تاریخ از این تیم ملی یاد خواهد کرد؟

تیم ملی فوتبال ایران عصر روز گذشته در ورزشگاه خلیفه به مصاف انگلیس رفت تا اولین بازی‌اش در جریان رقابت‌های جام جهانی را برگزار کند. دیداری که با شکست سنگین 6 بر 2 ایران همراه شد و بسیاری از رکوردهای فوتبال دو کشور دستخوش تغییر شدند. این بازی همان‌طور که از مدت‌ها قبل مشخص بود، هرگز یک بازی معمولی از آب درنیامد. برای معمولی‌نبودن این دیدار شاید نیاز به مرور اتفاقاتی است که دو روز، دو هفته یا شاید دو ماه قبل در فوتبال و فضای اجتماعی ایران رخ داده است. شاید دقیقا بعد از زمانی که مهسا امینی، دختر سقزی فوت کرد و بعد جایگاه بازیکنان سرشناس تیم ملی فوتبال ایران کاملا دگرگون شد. بسیاری از آنها به سرانجام تلخ مهسا امینی پرداخته و بعدها با بستن مچ‌بندهای مشکی تلاش کردند این موضوع را به گونه‌ای دیگر نمایش دهند. رخ‌دادن اعتراضات در ایران هم که مزید بر علت شد و سرانجام عده‌ای از همین بازیکنان با حمایت از اعتراضات سعی کردند کارکرد اجتماعی‌شان را به نمایش بگذارند. با‌این‌حال، این کارکرد در هفته‌های منتهی به جام جهانی و به‌ویژه بعد از آنکه کارلوس کی‌روش زمام امور را به دست گرفت، کمتر شد. بسیاری در فضای مجازی از بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران انتقاد کردند که دیگر حمایتی از مردم معترض ندارند. شکل‌گرفتن چنین فرضیه‌ای آن‌هم درست در شروع رقابت‌های جام جهانی، ذهن بازیکنان ایران را حسابی درگیر کرد. آن‌قدر درگیر که روز گذشته در اولین بازی جام جهانی به‌خوبی خودش را نشان داد. مشخص بود که هیچ‌کدام از بازیکنان علاوه بر ضعف فنی، از لحاظ روحی و روانی مهیای این دیدار نبودند. البته این ناآمادگی برگرفته از فضایی بود که علیه آنها در فضای مجازی شکل گرفت. در کنار این موارد، روز گذشته فضای هواداری در فوتبال ایران هم رنگ و بوی عجیبی داشت. این فضا از چند ساعت قبل از بازی شکل گرفت و تعداد اندکی از تماشاگرانی که خودشان را به قطر رسانده بودند، دغدغه‌شان فوتبال بود. تعدادی از آنها با پوشیدن پیراهن‌های مشکی منقش به پرچم ایران و البته پیراهن سفید تیم ملی ایران که روی هر دو زن، زندگی و آزادی حک شده بود، اطراف ورزشگاه دیده می‌شدند. تعدادی دیگر هم که اتفاقا اندک نبودند از علی کریمی بازیکن سابق تیم ملی ایران حمایت می‌کردند. برچسب علی کریمی، تیشرت‌های مختلف به اسم او یا کلمه عربی «الساحره» (جادوگر) که لقب علی کریمی است در بین آنها دیده می‌شد. این موارد با استقبال تماشاگران انگلیسی هم روبه‌رو شد و آنها هم درخواست عکس‌های یادگاری با این طرفداران ایرانی داشتند.

داستان پیچیده سرود

این موارد تنها بخشی از اتفاقات عجیب روز گذشته تیم ملی در ورزشگاه الخلیفه دوحه بود. شروع بازی خودش یک داستان مجزا داشت. تماشاگران ایرانی پیش از شروع بازی به تشویق علی کریمی پرداختند، ولی نمایش نارضایتی آنها از وضعیت اجتماعی ایران و البته بروز‌دادن اعتراضشان فقط به همین بخش معطوف نشد. زمانی که قرار بود سرود ملی ایران پخش شود، اتفاقی غیرمنتظره رخ داد و این سرود با سوت‌های هواداران روی سکو همراه شد. ضمن اینکه بعد از آن‌همه توصیه از سوی نمایندگان مجلس و فشاری که روی بازیکنان تیم ملی برای خواندن یا نخواندن سرود ایران بود، هیچ‌کدام از آنها هم این سرود را نخواندند تا اتفاقی بی‌سابقه در فوتبال ایران رخ دهد. در کنار این مورد، زانوزدن بازیکنان انگلیس پیش از به صدا درآمدن سوت آغاز بازی هم بحث‌برانگیز شد. این موردی بود که یک روز قبل از بازی، گرت ساوتگیت، سرمربی انگلیس در کنفرانس خبری به آن اشاره کرده و گفته بود بازیکنانش حتما پیش از این دیدار و به دلیل اتفاقات رخ‌داده، زانو خواهند زد؛ نشانه‌ای برای تبعیض علیه زنان ایرانی. این زانو‌زدن قبل از شروع بازی، کاری است که انگلیسی‌ها معمولا در فراخور حال انجام داده و پیش‌تر هم علیه تبعیض نژادی از آن استفاده کرده بودند. البته اتفاقات روی سکو ادامه‌دار نیز بود. در این بازی و اواخر نیمه نخست، عده‌ای از تماشاگران که بر سر شعارهای سرداده‌شده اختلاف‌نظر داشتند، با یکدیگر درگیری مختصری ایجاد کردند که با ورود مأموران انتظامات و هدایت‌کردن یکی، دو نفر به بیرون از ورزشگاه، این مورد خاتمه یافت. در اوایل نیمه دوم هم سکو علیه مهدی ترابی شد و شعارهای نه‌چندان دوستانه‌ای علیه این بازیکن سر داده شد. ضمن اینکه سردار آزمون نیز که کناره‌های زمین مشغول گرم‌کردن بود، با استقبال گرم هواداران روبه‌رو شد و آنها با شعار «سردار، دوستت داریم» از مهاجم تیم ملی ایران حمایت کردند. تشویق اصلی سردار آزمون ولی مربوط به زمانی شد که این بازیکن قصد ورود به زمین را داشت. سردار که به دلیل مصدومیت حتی تا آستانه از دست دادن جام جهانی هم پیش رفته بود، در این بازی برای اولین بار بعد از مدت‌ها به بازی گرفته شد و با تشویق بی‌امان تماشاگران هنگام ورود به زمین مواجه شد. البته این حمایت برگرفته از تغییر رویه این تماشاگران هم بود. تعدادی از آنها ابتدای بازی نسبت به بازیکنان تیم ملی «گارد» داشتند، ولی در ادامه و احتمالا در واکنش به رفتار بازیکنان ایران هنگام پخش سرود ایران، این گارد از بین رفته و به تشویق آنها پرداختند. این تشویق‌ها زمانی که مهدی طارمی حتی وقتی ایران چهار گل خورده بود و موفق به زدن گل اول ایران در این دیدار شد، بیش از هر زمان دیگری خودش را نشان داد.

وقتی کی‌روش هم به عجایب روز دامن زد

مواردی که در بالا به آن اشاره شد، بخشی از اتفاقات حول این بازی بود؛ چون از لحاظ فنی هم کارلوس کی‌روش به این عجایب دامن زد. او در شرایطی که تیمش دو مدافع میانی بسیار آماده به نام کنعانی‌زادگان و شجاع خلیل‌زاده را از مدت‌ها قبل به‌عنوان دو بازیکن ثابت و فیکس تیم ملی در اختیار داشت، برای بازی با انگلیس، هر دو را روی نیمکت‌ نشاند به این امید که بتواند معادلات «سه شیر» را در این بازی به هم بزند. اتفاقی که عکس آن رخ داد و موجب شد ایران در یک نیمه سه بار، روی ضعف همان بازیکنانی که قرار بود برگ برنده کارلوس باشند، گل بخورد. مجید حسینی و روزبه چشمی، پاشنه آشیل تیم در یک نیمه شدند و نتوانستند نمایش موفقی روی توپ‌های بلند ارسالی داشته باشند. البته این موارد تنها شگفتی موجود نبود؛ حضور فیکس علی کریمی در ترکیب، آن‌هم بعد از آنکه این بازیکن همین چند ماه پیش مصدومیت شدیدی داشت، یکی دیگر از علامت‌سؤال‌های ترکیب کارلوس کی‌روش برای بازی اول ایران در جام جهانی بود؛ گو اینکه مصدومیت غیرمنتظره علیرضا بیرانوند، بهترین دروازه‌بان این روزهای ایران و جایگزینی‌اش با سیدحسین حسینی هم مزید بر علت شد تا خط دفاعی حسابی تمرکزش را از دست بدهد و شیرازه‌اش پاشیده شود. این رویه در نیمه دوم هم ادامه داشت و به غیر از گلی که مهدی طارمی زد و اولین گل تاریخش در جام جهانی شد، تغییر چندانی نکرد. در روی همان پاشنه چرخید تا بازی با انگلیس که از مدت‌ها قبل به نظر می‌رسید بازی خاصی شود، در ذهن تاریخ باقی بماند.