چالش زباله در پایتخت

  تهران شهر تمیزی نیست، در یک سال گذشته بارها موضوع تذکر اعضای شورای شهر تهران، نظافت شهر و گلایه شهروندان در این حوزه بوده است. این روزها که در برخی از محلات تهران مخازن زباله جمع شده، وضعیت نظافت نسبت به گذشته بدتر هم شده است. تا آنجا که عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی و گردشگری، در همایش ملی روستا و عشایر اشاره‌ای هم به کوه زباله‌ای که در محله‌شان ایجاد شده، کرده و گفته است که در محدوده مرکزی شهر و خیابان ولیعصر زندگی می‌کند و هر شب خودش زباله‌ها را بیرون می‌برد؛ اما وقتی خواسته کیسه زباله را به مخزن بیندازد، با تلی از زباله روبه‌رو می‌شود و خبری از مخزن زباله نیست. ضرغامی این‌گونه ماجرای رهاکردن کیسه زباله را در خیابان روایت کرد: مخزنی نبود و چاره‌ای جز قرار‌دادن کیسه زباله در کنار زباله‌های دیگر نبوده و این سوی و آن سوی خیابان را نگاه کردم که کسی من را نبیند و در محل مخزنی که نبود، زباله را قرار دادم. پیگیر که شدم دلیل نبود مخازن را حوادث اخیر عنوان کردند که ممکن است راهبندان ایجاد کند.

شهرداری تهران اعلام کرده است که در همه محلات این اتفاق نیفتاده. علیرضا زاکانی، شهردار تهران، شنبه این هفته در حاشیه شنبه‌های امید و افتخار درباره جمع‌آوری مخازن زباله در برخی نقاط شهر تهران گفته بود: بالغ بر ۶۰۰ مخزن زباله در حوادث روزهای اخیر آتش زده شده است. در برخی نقاط مرکزی شهر برای اینکه از این مخازن برای راهبندان استفاده نشود، تمهید شد که این مخازن جمع‌آوری شوند. در حقیقت این کار برای مدیریت رفت‌وآمد انجام شده و قطعا در آینده بار دیگر این مخازن به سطح شهر بازگردانده خواهد شد.

پیش‌ازاین حسین نظری، معاون خدمات شهری و محیط زیست شهرداری، درباره دلیل جمع‌آوری مخازن زباله از سطح شهر گفته بود:‌ این موضوع دلیل امنیتی دارد. وقتی مجموعه امنیتی اعلام کنند که باید مخازن را جمع‌آوری کنید، ما به‌عنوان شهرداری انجام می‌دهیم. شورای تأمین در این زمینه تصمیم‌گیری کرده و شهرداری براساس تصمیمات شورای تأمین حرکت می‌کند.

روز گذشته شهردار تهران باز‌هم در برابر این پرسش قرار گرفت که مخازن زباله چه زمانی به شهر بازمی‌گردند؟ او پاسخ داد: این جمع‌آوری موقت است و با توجه به اینکه این مخازن از سوی عناصری که دست به آشوب می‌زدند، برای راهبندان استفاده می‌شد، تمهید شد که در معابر اصلی در برخی نقاط شهر این مخازن موقت جمع‌آوری شود‌ ولی به‌صورت جدیدی قطعا در حوزه جمع‌آوری زباله‌ها از آنها استفاده خواهد شد.

مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، هم درباره جمع‌آوری مخازن زباله در برخی نقاط سطح شهر تهران در حوادث اخیر گفت: تهیه مجدد مخازن زمان می‌برد؛ هرچند هزینه هر مخزن حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان است. وقتی این مخازن آتش زده می‌شود، چاره‌ای جز جمع‌آوری آنها نیست. البته جمع‌آوری مخازن در تمام مناطق شهر تهران نیست و تنها در برخی مناطق اتفاق افتاده، برنامه‌ریزی برای شیوه جدید جمع‌آوری زباله انجام شده که البته این اقدام ارتباطی با جریانات اخیر ندارد و در آینده جزئیات آن تشریح خواهد شد. اما برای حل چالش نظافت شهر، مدیریت شهری تصمیم تازه‌ای گرفته است. مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون خدمات شهری و محیط زیست شورای شهر تهران، روز گذشته در حاشیه شورای شهر تهران به موضوع جلسه کمیسیون خدمات شهری اشاره و به خبرنگاران گفت: امروز به دلیل برخی از نارضایتی‌ها در حوزه رفت‌و‌روب جلسه‌ای در کمیسیون خدمات شهری برگزار می‌شود و قرار شده تا نقطه‌نظرات سازمان پسماند و شهرداران مناطق در کمیسیون مطرح شود.

او ادامه داد: این طرح جمع‌آوری جدید در دو منطقه به‌صورت پایلوت اجرائی خواهد شد. مردم از نظافت شهر راضی نیستند و براساس‌این به دنبال ایجاد طرح جدید در حوزه رفت‌وروب هستیم. چند سالی است که قیمت فهرست بها شامل هزینه رفت‌وروب و خودروی پیمانکاران به‌روز نشده است و پیمانکاران از ماشین‌های قدیمی و فرسوده استفاده می‌کنند. قیمت فهرست بهایی که امروز در تهران اجرائی می‌شود، متعلق به سال‌های قبل است و در مقایسه با سایر شهرها پیمانکاران تهران چند برابر بیشتر دریافت می‌کنند و این منجر به این شده تا پیمانکاران اقدامات لازم را انجام ندهند.

به گفته پیرهادی به دنبال ریشه‌یابی مسائل هستیم و بدنه شهرداری می‌دانند که پیمانکاران چه میزان دریافت می‌کنند. تعداد ماشین و ساعت فعالیت آنها باید به صورت واقعی تنظیم شود. معاونت خدمات شهری مدلی را آماده کرده و پیشنهاد ما این است که به دلیل اهمیت رفت‌و‌روب این طرح ابتدا در دو منطقه اجرائی شود. در طرح جدید فهرست بها اصلاح می‌شود. در طرح جدید فهرست بها که شامل تعداد کارگران، هزینه ماشین‌آلات، هزینه راننده، هزینه رفت‌وروب و... است، مشخص خواهد شد.

پیرهادی پیش‌از‌این نیز نسبت به وضعیت جمع‌آوری زباله در تهران انتقاد کرده و گفته بود: همچنان از روش‌های سنتی برای جمع‌کردن زباله استفاده می‌شود که باید هرچه زودتر به سمت استفاده از روش‌های پیشرفته و نوین بروند. وضعیت مخازن زباله در شهر تهران مناسب نیست و همان‌طور که در صحن شورا هم تذکر دادم، دست‌کم به ۱۵ هزار مخزن نو نیاز داریم. بسیاری از مخازن به دلیل اینکه بارها تعمیر شده‌اند، کیفیت مناسب را ندارند. وضعیت شست‌وشوی مخازن به‌شدت نامناسب است و باید مخازن و نظافت اطراف آن بهبود یابد. شهروندان از این موضوع گلایه دارند و مسئولان در سازمان پسماند باید به این مسئله توجه کنند؛ هرچند تلاش‌هایی در این حوزه انجام شده؛ اما بخشی از چالش‌ها مربوط به مشکلات مالی است که اکنون در شهرداری تهران وجود دارد.

روز گذشته برای چندمین بار اعضای شورای شهر به موضوع پایان زمان احکام برخی از مدیران شهرداری تذکر دادند. حبیب کاشانی، عضو شورای شهر تهران، گفت: حکم انتصابات شهرداری تهران یک‌ساله بوده است و از هشتم مهرماه حکم برخی از شهرداران به اتمام رسیده است و این شهرداران هم‌اکنون در حال کار هستند و چک‌هایی امضا می‌کنند که نهادهای متولی آن را غیرقانونی می‌دانند. از شهردار تهران می‌خواهم هرچه سریع‌تر حکم شهرداران را ابلاغ کند.

شهردار تهران هم درباره اتمام احکام برخی شهرداران یادآور شد: همه احکام یک‌ساله است؛ ما در مجموع پروژه‌ای را برای یک سال پیش‌بینی می‌کنیم که این پروژه‌ها برای تحول در حوزه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است و ارزیابی‌های مختلف صورت می‌گیرد و نقطه آغازی بنا بر شرایط تعیین می‌شود. توسعه فعالیت‌های جدی برای ما در سال اول موضوعیت داشت. براساس‌این احکام معاونت‌ها صادر شده و برای مناطق نیز صادر می‌شود؛ البته اکثر آنها همچنان برقرار هستند و شاهد فعالیت آنها خواهیم بود.

در کنار موضوع تهران پر زباله که بیشتر در حاشیه شورای شهر تهران از سوی خبرنگاران پیگیری می‌شد، در صحن شورا اساسنامه سازمان فناوری‌های نوین و نوآور شهری در حال بررسی بود. سازمانی که ایجادش با مخالفت‌های جدی روبه‌رو بود و در زمان تصویب بندهای اساسنامه‌اش هم همچنان نگرانی برای تداخل با فعالیت‌های سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران وجود داشت. روز گذشته علیرضا زاکانی ناخوانده به صحن شورای شهر آمد تا از اساسنامه پیشنهادی دفاع کند. پیش از او لطف‌الله فروزنده، معاون مالی و اقتصادی شهری شهرداری تهران، درباره ابهامات اعضای شورا گفت : شهردار بر‌اساس این مصوبه خط‌مشی را مشخص و موارد را به مناطق ابلاغ می‌کند؛ سازمان فناوری‌های نوین اسناد بالادستی دارد و علاوه‌بر‌این از راهبردهایی نیز بر‌اساس دستور شهردار برخوردار است. علاوه‌بر‌این، فرایند نظارتی نیز از سوی شورا صورت می‌گیرد و شفاف و روشن است و این نظارت برای دیگر سازمان‌ها نیز صورت خواهد گرفت.

او با بیان اینکه هدف این سازمان این است که زمینه فناوری را در شهرداری فراهم کند، یادآور شد: سازمان فناوری‌های نوین، فناوری در حوزه‌های مختلف در شهرداری را گسترش می‌دهد و رابطه بین استارت‌آپ‌ها و شهرداری را فراهم می‌کند اما نمی‌تواند تصدی‌گری داشته باشد و باید حاکمیتی عمل کند.

مهدی عباسی، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورا، نیز با بیان اینکه باید مأموریت‌ها و اختیارات وسیله‌ای برای سازمان فناوری‌های نوین و نوآور شهر ایجاد کنیم، گفت: در‌این‌میان مراقبت از فعالیت‌های سازمان فاوا نیز باید انجام شود تا از کارکرد خود خارج نشود. شهردار تهران هم در دفاع از اساسنامه سازمان جدید با بیان اینکه فلسفه وجودی این سازمان هدایت است، گفت: شهرداری در حوزه‌های تخصصی اجزا و عناصری را ایجاد می‌کند که از آن طریق هدایت را انجام می‌دهد.

او با پرداختن به معاونت علمی ریاست‌جمهوری گفت: اگر ما توفیقی در حوزه فناوری در کشور داشتیم، ایجاد معاونت علمی ریاست‌جمهوری است. عملا ما یک سازمان تأسیس می‌کنیم که کار آن توصیه نیست‌ بلکه اجرا و هدایت ظرفیت‌های شهرداری در حوزه فناورانه است.

زاکانی با بیان اینکه ریاست شورا و هیئت‌مدیره سازمان مذکور با بنده است، گفت: تأکید بر این بوده که مسیری را نرویم که ابهام ایجاد کند. این سازمان ابهامی ندارد و همه ظرفیت‌های فناورانه شهر تهران را در حوزه مدیریت شهری به‌صورت یکپارچه هدایت می‌کند. زاکانی با بیان اینکه یکی از ظرفیت‌های بزرگ شهر تهران که می‌تواند برای شهر هویت خلق کند، ظرفیت دانشی است، یادآور شد: بزرگ‌ترین مجموعه‌های دانشی در سطح شهر تهران وجود دارد که ایجاد زمینه برای همکاری با این مجموعه‌ها و دانشگاه‌ها موضوع اصلی برای مدیریت شهری است که از این انتفاع کل شهر بهره‌برداری خواهد کرد.

شهردار تهران با بیان اینکه اضافه‌شدن کلمه فناوری در متن بند اساسنامه برای ما محدودیت ایجاد می‌کند، یادآور شد: برای مثال ما ملکی داریم که می‌خواهیم به حوزه فناوری اختصاص دهیم و اصل اختصاص این ملک کار فناورانه نیست و فراتر از آن است؛ اما بستری می‌سازیم که مجموعه فناوری و نوآوری در شهر تهران پا بگیرد. او افزود: باید منبعی برای تولید دائمی و خلق ثروت و قدرت برای شهر تهران باشد؛ بنابراین درخواست من این است که متن قبلی اساسنامه تأیید و تصویب شود‌ اما تصویب اساسنامه این سازمان در جلسه روز گذشته به سرانجام نرسید و تنها سه بند آن به تصویب رسید.