ایران همچنان در انتهای فهرست
بسته‌شدن حریم هوایی به دلیل تجاوز نظامی روسیه و بازشدن مرزها به روی پناه‌جویان اوکراینی بر آزادی سفرهای جهانی تأثیر گذاشته است؛ بر این اساس آخرین فهرست جایگاه گذرنامه‌ها منتشر شده است. به گزارش سی‌ان‌ان، در حالی که تغییرات کمی در بین فهرست کشورهایی با گذرنامه‌های به اصطلاح قدرتمند ایجاد شده، اما جنگ بین روسیه و اوکراین تغییراتی در اوضاع ایجاد کرده است.
بسته‌شدن حریم هوایی به دلیل تجاوز نظامی روسیه و بازشدن مرزها به روی پناه‌جویان اوکراینی بر آزادی سفرهای جهانی تأثیر گذاشته است؛ بر این اساس آخرین فهرست جایگاه گذرنامه‌ها منتشر شده است. به گزارش سی‌ان‌ان، در حالی که تغییرات کمی در بین فهرست کشورهایی با گذرنامه‌های به اصطلاح قدرتمند ایجاد شده، اما جنگ بین روسیه و اوکراین تغییراتی در اوضاع ایجاد کرده است. از زمان شروع جنگ، بسیاری از کشورها یا سیاست‌های ورود خود را اصلاح کرده‌اند یا شرایط ویزا برای دارندگان گذرنامه اوکراینی را به طور کامل حذف کرده‌اند، به این معنی که اوکراینی‌ها به سادگی امکان حضور در کشورهای دیگر را دارند.
در همین حال، اتحادیه اروپا، ایالات متحده و کانادا شرکت‌های روسی را از پرواز در حریم هوایی خود منع کرده‌اند، برخی از مقاصد نیز برای شهروندان روسی ویزا صادر نمی‌کنند و عملا گذرنامه روسی در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته به «وضعیت نامطلوب» تبدیل شده است. اگرچه این موضوع هنوز تأثیر چشمگیری بر جایگاه روسیه در این فهرست نداشته، اما این گزارش نشان می‌دهد احتمالا در ماه‌های آینده این وضعیت تغییر خواهد کرد.
شاخص گذرنامه در این گزارش، بر اساس داده‌های انحصاری ارائه‌شده توسط انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی به دست آمده است.
در فهرست سه‌ماهه دوم سال 2022، اوکراین یک پله صعود کرده و اکنون در رتبه 34 این شاخص قرار گرفته است و اتباع آن اکنون می‌توانند بدون ویزا (یا ویزا هنگام ورود) به 143 مقصد سفر کنند. روسیه چهار پله سقوط کرده و با سفر آزاد به 117 کشور در رتبه 49 قرار گرفته است؛ وضعیتی که انتظار می‌رود با رسمی‌شدن تعلیق ویزا و تحریم‌ها بدتر شود. بر اساس این گزارش، تغییرات اخیر به وضوح نشان‌دهنده «تأثیر عمیق و شاید غیرقابل برگشت جنگ بر آزادی رفت و آمد» است. در بالای فهرست تغییری رخ نداده است و ژاپن و سنگاپور در رتبه اول هستند و از نظر تئوری می‌توانند به 192 مقصد بدون ویزا سفر کنند. کشور ما ایران در بین بدترین 10 کشور جهان قرار دارد؛ ایران در رتبه 102 است و در حالت عادی به 42 کشور بدون ویزا سفر می‌کنیم و پس از ما در رده‌های بعدی کره‌شمالی (39 مقصد)، سرزمین‌های نپال و فلسطین (37 مقصد)، سومالی (34)، یمن (33)، پاکستان (31)، سوریه (29)، عراق (28) و مثل سال‌های قبل در انتهای فهرست مردم افغانستان قرار دارند که می‌توانند به 26 مقصد سفر کنند؛ هرچند طالبان اداره گذرنامه را تعطیل کرده است و فعلا خبری از صدور آن برای شهروندان افغان نیست.
در این میان یک نکته دیگر هم وجود دارد و آن بحث تغییرات اقلیمی است و این گزارش خاطرنشان می‌کند که وضعیت روسیه و اوکراین یادآور بی‌ثباتی جهان است. یادآور اینکه خشونت و درگیری می‌تواند منجر به آوارگی جمعی شود و این یادآوری جدی را می‌کند که گذرنامه شما، دقیقا چقدر می‌تواند بر جایگاه شما تأثیر داشته باشد.
کریستین اچ.کائلین، رئیس هنلی که این گزارش را تهیه کرده است، می‌نویسد: «از آنجایی که ارزش گذرنامه روسی به سرعت کاهش می‌یابد و جهان درهای خود را به روی اوکراینی‌ها باز می‌کند، کاملا واضح است، گذرنامه‌ای که دارید سرنوشت شما را تعیین می‌کند و به‌طور چشمگیری بر فرصت‌هایی که دارید تأثیر می‌گذارد. نمی‌توان پیش‌بینی کرد که جهان در سایه یک جنگ سرد جدید چگونه خواهد بود، طبق آخرین شاخص‌ها شکاف بین روسیه و بیشتر کشورهای غربی افزایش خواهد یافت». هرچند مردم ایران سال‌هاست با تحریم‌های شدید اعمال‌شده از سوی جهان با این وضع آشنا هستند. گزارش سی‌ان‌ان به نکته مهمی اشاره می‌کند: «اثرات تغییرات آب‌و‌هوایی، به‌ویژه در کشورهای کمتر‌توسعه‌یافته، نیروی محرکه جابه‌جایی در ۲۵ سال آینده خواهد بود».
پروفسور دکتر خالد کوسر، مدیر اجرائی صندوق غیرانتفاعی تاب‌آوری جامعه جهانی که از افراد آواره حمایت می‌کند، تأکید می‌کند که مردم جهان بر اثر سیل، 15 برابر بیشتر کشته می‌شوند تا بر اثر خشک‌سالی. همچنین توفان در مناطق بسیار آسیب‌پذیر از‌جمله بخش‌هایی از آفریقا، آسیای جنوبی و آمریکای مرکزی و جنوبی نسبت به سایر نقاط جهان بیشتر کشته به جا می‌گذارد. در این گزارش کارشناسان تحلیل کرده‌اند که ما به احتمال زیاد شاهد رشد قابل توجهی در سفرهای بین‌المللی خواهیم بود؛ آن‌هم به دلیل پایان یا تصور پایان همه‌گیری کووید19. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا سال 2050 تقاضا برای 10 میلیارد سفر وجود خواهد داشت که افزایش قابل توجهی نسبت به چهار میلیارد سفر قبل از همه‌گیری است.
به گفته سباستین میکوز، معاون محیط زیست و پایداری در سازمان صنعت هواپیمایی یاتا، این رشد احتمالا مربوط به «مسافرانی است که قبلا هرگز فرصت پرواز نداشته‌اند؛ مسافرانی در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین». البته در این گزارش تأکید شده که نسل بعدی پروازها مدیون کسانی است که راه‌حل‌های پایدار کشف کنند تا مسافران جدید بتوانند از سفر هوایی لذت ببرند و از آن بهره‌مند شوند.
