آیا «مجبوریم»؟

بالاخره فیلمی را شاهد بودیم که در مسائل پزشکی به جزئیات پزشکی دقت کرده، مشاوره گرفته، تجربه پیدا کرده و از همه مهم‌تر روحیات طبیب را هدف تعمق خود قرار داده است.

فیلم «مجبوریم» که حول یک حادثه پزشکی پرداخته شده است با موفقیت توانسته بخش‌های مختلفی از جامعه پزشکی را با نقش‌های متفاوتی که در این حادثه دارند به نمایش بگذارد و به‌علاوه به درون یکی از دشوارترین وظایف اخلاقی‌ای که پیش پای پزشکان در همه جای دنیا رخ می‌دهد، نفوذ کند و بکوشد از زاویه موجودی که از پوست و گوشت ساخته شده و عمیقا یک انسان است اما او را یک ربات متخصص می‌خواهند یا می‌انگارند به مسائل بنگرد.

جامعه پزشکی که درگیر مسائل و مشکلات زیادی در راه ایفای وظایف فردی و اجتماعی خود است، به‌شدت نیازمند چشم‌ها و گوش‌هایی‌ است در میان عرصه عمومی، روشنفکران طبقه متوسط و افراد مرجع که به واقعیات و مشکلات او فارغ از کلیشه‌های معمول و تعمیم‌های ناروا نگاه کنند، رنج‌های او را به تصویر بکشند و اگر نمی‌شود آنها را فریاد بزنند حداقل بستری برای اندیشیدن -بی‌غرض قبلی‌- بگسترانند و این راهی است که آشکار است «مجبوریم» در آن جهت قدم برداشته. چاره‌چوبی که انسان را مجبور و محدود به شرایط می‌بیند و نه برعکس! از این‌رو نه‌تنها برای پزشکان بلکه برای همه مسائل الگوی مناسبی است. الگویی که مناسب‌ترین برخورد برای یک اثر هنری داستانی به شمار می‌رود. «مجبوریم» در واقع طرح این سؤال است که راستی تا چه حد مجبوریم؟ و تا چه حد مختار؟ دعوت می‌کند یک بار شما هم به‌جای خانم دکتر (فاطمه معتمدآریا) قرار بگیرید، همین لحظات را زندگی کنید و تصمیم بگیرید. در جدال قانون با اخلاق اگر جای او بودید چه تصمیمی می‌گرفتید؟ تصمیمی که می‌گیرید تصمیم شماست نه تصمیمی که کارگردان به شما القا کرده است. سرانجام خوش داستانی هم که واقعیت داستانی را در بسیاری موارد برخلاف واقعیت واقعا موجود می‌بندد و کامل می‌کند، وجود ندارد و زندگی به همان شکل واقعی‌اش بی‌سرانجام حتی تا پایان فیلم ادامه می‌یابد. پایان فیلم همان تصمیمی است که در این زندگی مجازی شما می‌گیرید. پویش در این حیطه‌ها با هر نقیصه‌ای که ممکن است هر‌کس در ذهن خود بیندیشد قابل ستایش است. توقع بیشتر بیننده پزشک از فیلم برای نمایش هرچه واقعی‌تر حساس‌ترین لحظات زندگی او در برابر کمیسیون حرفه‌ای که کنه رفتار طبیب را به قضاوت نشسته و نتیجه‌اش هرچه باشد بیشترین تأثیر را در حیات خصوصی و حرفه‌ای هر طبیب می‌گذارد، تنها برآمده از همین نکات مثبت و تلاش واقع‌گرایانه‌ای‌ است که نویسنده و کارگردان در پیش گرفته‌اند وگرنه از اثری نازل هیچ توقعی وجود ندارد. خودآگاهی فزاینده و اعتلای تفکری که در «مجبوریم» موج می‌زند بی‌تردید بیشتر و عمیق‌تر از این ادامه خواهد یافت.