپیمان مادورو هستند، تاکنون از طریق قراردادهای «نفت در برابر وام» میلیاردها
دلار به اقتصاد ونزوئلا تزریق کردهاند، اما تاکنون گزارشی در مورد حمایت گسترده دولتها و ملتهای عربی یا اسلامی از دولت مادورو منتشر نشده است.